Đề thi chọn học sinh giỏi cấp huyện Địa lí Lớp 8 - Năm học 2016-2017

PHÒNG GD&ĐT 
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8
Năm học: 2016-2017
Môn: Địa lí
Thời gian làm bài: phút
(Không kể thời gian giao đề)
A. ĐỀ RA
Câu 1: 4.0 điểm
Phân tích những lợi thế và khó khăn của Việt Nam khi trở thành thành viên của ASEAN ?
Câu 2: 6.0 điểm
 Hình dạng lãnh thổ của nước ta có ảnh hưởng gì tới các điều kiện tự nhiên và hoạt động giao thông vận tải? 
 Em hãy cho biết:
 -Tên đảo lớn nhất của nước ta là gì? Thuộc tỉnh nào?
 -Vịnh biển đẹp nhất nước ta là vịnh nào? Vịnh đó đã được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới vào năm nào?
 -Tên quần đảo xa nhất của nước ta? Chúng thuộc tỉnh, thành phố nào?
 Câu 3: 5.0 điểm
Khí hậu Việt Nam đa dạng và thất thường thể hiện như thế nào? Nguyên nhân.
b. Nét độc đáo của khí hậu nước ta được thể hiện ở những đặc điểm nào?
 Câu 4: 5.0 điểm
 Cho bảng số liệu:
 Bình quân GDP đầu người của một số nước ở Châu Á năm 2001.
 (Đơn vị: USD)
Quốc gia
Cô - oét
Hàn Quốc
Trung Quốc
Lào
GDP/người
19.040
8.861
911
317
 a. Vẽ biểu đồ thể hiện mức thu nhập bình quân đầu người (GDP/người) của một số nước ở Châu Á.
b. Từ biểu đồ đã vẽ, rút ra nhận xét và giải thích
Câu 5: Chứng minh Việt Nam là một quốc gia ven biển có tính biển sâu sắc thể hiện qua khí hậu, địa hình?
Câu 6: (5,0 điểm)
 Dựa vào Atlat địa lí Việt Nam và kiến thức đã học, hãy: 
a. Trình bày đặc trưng khí hậu thời tiết mùa đông ở nước ta. 
b. Giải thích nhận định: “Vị trí địa lý làm cho khí hậu nước ta có những nét độc đáo”?
...................................................HẾT...................................................
B. ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN CHẤM
CÂU
NỘI DUNG
ĐIỂM
1
Khi trở thành thành viên của ASEAN, chúng ta có những thuận lợi đồng thời cũng gặp không ít khó khăn :
* Thuận lợi :
- Về quan hệ mậu dịch : Tác động tăng trưởng trong buôn bán với các nước ASEAN đạt khá cao. Tỉ trọng giá trị buôn bán với các nước trong hiệp hội lớn. Mặt hàng xuất khẩu chính của nước ta sang các nước là gạo. Mặt hàng nhập khẩu chính từ các nước là xăng dầu, phân bón, hàng điện tử 
- Về hợp tác phát triển kinh tế : Dự án phát triển hành lang Đông Tây tại khu vực sông Mê Công tạo điều kiện khai thác tài nguyên và nhân công tại những vùng còn khó khăn của nước ta giúp người dân phát triển kinh tế - xã hội, xóa được đói nghèo .
* Khó khăn :
- Do sự chênh lệch về trình độ phát triển kinh tế nên năng suất lao động của ta thường thấp, chất lượng hàng hóa sản xuất chưa cao, giá hang cao khó cạnh tranh lại với hàng hóa các nước khác sản xuất .
- Các nước Đông Nam Á có nhiều mặt hàng giống nhau dễ xảy ra cạnh tranh trong xuất khẩu .
- Sự khác biệt trong thể chế chính trị với các thủ tục hành chính khác nhau nhiều khi dẫn đến các trở ngại trong việc kí các hợp đồng kinh tế, các giấy phép ..
0.25
1.0
1.0
0.75
0.5
0.5
2
*Điều kiện tự nhiên:
-Hình dạng kéo dài và hẹp ngang của phần đất liền, với bờ biển uốn khúc (hình chữ S) theo nhiều hướng và dài trên 3260 km đã góp phần làm cho thiên nhiên nước ta trở nên đa dạng, phong phú và sinh động.
-Cảnh quan thiên nhiên nước ta có sự khác biệt rõ rệt giữa các vùng, các miền tự nhiên.
-Ảnh hưởng của biển vào sâu trong đất liền, tăng cường tính chất nóng ẩm của thiên nhiên nước ta.
*Giao thông vận tải:
-Đối với giao thông vận tải, hình dạng lãnh thổ cho phép nước ta phát triển nhiều loại hình vận tải: đường bộ, đường biển, đường hàng không 
-Mặt khác, giao thông vận tải nước ta cũng gặp không ít trở ngại, khó khăn, nguy hiểm do hình dạng địa hình lãnh thổ kéo dài, hẹp ngang, nằm sát biển.
