Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 48, Bài 12: Đọc hiểu Ôn dịch, thuốc lá (Nguyễn Khắc Viện)

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG Em quan sát được gì từ những bao thuốc lá? Em có nhận xét gì qua sự quan sát đó?HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCI. Tìm hiểu chung1. Tác giả:BS_GS Nguyễn Khắc Viện.2. Tác phẩm:- Kiểu văn bản nhật dụng.Tác giả văn bản là ai?Bác sĩ, giáo sư Nguyễn Khắc Viện- Ông là người am hiểu nhiều về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đặc biệt là y học, ông là tấm gương tiêu biểu trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe con người.- Nhiều tác phẩm của ông viết về phòng bệnh và chữa bệnh là bài học bổ ích cho mọi người.Văn bản này được trích từ bài viết nào?“Ôn dịch, thuốc lá” thuộc kiểu văn bản nào?- Phương thức biểu đạt: Thuyết minh kết hợp nghị luậnPhương thức biểu đạt của văn bản là gì?HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) - Trích trong Từ thuốc lá đến ma túy- bệnh nghiện.II. Đọc- hiểu văn bảnHOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) BỐ CỤC VĂN BẢNTừ đầu - “ còn nặng hơn cả AIDS” Thông báo về nạn dịch thuốc lá.Tiếp theo -“ con đường phạm pháp” Tác hại của thuốc lá.Phần còn lại Lời kêu gọi chống thuốc lá.I. Tìm hiểu chung .II. Đọc-hiểu văn bản.I. Tìm hiểu chung .II. Đọc-hiểu văn bản.Tiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Em hiểu như thế nào về nhan đề của văn bản?“Ôn dịch” + Bệnh lan truyền rộng. + Tiếng chửi rủa.“Thuốc lá”: cách nói tắt của cụm từ “tệ nghiện thuốc lá”.→ Dấu phẩy đặt giữa 2 từ để ngắt giọng, bộc lộ thái độ căm tức, một lời nguyền rủa: Thuốc lá! Đồ ôn dịch! 1. Thuốc lá trở thành ôn dịch1. Thuốc lá trở thành nạn ôn dịch:Tại sao nhan đề viết Ôn dịch, thuốc lá? Dấu phẩy đặt ở đây có tác dụng gì?I. Tìm hiểu chung II. Đọc- hiểu văn bản Đe dọa sức khỏe và tính mạng con ngườiHOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Việc tác giả so sánh tác hại của thuốc lá bằng cách dẫn lời Trần Hưng Đạo nhằm dụng ý gì?Đại dịch nào nguy hiểm hơn cả mà nhân loại đang lớn tiếng báo động? - Là ôn dịch nguy hiểm khó trừ lên án, nguyền rủa hút thuốc lá.Nhận xét về đặc điểm lời văn thuyết minh trong phần này? -> Lời thông báo ngắn gọn, chính xác về dịch thuốc lá để nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn của dịch này.Khi nói về tác hại của thuốc lá, tác giả dẫn lời của ai? Nội dung như thế nào? Lời của Trần Hưng Đạo: “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.? Vì sao tác giả lại dẫn lời Trần Hưng Đạo về việc đánh giặc trước khi phân tích tác hại của thuốc lá? Em hiểu như thế nào về hình ảnh “dâu và tằm” ở đây?Trao đổi1. Thuốc lá trở thành nạn ôn dịchI. Tìm hiểu chung II.Đọc- hiểu văn bản2. Tác hại của thuốc lá:Hướng dẫn: Tác giả ví “giặc gặm nhấm”, “tằm” và “dâu” với điều gì? → điều tác giả muốn nói Giặc gặm nhấm: tấn công từ từ mà chắc chắnTằm: là khói thuốc lá Dâu: là sức khỏe con người→ Khói thuốc lá xâm nhập vào cơ thể con người từ từ, chắc chắn, khó mà biết được, không thể cứu chữa.→ Tác hại ghê gớm của thuốc lá.HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) 1. Thuốc lá trở thành nạn ôn dịchI. Tìm hiểu chung II.Đọc- hiểu văn bản2. Tác hại của thuốc lá:Hoạt động nhóm ( 5 phút)Nội dung: Nêu tác hại của thuốc láđối với người hút và cộng đồng xã hộiTác hại đối với bản thân người hútTác hại với cộng đồng xã hộiPHIẾU HỌC TẬP* Tác hại đối với cộng đồng xã hội:	- Chất ni- cô- tin gây tắc động mạch, nhồi máu cơ tim, huyết áp cao	- Chất hắc -ín gây ung thư vòm họng và ung thư	- Ngăn cản phổi thực hiện chức năng cung cấp ô-xi* Tác hại đối với bản thân người hút:	- Tự làm hại sức khỏe bao nhiêu người	- Nêu gương xấu về đạo đức	- Hút thuốc trước phụ nữ có thai là tội ác	=> Thuốc lá là kể thù ngọt ngào và nham hiểm của sức khỏe con người nhất là với cá nhân người hútNgón tay bị hoại tử do tắt động mạch vì thuốc lá.HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Ung thư vòm họngHOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Hút thuốc bằng “mũi nhân tạo”HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Chất hắc ín bám vào màng phổidẫn tới