Bài giảng Giáo dục công dân Lớp 8 - Bài 18, Tiết 25: Quyền khiếu nại, tố cáo

Kiểm tra bài cũ: 
- Đất đai , rừng núi , sông hồ , nguồn nước , tài nguyên, biển , vùng trời , phần vốn , tài sản cố định do nhà nước xây dựng....(Điều 17 HP 1992) 
- Tài sản Nhà nước thuộc quyền sở hữu toàn dân . 
- Một số công trình phục vụ lợi ích công cộng như: trường học, bệnh viện, công viên...... 
Câu 1: 
 	 Tài sản nhà nước gồm những loại tài sản nào? Em hãy nêu một số công trình phục vụ lợi ích công cộng ? 
 Trong chương trình GDCD 8 các em đã được học những quyền và nghĩa vụ nào của công dân? 
* Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình; Quyền sở hữu tài sản và nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác; Nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng ... 
BÀI 18 – Tiết 25 
QUYỀN KHIẾU NẠI, 
 TỐ CÁO 
 	 Một số tình huống xảy ra (Tr 50 Sgk): 
 1. Em nghi ngờ một địa điểm là nơi buôn bán, tiêm chích ma túy. 
 	 Chúng ta nên xử lý như thế nào ? 
 Nếu nghi ngờ một địa điểm là nơi tổ chức buôn bán, tiêm chích ma tuý, em có thể báo cho cơ quan chức năng theo dõi. Nếu đúng thì cơ quan có thẩm quyền sẽ xử lý theo quy định của pháp luật. 
 2. Em biết người lấy cắp xe đạp của bạn cùng lớp. 
 Em sẽ báo cho nhà trường hoặc cơ quan có thẩm quyền nơi em ở về hành vi lấy cắp xe đạp của bạn, để nhà trường hoặc công an sẽ xử lý theo quy định của pháp luật . 
 3. Anh H bị giám đốc cho thôi việc mà không nêu rõ lí do. 
 Anh H khiếu nại lên cơ quan có thẩm quyền để cơ quan có trách nhiệm yêu cầu người giám đốc giải thích lý do đuổi việc để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình . 
TÌNH HUỐNG : 
 Bác Tam là người tàn tật nhưng phòng thuế của phường lại định mức đóng thuế cho cửa hàng bán vật liệu xây dựng của bác bằng mức thuế của những người bình thường khác. Nghe chuyện đó, bác Bình nói: “ Tôi được biết, người tàn tật là đối tượng được xét miễn giảm thuế đấy. Bác làm đơn khiếu nại đi.” 
 Theo em, bác Bình khuyên bác Tam là đúng hay sai? Vì sao? 
ĐÁP ÁN : 
 Bác Bình khuyên bác Tam làm đơn khiếu nại là đúng. Vì điều 4 Luật người khuyết tật quy định người tàn tật được hưởng chế độ ưu đãi của xã hội. 
1. Quyền khiếu nại là gì? 
 Là quyền của công dân, đề nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét lại các quyết định, các việc làm của cán bộ công chức nhà nước khi thực hiện công vụ theo quy định của pháp luật, quyết định kỉ luật, khi cho rằng, quyết định hoặc hành vi đó trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. 
Người khiếu nại thực hiện bằng cách nào? 
 Người khiếu nại có thể đến khiếu nại trực tiếp hoặc gửi đơn khiếu nại đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật. 
Phát hiện một nơi bán pháo 
Thấy móc túi trên xe buýt (Theo vietbao.vn) 
Thấy đua xe trái phép (Theo vietbao.vn) 
Thấy nữ sinh đánh nhau (Theo xaluan.com) 
2. Quyền tố cáo là gì? 
 Là quyền của công dân, báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về một vụ, việc vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. 
 Người tố cáo có thể thực hiện bằng cách nào? 
 Người tố cáo có thể gửi đơn hoặc trực tiếp tố cáo hành vi vi phạm pháp luật với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. 
	 Điều 74 (Hiến pháp 1992): 
	 Công dân có quyền khiếu nại tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào. 
	Việc khiếu nại tố cáo, phải được cơ quan nhà nước xem xét và giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định. 
	Mọi hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể và của công dân phải được kịp thời xử lí nghiêm minh. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất và phục hồi danh dự. 
	Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại tố cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác. 
 N goài HP 19 92 ra , để khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998 và Luật sửa đổi, bổ sung năm 2004, 2005 ở một số điểm cơ bản Nhà nước ta đã ban hành LUẬT KHIẾU NẠI năm 2011 (gồm 8 chương và 70 điều) 
 LUẬT TỐ CÁO năm 2011 (8 chương và 50 điều) 
(có hiệu lực pháp luật từ ngày 01/7/2012 
Điền các dữ liệu cho sẵn dưới đây vào bảng sau (Cách điền: VD: 1a, 3b...) 
Khiếu nại 
Tố cáo 
Người thực hiện(ai?) 
Đối tượng(Về vấn đề gì?) 
Cơ sở (Vì sao?) 
Mục đích (Để làm gì?) 
1. Người thực hiện: 
a. Mọi công dân. 
b. Công dân có quyền, lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. 
2. Đối tượng: 
a.Các quyêt định. việc làm khi cho rằng trái pháp luật, xâm phạm lợi ích hợp pháp của mình. 
b. Hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, công dân, cơ quan, tổ chức. 
3. Cơ sở: 
a. Tất cả các hành vi vi phạm pháp luật. 
b. Quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân người bị xâm hại. 