-Các tuyến đường dễ bị chia cắt bởi thiên tai, địch họa. Đặc biệt là tuyến giao thông Bắc – Nam thường bị bão, lụt, nước biển phá hỏng gây ách tắc giao thông.
*Các vịnh, đảo, nước ta:
-Đảo lớn nhất của nước ta là đảo Phú Quốc, diện tích: 568 km2 thuộc tỉnh Kiên Giang.
-Vịnh Hạ Long dược UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới vào năm 1994.
-Quần đảo xa nhất của nước ta là quần đảo Trường Sa, cách bờ biển Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa) 248 hải lý (460 km) và cấu tạo bằng san hô.
1.0
0.5
0.5
0.75
0.75
1.0
0.5
0.5
0.5
3
a.
*Tính đa dạng:
- Khí hậu nước ta phân hóa đa dạng theo không gian và thời gian:
Theo không gian: Từ Bắc – Nam, Đông – Tây chia ra 4 miền khí hậu:
+ Miền khí hậu phía Bắc: Từ Hoành Sơn trở ra, có mùa đông rất lạnh tương đối ít mưa, mùa hè nóng nhiều mưa. Vùng núi cao thường có băng tuyết, sương muối, sương giá.(Miền này còn có sự phân hoá ra 2 miền khí hậu là Đông Bắc, Tây Bắc)
+ Miền khí hậu Đông Trường Sơn: Từ Hoành Sơn tới mũi Dinh: Cũng có một mùa đông khá lạnh. Có mùa mưa lệch hẳn về thu đông
+ Miền khí hậu phía Nam: Bao gồm Nam bộ và Tây Nguyên, có khí hậu nhiệt đới cận xích đạo với một mùa mưa và một mùa khô tương phản sâu sắc 
+ Miền khí hậu biển đông: Khí hậu gió mùa hải dương
Theo thời gian: Một năm có hai mùa khí hậu: miền bắc có một mùa đông lạnh, mùa hè nóng. Miền nam có hai mùa mưa khô rõ rệt. Giữa hai mùa chính còn có các thời kì chuyển tiếp (Xuân, Thu)
- Nguyên nhân 
+ Lãnh thổ kéo dài theo chiều bắc nam, địa hình đa dạng tạo ra sự phân hoá theo không gian
+ Gió mùa và vị trí của hai miền Nam Bắc tạo ra sự phân hoá theo thời gian
*Tính thất thường: 
- Có năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa lớn, năm khô hạn, năm ít bão, năm nhiều bão...
- Nguyên nhân: do nhịp điệu gió mùa tạo ra, ảnh hưởng của nhiễu loạn khí hậu toàn cầu: En Ni-nô, La Ni-na
b. Nét độc đáo của khí hậu nước ta:
- Nằm trong vùng nhiệt đới nhưng Việt Nam lại có mùa đông lạnh, nhiệt độ hạ thấp, thấp nhất so với các nước có cùng vĩ độ. Một số vùng xuất hiện sương muối, sương giá, băng tuyết ... 
- Việt Nam có lựơng mưa lớn, độ ẩm cao nên không hình thành hoang mạc như các nước có cùng vĩ độ như Tây Á, Bắc Phi.
0.25
0.25
0.75
0.5
0.5
0.25
1.5
0.5
0.5
4
a .Vẽ biểu đồ:
Yêu cầu: vẽ đủ các cột, chính xác, đẹp, ghi chú đầy đủ:
- 4 cột
- Tên: biểu đồ thể hiện GDP đầu người của một số quốc gia châu Á năm 2001
b .Nhận xét, giải thích:
+Nhận xét
-Thu nhập bình quân đầu người (GDP/người) giữa các nước không đồng đều.
-Cô - oét là nước có GDP/người cao nhất, sau đến Hàn Quốc,Trung Quốc và thấp nhất là Lào. +Giải thích:
-Cô – oét: do có nguồn dầu khí phong phú được nhiều nước công nghiệp đầu tư,khai thác àtrở thành nước có thu nhập bình quân đầu người cao.
-Hàn Quốc: là nước công nghiệp mới, có mức độ công nghiệp hóa khá cao và nhanh.
-Trung Quốc: tập trung phát triển dịch vụ và công nghiệp chế biến để xuất khẩu àtốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao.
-Lào : là nước đang phát triển,nền kinh tế chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp.
