Bài giảng Công nghệ Lớp 8 - Bài 30: Biến đổi chuyển động

CÔNG NGHỆ 8 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1: Tại sao máy và thiết bị cần phải truyền chuyển động? Nêu vd một số bộ truyền chuyển động thường gặp. 
Câu 2: Trong bộ truyền động ma sát – truyền động đai: bánh dẫn có đường kính (D 1 ) 0,5 m; bánh bị dẫn có đường kính (D 2 ) 0,2 m. Tính tỉ số truyền i và cho biết bánh nào quay nhanh hơn? 
Câu 1: Truyền chuyển động giúp truyền và biến đổi tốc độ cho phù hợp với tốc độ của các bộ phận trong máy. Vd: Truyền động ma sát – truyền động đai, truyền động ăn khớp. 
Tóm tắt: 
D 1 = 0,5 m 
D 2 = 0,2 m 
Tính: i = ? lần 
Câu 2: 
Giải 
- Tỉ số truyền i là: 
- Mặt khác ta có: 
Kết luận: Vậy bánh bị dẫn sẽ quay nhanh hơn bánh dẫn 2,5 lần. 
Quan sát hình sau và cho nhận xét về dạng chuyển động của vô lăng; của kim máy may ? 
-Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động? 
 Chuyển động của bàn đạp: 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 Chuyển động của thanh truyền: 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 Chuyển động của vô lăng: 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 Chuyển động của kim máy: 
 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
 Chuyển động lắc 
 Chuyển động quay tròn 
Chuyển động lên xuống 
Chuyển động lên xuống 
 * Quan sát chiếc máy khâu đạp chân ở hình 30.1 và hoàn thành các câu sau: 
 Hình 30.1 
a) Máy khâu đạp chân; b) Cơ cấu truyền và biến đổi chuyển động 
1. Bàn đạp; 2. Thanh truyền; 3. Vô lăng dẫn; 4. Vô lăng bị dẫn; 5. Kim may 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động? 
- Để biến đổi một dạng chuyển động ban đầu thành các dạng chuyển động khác cung cấp cho các bộ phận của máy và thiết bị nhằm thực hiện những nhiệm vụ nhất định. 
+ Cơ cấu biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến hoặc ngược lại. 
+ Cơ cấu biến đổi chuyển động quay thành chuyển động lắc hoặc ngược lại. 
- Từ một dạng chuyển động ban đầu, muốn biến thành các dạng chuyển động khác cần phải có cơ cấu biến đổi chuyển động, chúng gồm: 
Hình 30.2 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
 (Cơ cấu tay quay - con trượt) 
a. Cấu tạo . 
? Quan sát hình 30.2, em hãy nêu cấu tạo của cơ cấu tay quay - con trượt ? 
 Cơ cấu gồm có: 
1 - Tay quay 
2 - Thanh truyền 
3 - Con trượt 
4 - Giá đỡ 
Thanh truyền 
Giá đỡ 
Con trượt 
Tay quay 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
 (Cơ cấu tay quay - con trượt) 
a. Cấu tạo : 
(?) Em hãy cho biết các chi tiết được nối ghép với nhau bằng khớp nào? 
 Con trượt và giá đỡ được nối ghép với nhau bằng khớp tịnh tiến, các chi tiết còn lại được nối ghép với nhau bằng khớp quay. 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
a. Cấu tạo : 
b. Nguyên lí làm việc: 
 Khi tay quay 1 quay quanh trục A, đầu B của thanh truyền 2 chuyển động tròn làm con trượt 3 chuyển động tịnh tiến qua lại trên giá đỡ 4. Nhờ đó, chuyển động quay của tay quay biến thành chuyển động tịnh tiến qua lại của con trượt. 
( ? ) Em hãy cho biết : Khi tay quay 1 quay đều, con trượt 3 sẽ chuyển động như thế nào? 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
a. Cấu tạo : 
b. Nguyên lí làm việc: 
 Khi tay quay 1 và thanh truyền 2 cùng nằm trên một đường thẳng thì con trượt 3 đổi hướng chuyển động. 
( ? ) Em hãy cho biết : Khi nào con trượt 3 đổi hướng chuyển động? 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
a. Cấu tạo . 
b. Nguyên lí làm việc: 
(?) Em hãy cho biết có thể biến đổi chuyển động tịnh tiến của con trượt thành chuyển động quay tròn của tay quay được không? Khi đó cơ cấu hoạt động ra sao? 
Trả lời : 
Ta có thể biến đổi được, khi đó cơ cấu hoạt động ngược lại. 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
a. Cấu tạo . 
b. Nguyên lí làm việc: 
c. Ứng dụng: 
 ( ? ) Em hãy quan sát và cho biết cơ cấu tay quay – con trượt được ứng dụng trong các máy và thiết bị nào dưới đây? 
CƠ CẤU TAY QUAY - CON TRƯỢT ĐƯỢC ỨNG TRONG CÁC MÁY VÀ THIẾT BỊ NHƯ: 
 ( ? ) Ngoài cơ cấu tay quay - con trượt, còn có cơ cấu nào biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến không? 
