Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 40, Bài 11: Tiếng việt Câu ghép

TiÕt 40c©u ghÐpVí dụ : (SGK/111) Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.	 Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.	 Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ làn đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.	 (Thanh Tịnh, Tôi đi học) (1) Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.	 (2) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.	 (3) Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. (4) Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. (6) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.(7) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.	 (Thanh Tịnh, Tôi đi học)-Tìm các cụm C-V ? Cụm C-V nào là cụm lớn, cụm C-V nào là cụm nằm trong cụm lớn ấy ? Các vế này có quan hệ như thế nào? Nhóm 1: câu (2) Nhóm 2: câu (5)Nhóm 3: câu (7)1. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng . C3 C2 V3 Bæ ngữ V2 VN1Bæ ngữ CN1Nhóm 1: Câu (2)Nhóm 2 : -Xét câu (5) có mấy cụm C-V? (5) Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió TN TNlạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng CN VNdài và hẹp. Nhóm 3: Câu (7) có mấy cụm C-V?(7) Cảnh vật xung quanh tôi / đều thay đổi, vì chính lòng tôi/ C1 V1 C2 đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi / đi học. V2 TN C3 V3C1V1C2V2C3V3Kiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C-VCâu có hai hoặc nhiều cụm C-VCụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớnCác cụm C-V không bao chứa nhauKiểu câu527* Kết luận:Câu đơnCâu đơn mở rộng thành phầnCâu ghép* Ví dụ :1. H»ng n¨m cø vµo cuèi thu, l¸ ngoµi ®­êng rông nhiÒu TNvµ trªn kh«ng cã nh÷ng ®¸m m©y bµng b¹c, lßng t«i l¹i nao nøc nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu tr­êng.C3V3C2V2C1V1=> Dùng quan hệ từ và dấu phẩy.Trong mỗi câu ghép, các vế được nối với nhau bằng cách nào ?* Ví dụ :=> Dùng cặp quan hệ từ .3. T«i im lÆng cói ®Çu xuèng ®Êt : lßng t«i cµng th¾t l¹i, khoÐ m¾t t«i ®· cay cay.V1C1V2C2C3V3=> Dùng dấu hai chấm , dấu phẩy2. Vì trời mưa to nên đường rất trơn . C1 V1 C2 V2* Ví dụ 4.4. N­íc s«ng cµng d©ng lên bao nhiªu th× ®åi nói cµng d©ng cao bÊy nhiªu.=> Dùng cặp phó từ , đại từ .C1v1C2V25. Anh ®i ®­êng nµy, em ®i ®­êng nä.V2C2V1C1=> Dùng cặp chỉ từ * Kết luận :Hai cách nốiDùng từ nốiMột QHTMột cặp QHTCặp phó từ, đại từ, chỉ từKhông dùng từ nốiDấuphẩyChấmphẩyHaichấmBài 1( SGK- 113): Tìm câu ghép trong đoạn trích và cho biết trong mỗi câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?a. (3) U van Dần, u lạy Dần ! C1 V1 C2 V2(5) Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ ! C1 V1 C2 V2 C3 V3(6) Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không. TN C1 V1 C2 V2(7) Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào C1 V1 C2 V2 đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. C3 V3b.TiÕt 44 c©u ghÐpCô tôi chưa dứt câu , cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng . Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. ( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )C1C1C2C2V1V2V1V2Bài tập 2 : Sgk/113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đây hãy đặt một câu ghép : a/ Vì nên ( hoặc bởi vì cho nên )b/ Nếu thì ( hoặc giá thì )c/ Tuy nhưng ( hoặc mặc dù nhưng )d/ Không những mà (hoặc không chỉ mà )1234TRÒ CHƠI : THỬ TÀI ĐỐI ĐÁPVì bạn Nam không thuộc bài ...................Do nó chủ quan..........................................................Tại trời mưa.......................................................Nếu Lan chăm học............... Slide 20Bài tập 3 : Sgk/113Chuyển những câu ghép em vừa đặt ở bài tập 2 thành những câu ghép mới bằng một trong hai cách sau : a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .b/ Đảo lại trật tự các vế câu .* Bài tập 3: Vì Nam chăm học nên bạn ấy đạt kết quả cao.* Cách 1: + Nam chăm học nên bạn ấy đạt kết quả cao. + Vì Nam chăm học, bạn ấy đạt kết quả cao. * Cách 2: Nam đạt kết quả cao vì bạn ấy chăm học.LKXin ch©n thµnh c¸m ¬n thÇy c« vµ c¸c em