bệnh ung thư phổiHOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Sơ đồ tác hại của thuốc lá:Khói thuốc lá chứa hơn 4000 chất độc. Trong đó, có một số chất rất độc hại Làm tê liệt lông mao → bụi, vi khuẩn tích tụ → ho hen → viêm phế quản.Thấm vào tế bào → ung thư vòm họng, phổi - Thấm vào máu → hồng cầu không tiếp cận ô-xy → sức khỏe giảm sút. Làm các động mạch co thắt lại→ gây huyết áp cao, tắt động mạch, nhồi máu cơ tim Hắc ínÔ-xít Các-bonNi-cô-tinVậy khói thuốc lá có những tác hại gì?HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) I. Tìm hiểu chung .II. Đọc- hiểu văn bản.1. Thuốc lá trở thành ôn dịch:2. Tác hại của thuốc lá:* Sức khỏe:- Đối với người hút:+ Nhẹ: ho hen, viêm phế quản...+ Nặng: ung thư vòm họng, phổi, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim - Đối với những người xung quanh:Để làm nổi bật điều này, tác giả đưa ra lời chống chế của một số người nghiện hút. Đó là gì?→ “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!”Khói thuốc lá còn ảnh hưởng đến những người xung quanh như thế nào? + Mắc các bệnh như người hút.+ Phụ nữ sinh non, trẻ suy yếu → ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Không chỉ tác hại đến sức khỏe, thuốc lá còn ảnh hưởng đến điều gì nữa? * Kinh tế, xã hội:I. Tìm hiểu chung .II. Đọc- hiểu văn bản.1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:2. Tác hại của thuốc lá: * Sức khỏe:HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Về mặt kinh tế, hút thuốc có ảnh hưởng gì? * Kinh tế, xã hội:- Tốn kém, lãng phí.Về mặt xã hội, hút thuốc gây ra những tiêu cực gì? - Hút thuốc → trộm cắp.- Nghiện hút → ma túy → AIDS.I. Tìm hiểu chung .II. Đọc- hiểu văn bản.1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:2. Tác hại của thuốc lá:* Sức khỏe:HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Biển báo giao thông hình điếu thuốc nổi bật trên đường phố Brazil. Tấm biển có nội dung “Stop”, đồng nghĩa với lời kêu gọi hãy ngừng hút thuốc.Vũ khí hủy diệt hàng loạt5 triệu người chết mỗi năm3. Lời kiến nghị cả thế giới đứng lên chống lại ôn dịch thuốc lá:Các nước phát triển có những cách nào để chống lại dịch thuốc lá? I. Tìm hiểu chung .II. Đọc- hiểu văn bản.1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:2. Tác hại của thuốc lá:+ Chiến dịch chống thuốc lá.+ Cấm hút thuốc ở nơi công cộng: ở Bỉ vi phạm lần 1 phạt 40 đôla, tái phạm phạt 500 đôlaHOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) Nước ta có những cách nào để chống thuốc lá? TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ Học sinh, sinh viên diễu hành chống thuốc lá trên đường phố Hà NộiTriển lãm tranh tuyên truyền chống thuốc láHút thuốc chính là tự thiêuĐiếu thuốc là lưỡi hái của tử thầnTrước những tác hại của thuốc lá, tác giả đã tỏ thái độ như thế nào và đưa ra lời kêu gọi gì? I. Tìm hiểu chung .II. Đoc-hiểu văn bản.1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá:2. Tác hại của thuốc lá:HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCTiết 48. Văn bản ÔN DỊCH, THUỐC LÁ( Nguyễn Khắc Viện) 3. Lời kiến nghị cả thế giới đứng lên chống lại ôn dịch thuốc lá: Giải thích, tuyên truyền giúp mọi người hiểu tác hại của thuốc lá và tự giác không sử dụng* GHI NHỚ ( SGK/ 122)HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬPNêu một số trường hợp hút thuốc lá ở người thân hoặc bạn bè quen biết.HOẠT ĐỘNG 4, 5 TÌM TÒI- MỞ RỘNG- Lớp chia làm 4 nhóm ( Mỗi nhóm là 1 tổ)- Nội dung công việc: Sưu tầm tranh ảnh, tài liệu về tác hại của nghiện thuốc lá và khói thuốc lá đối với sức khỏe con người và cộng đồng. Đồng thời ghi lại những hành động em đã làm để chống tệ nạn hút thuốc lá ( Minh họa bằng hình ảnh)- Thực hiện nội dung công việc trên giấy A0 - Thời gian trình bày, báo cáo của các nhóm tiết Ngữ văn tuần sau.Hướng dẫn về nhà * Đối với bài cũ:- Nắm kĩ nội dung và nghệ thuật của văn bản.- Làm bài tập 2 ( SGK/122)- Thực hiện công việc trong hoạt động tìm tòi - mở rộng* Đối với bài mới:Chuẩn bị bài mới: Tiết 49: Bài toán dân số- Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu văn bản ( SGK/130 132)- Sưu tầm những hình ảnh và bài viết có liên quan đến dân số Việt Nam.