2.0
0.5
0.25
0.25
0.5
0.5
0.5
0.5
Câu 5: 
- Đặc điểm của biển Đông: (1,25đ)
 + VN được biển Đông bao bọc ở phía Đông và Đông Nam. (0,25đ)
 + Biển Đông là 1 vùng biển rộng trên 1 triệu km2 . (0,25 đ)
 + Là 1 biển nóng và chịu ảnh hưởng của gió mùa, được thề hiện rõ nhất ở nhiệt độ nước biển, dòng hải lưu và thành phần loài sinh vật biển. (0,25 đ)
 + Biển Đông còn là biển tương đối kín.Hình dạng biển tạo nên tính chất khép kín của dòng hải lưu với hướng chảy chịu sự chi phối của gió mùa. (0,25 đ)
 + Tính chất nhiệt đới gió mùa và tính chất khép kín là 2 đặc điểm cơ bản nhất của biển Đông và nó đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến thiên nhiên nước ta. (0,25 đ)
 - Ảnh hưởng của biển Đông đối với khí hậu: (1,25đ)
 + Nhờ có biển Đông , khí hậu nước ta mang nhiều đặc tính của khí hậu hải dương, điều hòa hơn (0.55đ)
+ Biển Đông là nguồn dự trữ ẩm, làm cho độ ẩm tương đối của không khí thường trên 80% (0.25đ)
+ Biển Đông đã mang lại cho nước ta một lượng mưa lớn (0.25đ)
+ Biển Đông làm giảm tính chất khắc nghiệt của thời tiết lạnh mùa đông và dịu bớt thời tiết nóng bức vào mùa hè (0.25đ)
+ Biển Đông làm biến tích các khối khí đi qua biển vào nước ta (0.25đ)
 - Ảnh hưởng của biển Đông đối với địa hình (0,5 đ)
+ Các dạng địa hình ven biển rất đa dạng: vịnh cửa sông, các bờ biển mài mòn, các tam giác châu thổ với bãi triều rộng lớn, các bãi cát phẳng, các đầm phá, cồn cát, các vịnh nước sâu , các đảo ven bờ và những rạn san hô (0.25đ)
+ Có nhiều giá trị về kinh tế biển: xây dựng cảng, khai thác và nuôi trồng thủy sản, du lịch .(0.25đ)
Câu 6:
a. Hãy trình bày đặc trưng khí hậu thời tiết mùa đông ở nước ta
- Thời gian: từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. 
- Đặc trưng chủ yếu: Thời tiết, khí hậu giữa các miền có sự phân hóa rõ rệt. Vào thời gian này nước ta chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa Đông Bắc xen kẽ với những đợt gió Đông Nam.
- Miền Bắc: Chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa Đông Bắc từ vùng áp cao lục địa phương Bắc di chuyển về nên thời tiết lạnh, nhiệt độ trung bình tháng nhiều nơi xuống dưới 150C. Miền núi cao có thể xuất hiện sương muối, sương giá, mưa tuyết 
- Đầu mùa đông, gió mùa Đông Bắc đi qua lục địa phương Bắc tràn xuống nên thời tiết lạnh khô. Cuối mùa đông, gió mùa Đông Bắc đi qua biển vào gây thới tiết lạnh ẩm, có mưa phùn.
- Tây Nguyên và Nam Bộ: thời tiết nóng khô, ổn định suốt mùa do không chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc. Thời gian này ở đây chịu ảnh hưởng của gió tín phong Bắc Bán cầu.
- Duyên hải Trung Bộ: có mưa rất lớn vào các tháng cuối năm do địa hình đón gió Đông Bắc và sự lùi dần của dải hội tụ nhiệt đới.
b. Những đặc điểm của vị trí làm cho khí hậu nước ta có nét độc đáo.
- Nước ta nằm trong khoảng 23°23’B đến 8°34’B, nằm hoàn toàn trong vành đai nhiệt đới Bắc bán cầu. 
- Nước ta nằm trong khu vực Đông Nam Á, khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió Tín phong và gió mùa châu Á, khu vực gió mùa điển hình nhất thế giới.
- Nước ta nằm ở rìa phía Đông của bán đảo Đông Dương có 2 mặt Đông và Đông Nam giáp biển Đông. Biển là nguồn dự trữ dồi dào về nhiệt và ẩm.
- Nước ta có lãnh thổ kéo dài theo chiều Bắc - Nam (khoảng 15 vĩ độ), hẹp ngang theo chiều Đông - Tây.
* Với những đặc điểm trên, khí hậu có nét độc đáo:
- Khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: có nhiệt độ cao, chan hòa ánh nắng.
Khí hậu phân bố theo mùa: có 2 mùa rõ rệt.
Có lượng mưa và độ ẩm lớn.
- Khí hậu chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển nên nước ta không bị khô hạn, hoang mạc hóa như một số nước có cũng vĩ độ ở Tây Nam Á, Bắc Phi.
- Khí hậu có sự phân hóa đa dạng điển hình theo chiều Bắc-Nam.