Cơ cấu pít tông – xi lanh trong Ôtô, xe máy 
Máy khâu đạp chân 
Thanh răng 
Bánh răng 
Ngoài ra còn có cơ cấu bánh răng - thanh răng và cơ cấu vít đai ốc 
Xe nâng 
Dùng để nâng hạ mũi khoan 
Ứng dụng 
Cơ cấu bánh răng - thanh răng 
Ứng dụng cơ cấu vít - đai ốc 
Ê tô 
Khóa nước 
Gá kẹp của thợ mộc 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
 1. Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
 2. Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc (Cơ cấu tay quay - thanh lắc) 
a. Cấu tạo : 
Cơ cấu gồm: 
1-Tay quay 
2-Thanh truyền 
3-Thanh lắc 
4-Giá đỡ 
( ? ) Quan sát hình vẽ 30.4 và nêu cấu tạo của cơ cấu tay quay - thanh lắc? 
Tay quay 
Thanh truyền 
Giá đỡ 
Thanh lắc 
Tiết 25-Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
2. Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc (Cơ cấu tay quay - thanh lắc) 
a. Cấu tạo . 
( ? ) Em hãy cho biết các chi tiết được nối ghép với nhau bằng khớp nào? 
i 
Các chi tiết đều được nối ghép với nhau bằng khớp quay. 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
2. Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc (Cơ cấu tay quay - Thanh lắc) 
a. Cấu tạo : 
b. Nguyên lí làm việc: 
i 
(?) Em hãy quan sát hoạt động của cơ cấu và cho biết : Khi tay quay 1 quay đều một vòng thì thanh lắc 3 sẽ chuyển động như thế nào? 
Khi tay quay 1 quay đều quanh trục A, thông qua thanh truyền 2, làm thanh lắc 3 lắc qua lắc lại quanh trục D một góc nào đó. 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
2. Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc (Cơ cấu tay quay - thanh lắc) 
a. Cấu tạo : 
b. Nguyên lí làm việc: 
jb 
( ? ) Em hãy cho biết : Khi nào thì thanh lắc 3 đổi hướng chuyển động? 
Khi tay quay 1 và thanh truyền 2 nằm trên một đường thẳng thì thanh lắc 3 đổi hướng chuyển động. 
 (?) Có thể dùng cơ cấu tay quay – thanh lắc để biến chuyển động lắc thành chuyển động quay tròn không ? 
Trả lời 
Cơ cấu tay quay- thanh lắc có thể dùng để biến chuyển động lắc thành chuyển động quay. 
Bài 30: BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG 
I/ Tại sao cần biến đổi chuyển động ? 
II/ Một số cơ cấu biến đổi chuyển động. 
1. Biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến 
2. Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc (Cơ cấu tay quay - thanh lắc) 
a. Cấu tạo : 
b. Nguyên lí làm việc: 
c. Ứng dụng: 
Quạt máy 
Máy trò chơi 
Máy hút dầu 
Búa máy 
Máy khâu đạp chân 
Cơ cấu tay quay - thanh lắc được ứng dụng trong các loại máy nào dưới đây? 
Cơ cấu tay quay - thanh lắc được ứng dụng trong các loại máy như: 
Củng cố 
Câu hỏi 2 (SGK) : Nêu những điểm giống nhau và khác nhau của cơ cấu tay quay – con trượt, bánh răng - thanh răng 
Giống nhau 
Khác nhau 
Hai cơ cấu đều nhằm để biến đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến và ngược lại. 
Cơ cấu bánh răng – thanh răng có thể biến đổi chuyển động quay đều của bánh răng thành chuyển động tịnh tiến đều của thanh răng và ngược lại, còn trong cơ cấu tay quay – con trượt thì khi tay quay quay đều con trượt tịnh tiến không đều. 
Trả lời 
Củng cố 
Hãy cho biết các đồ dùng trong gia đình sau đã ứng dụng cơ cấu biến đổi chuyển động nào ? 
Ứng dụng cơ cấu tay quay – con trượt 
Ứng dụng cơ cấu 
 vít – đai ốc 
Trong quạt máy 
(có tuốc năng) 
 ứng dụng cơ cấu tay 
quay – thanh lắc. 
Để biến đổi từ một dạng chuyển động ban đầu thành các dạng chuyển động khác. 
 ( ? ) Sau bài học này các em đã nắm được những kiến thức gì? 
Học bài theo sơ đồ tư duy: 
GHI NHỚ 
1. Cơ cấu biến đổi chuyển động có nhiệm vụ biến đổi một dạng chuyển động ban đầu thành các dạng chuyển động khác cung cấp cho các bộ phận của máy và thiết bị. 
2. Các cơ cấu biến đổi chuyển động rất đa dạng, chúng được ứng dụng trong nhiều loại máy khác nhau : đồng hồ, xe máy, ôtô và các máy công cụ 
DẶN DÒ 
 Học thuộc ghi nhớ. 
 Trả lời các câu hỏi SGK. 
 Xem và chuẩn bị trước bài 32 – Vai trò của điện năng trong sản xuất và đời sống. 
TIẾT HỌC KẾT THÚC 
Cảm ơn các em đã chú ý lắng nghe