Bài giảng Toán Lớp 8 - Bài 21: Phân thức đại số - Triệu Văn Trung

Chào mừng các thầy cô 
về dự giờ thăm lớp 
Giáo viên: TRIỆU VĂN TRUNG 
Trường: THCS CỘNG HÒA 
Chào mừng các thầy cô 
về dự giờ thăm lớp! 
Giáo viên: Đào Trang 
Trường : 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
MỤC TIÊU 
- Nhận biết được phân thức đại số 
- Nhận biết hai phân thức bằng nhau. 
- Nhận biết điều kiện xác định của phân thức. 
Mục tiêu 
Hai phân thức bằng nhau 
Phân thức đại số 
Điều kiện xác định và giá trị của một phân thức tại một giá trị đã cho của biến 
CẤU TRÚC BÀI HỌC 
PHÂN THỨC 
ĐẠI SỐ 
Khởi 
động 
KHỞI ĐỘNG 
“ Trong một cuộc đua xe đạp, các vận động viên phải hoàn thành ba chặng đua bao gồm 9km leo dốc; 5km xuống dốc và 36km đường bằng phẳng. Vận tốc của m ột vận động viên trên chặng đường bằng phẳng hơn vận tốc leo dốc 5km/h và kém vận tốc xuống dốc 10km/h. Nếu biết vận tốc của vận động viên trên chặng đường bằng phẳng thì có tính được thời gian hoàn thành cuộc đua của vận động viên đó không?” 
2. HÌNH THÀNH 
KIẾN THỨC 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
1. Phân thức đại số 
* Phân thức đại số là gì? 
HĐ1: Trong tình huống mở đầu, giả sử vận tốc trung bình của một vận động viên đi xe đạp trên 36 km đường bằng phẳng là x (km/h). 
Hãy viết biểu thức biểu thị: 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng leo dốc 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng xuống dốc 
Thời gian vận động viên hoàn thành chặng đường bằng phẳng 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
1. Phân thức đại số 
* Phân thức đại số là gì? 
HĐ 2: 
 Viết biểu thức biểu thị tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của một hình chữ nhật có chiều rộng là x (cm) và chiều dài là y (cm). 
Giải: 
Biểu thức biểu thị tỉ số giữa chiều rộng và chiều dài của một hình chữ nhật đó là : 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
1. Phân thức đại số 
* Phân thức đại số là gì? 
* Định nghĩa: Một phân thức đại số (phân thức) là một biểu thức có dạng , trong đó A, B là hai đa thức và B khác đa thức 0. 
A được gọi là tử thức (hoặc tử) và B được gọi là mẫu thức (mẫu). 
* Nhận xét: 
Mỗi đa thức cũng được coi là một phân thức với mẫu thức bằng 1. 
Đặc biệt, số 0 và số 1 cũng là những phân thức đại số 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
1. Phân thức đại số 
Ví dụ 1: 
Cách viết nào sau đây không cho một phân thức ? 
b) Viết mẫu thức của mỗi phân thức trong các cách viết trên? 
Trong các cách viết trên , không phải là một phân thức . 
b) Các phân thức có mẫu thức lần lượt là : 
Giải 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Luyện tập 1 
Trong các cặp phân thức sau, cặp phân thức nào có cùng mẫu thức? 
a) Và ; 
b ) v à ; 
c) và 
Giải 
 Cặp phân thức có cùng mẫu thức là 
c) và 
Vì 
Theo em, bạn nào đúng? 
Tròn đúng, Vuông sai. Vì 
 không phải là đa thức. 
Giải 
2. Hai phân thức bằng nhau 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
* Định nghĩa : Hai phân thức và gọi là bằng nhau nếu 
 Ta viết : nếu 
Ví dụ 2: Giải thích vì sao 
Giải 
Vì nên 
2. Hai phân thức bằng nhau 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
* Định nghĩa: Hai phân thức và gọi là bằng nhau nếu 
 Ta viết : nếu 
* Luyện tập 2 : Khẳng định sau đúng hay sai? Vì sao? 
Giải 
Vì: 
n ên khẳng định 
 là đúng 
3. Điều kiện xác định và giá trị của phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
* Giá trị của một phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Khi thay các biến trong một phân thức đại số bằng các số, ta được một biểu thức số (nếu mẫu số nhận được là số khác 0). Giá trị của biểu thức số đó gọi là giá trị của phân thức tại các giá trị đã cho của biến. 
Ví dụ 3: 
Tính giá trị của phân thức tại 
Giải 
3. Điều kiện xác định và giá trị của phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
* Giá trị của một phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Ví dụ 3: 
Tính giá trị của phân thức tại 
Giải 
Tại , phân thức có giá trị là 
Tại , phân thức có giá trị là 
3. Điều kiện xác định và giá trị của phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
* Điều kiện xác định của phân thức 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Điều kiện xác định của phân thức là điều kiện của biến để giá trị của mẫu thức B khác 0 
* Chú ý: 
 Ta chỉ cần quan tâm đến điều kiện xác định khi tính giá trị của phân thức. 
3. Điều kiện xác định và giá trị của phân thức tại một giá trị đã cho của biến. 
* Điều kiện xác định của phân thức 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Điều kiện xác định của phân thức là điều kiện của biến để giá trị của mẫu thức B khác 0 
Ví dụ 4: 
Viết điều kiện xác định của phân thức 
Giải 
Điều kiện xác định của phân thức là 
hay 
3. LUYỆN TẬP 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
Luyện tập 3: Viết điều kiện xác định của phân thức 
và tính giá trị của phân thức tại 
Điều kiện xác định của phân thức là hay 
Giải 
Tại x =2, phân thức có giá trị là: 
4. VẬN DỤNG 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
BÀI 21: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 
* Vận dụng: 
Trở lại tình huống mở đầu. Nếu biế t vận tốc của vận động viên trên chặng đường bằng phẳng là 30 km/h, hãy tính thời gian vận động viên đó hoàn thành mỗi chặng đua và tính tổng thời gian để hoàn thành cuộc đua. 
Giải 
Thời gian vận động viên đó hoàn thành: 
Tổng thời gian vận động viên đó hoàn thành chặng đua là: 
 1,2 + 0,36 + 1,25= 2,81(h) 
Chặng xuống dốc là : (h) 
Chặng bằng phẳng là: (h) 
Chặng leo dốc là: (h) 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 - Học kĩ lí thuyết, xem lại các bài tập đã làm, nắm chắc cách trình bày. 
 - Làm các bài tập: 6.1 đến 6.6 (trang 7/SGK). 
 - Chuẩn bị bài mới: Xem trước bài 22: “ Tính chất cơ bản của phân thức đại số ”