4. Mục đích: 
a. Khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người bị xâm hại. 
b Phát giác, hạn chế, ngăn chặn mọi hành vi vi phạm pháp luật. 
1b 
2a 
3b 
4a 
1a 
2b 
3a 
4b 
Đáp án 
Khiếu nại 
Tố cáo 
Người thực hiện 
Công dân có quyền và lợi ích bị xâm phạm 
Bất cứ công dân nào. 
Đối tượng 
Các quyết định, việc làm khi cho rằng trái pháp luật, xâm phạm lợi ích hợp pháp của mình. 
Hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, công dân, cơ quan, tổ chức 
Cơ sở 
Quyền, lợi ích hợp pháp của bản thân khi bị xâm phạm. 
Tất cả các hành vi vi phạm pháp luật 
Mục đích 
Khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người bị xâm phạm 
Phát giác, hạn chế, ngăn chặn mọi hành vi vi phạm pháp luật 
Quyền khiếu nạiQuyền tố cáo	 ( Mục 1 và 2 sách giáo khoa trang 50) 
Các em nghiên cứu nội dung của 
Thảo luận nhóm : 
Nhóm 1 : 
	 Hãy nêu những điểm giống nhau giữa quyền khiếu nại và tố cáo? 
Nhóm 2 : 
	 	 Hãy nêu những điểm khác nhau giữa quyền khiếu nại và tố cáo? 
Nhóm 3 : 
	 	 Vì sao Hiến pháp quy định công dân có quyền khiếu nại, tố cáo? 
Nhóm 4: 
	 	 Trách nhiệm của công dân khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo là gì? 
Đáp án nhóm 1 : 
Những điểm giống nhau giữa quyền 
khiếu nại và tố cáo : 
Điểm giống nhau: 
- Đều là những quyền chính trị cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp. 
- Là công cụ để công dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. 
- Là phương tiện để công dân tham gia quản lý Nhà nước. 
Đáp án nhóm 2 :  * Những điểm khác nhau giữa quyền khiếu nại, tố cáo : 
Khác nhau 
Khiếu nại 
Tố cáo 
- Người khiếu nại là người trực tiếp bị hại. 
- Nhằm khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân khi bị xâm hại 
- Người tố cáo là mọi công dân. 
- Nhằm ngăn chặn mọi hành vi xâm phạm đến quyền và lợi ích của nhà nước, của tổ chức, cơ quan và công dân . 
Đáp án nhóm 3: 
	 * Hiến pháp quy định công dân có quyền khiếu nại, tố cáo vì: 
	 3. Ý nghĩa: 
- Để tạo cơ sở pháp lí cho công dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp khi bị xâm phạm. 
- Để tạo cơ sở pháp lí cho công dân giám sát các hoạt động của cơ quan và cán bộ công chức nhà nước. 
- Để ngăn ngừa và đấu tranh phòng chống tội phạm. 
Đáp án nhóm 4: 
Trách nhiệm của công dân khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo là: 
	 4. Là công dân cần phải: 
- Tích cực học tập, nâng cao hiểu biết về pháp luật nói chung và luật khiếu nại, tố cáo nói riêng. 
	- Khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo cần trung thực, khách quan, thận trọng. 
	- Không được lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác. 
Bài tập củng cố: 
 Em hãy giải quyết tình huống sau: 
Khi phát hiện thấy Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với chị Bình vượt quá thẩm quyền, ông Ân ( hàng xóm nhà chị Bình) có quyền khiếu nại quyết định trên của chủ tịch Ủy ban nhân dân quận hay không? Vì sao? 
Bài tập 2: 
Trả lời 
 Căn cứ vào những điểm khác nhau của khiếu nại tố cáo ( phần lưu ý về quyền khiếu nại ) Ông Ân không có quyền khiếu nại , vì ông chỉ là hàng xóm , không có quyền lợi ích liên quan trực tiếp đến quyết định xử phạt vi phạm hành chính của chủ tịch UBND quận . 
Câu 1 : Quan sát các hình ảnh trên, em sẽ lựa chọn cách ứng xử nào sau đây ? 
A, Lờ đi coi như không biết vì sợ trả thù. 
B, Báo ngay cho cha mẹ hoặc thầy cô giáo hay người có trách nhiệm biết và cơ quan có thẩm quyền giải quyết. 
ĐÁP ÁN : B 
Phát hiện ổ đánh bạc 
Phát hiện nơi tiêm chích ma túy 
Câu 2 : Trong nh ững tình huống sau, tình huống n ào công dân sử dụng quyền khiếu nại, quy ền tố cáo ? 
a. Phát hiện cơ sở sản xuất hàng kém chất lượng. 
 Đáp án 
b. Ông A chưa nhận tiền đền bù đất vì thấy chưa thoả đáng. 	 Đáp án 
Tố cáo 
Khiếu nại 
Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân: 
 . 1.Khái niệm . 
 2. Ý nghĩa . 
3.Trách nhiệm Nhà nước, công dân 
 Quyền khiếu nại, tố cáo là gì? 
 Cách thực hiện. 
 Điểm giống và khác nhau giữa hai quyền. 
 Bảo vệ tài sản Nhà nước, lợi ích công cộng. 
 Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. 
 Nhà nước: 
Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo. 
 Công dân: 
Trung thực, khách quan, thận trọng. 
CỦNG CỐ : 
DẶN DÒ 
Nghiên cứu lại nội dung bài học. 
 Làm các bài tập còn lại trong SGK. 
- Ôn tập nội dung bài học và bài tập của các bài 13, 14, 16, 17, 18 : chuẩn bị kiểm tra 1 tiết.