Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 79, Bài 18: Tập làm văn Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh - Nguyễn Thị Hoa

Chào mừng các các em học sinh lớp 8A3!PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẬN KIẾN ANGiáo viên : Nguyễn Thị HoaTrường THCS LKTThế nào là văn thuyết minh ? Nêu các phương pháp thuyết minh thường dùng?KIỂM TRA BÀI CŨTIẾT 79VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINHViết đoạn trong văn bản thuyết minhVí dụ 1: Mấy lần sang nhà Nga chơi tôi đều thấy nó để nước tràn chậu khi rửa rau. Hôm nay đến cũng vậy Nga lấy nước lau nhà, thùng đã đầy nó vẫn không khóa vòi nước. Thấy vậy tôi đã nói: “Nga có biết rất nhiều người đang cần nước sạch thế mà bạn lại sử dụng nước lãng phí thế kia. Hãy đóng vòi nước khi đã đủ dùng để tiết kiệm cho người khác dùng nhé. Ai cũng như bạn thì thế giới sớm muộn cũng đứng trước thiếu nước sạch thôi’’. .Ví dụ 2: Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng do : Mọi người không có ý thức bảo vệ nguồn nước dẫn đến nước bị ô nhiễm. Sự biến đổi khí hậu làm cho sông ngòi, ao hồ dần cạn kiệt. Một bộ phận cho rằng nước từ thiên nhiên làm sao dùng hết được. Số đông khác phải trả tiền mua nước sạch và đã trả tiền thi dùng bao nhiêu là do mình Ví dụ 3: Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nước ngọt chỉ chiếm 3% tổng lượng nước trên trái đất. Lượng nước ít ỏi ấy đang ngày càng bị ô nhiễm bởi chất thải công nghiệp. Ở các nước thứ ba, hơn một tỉ người phải uống nước bị ô nhiễm. Đến năm 2025, 2/3 dân số thế giới sẽ thiếu nước.Ví dụ 3: Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng. Nước ngọt chỉ chiếm 3% tổng lượng nước trên trái đất. Lượng nước ít ỏi ấy đang ngày càng bị ô nhiễm bởi chất thải công nghiệp. Ở các nước thứ ba, hơn một tỉ người phải uòng nước bị ô nhiễm. Đến năm 2025, 2/3 dân số thế giới sẽ thiếu nước.Ví dụ 2: Thế giới đang đứng trước nguy cơ thiếu nước sạch nghiêm trọng do: mọi người không có ý thức bảo vệ nguồn nước dẫn đến nước bị ô nhiễm. Sự biến đổi khí hậu làm cho sông ngòi, ao hồ dần cạn kiệt. Một bộ phận cho rằng nước từ thiên nhiên làm sao dùng hết được. Số đông khác phải trả tiền mua nước sạch và đã trả tiền thi dùng bao nhiêu là do mình.Ví dụ 1: Mấy lần sang nhà Nga chơi tôi đều thấy nó để nước tràn chậu khi rửa rau. Hôm nay đến cũng vậy Nga lấy nước lau nhà, thùng đã đầy nó vẫn không khóa vòi nước. Thấy vậy tôi đã nói: “Nga có biết rất nhiều người đang cần nước sạch thế mà bạn lại sử dụng nước lãng phí thế kia. Hãy đóng vòi nước khi đã đủ dùng để tiết kiệm cho người khác dùng nhé. Ai cũng như bạn thì thế giới sớm muộn cũng đứng trước thiếu nước sạch thôi” b. Ph¹m V¨n §ång (1906- 2000): Nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng vµ nhµ v¨n ho¸ lín, quª ë x· §øc T©n, huyÖn Mé §øc, tØnh Qu¶ng Ng·i. ¤ng tham gia c¸ch m¹ng tõ n¨m 1925, ®· gi÷ nhiÒu c­¬ng vÞ quan träng trong bé m¸y l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­ưíc ViÖt Nam, tõng lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ trªn ba mư¬i n¨m. ¤ng lµ häc trß vµ ng­êi céng sù gÇn gòi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. a. ThÕ giíi ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ thiÕu nưíc s¹ch nghiªm träng. Nưíc ngät chØ chiÕm 3% tæng l­îng n­íc trªn tr¸i ®Êt. Lưîng n­íc Ýt ái Êy ®ang ngµy cµng bÞ « nhiÔm bëi c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp. Ở c¸c nưíc thø ba, h¬n mét tØ ng­êi ph¶i uèng nưíc bÞ « nhiÔm. §Õn n¨m 2025, 2/3 d©n sè thÕ giíi sÏ thiÕu nưíc.VIẾT ĐOẠN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINHa. ThÕ giíi ®ang ®øng trưíc nguy c¬ thiÕu n­íc s¹ch nghiªm träng.(1) Nưíc ngät chØ chiÕm 3% tæng l­îng nưíc trªn tr¸i ®Êt. (2). L­îng nưíc Ýt ái Êy ®ang ngµy cµng bÞ « nhiÔm bëi c¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp. (3) ë c¸c nưíc thø ba, h¬n mét tØ ngưêi ph¶i uèng nưíc bÞ « nhiÔm. (4) §Õn n¨m 2025, 2/3 d©n sè thÕ giíi sÏ thiÕu n­íc. (5) (Theo Hoa häc trß)Thuyết minh: Cung cấp thông tin về tình trạng thiếu nước sạch trên thế giới.C©u1 (c©u chñ ®Ò): cung cấp th«ng tin về lượng nước ngọt ít ỏi : nªu sù thiÕu n­íc ë c¸c n­íc thø ba.: dù b¸o viÖc thiÕu n­íc trong t­¬ng lai.Triển khai, làm rõ ý cho câu chủ đề.§o¹n v¨n thuyÕt minhC©u 2C©u 3C©u 4C©u 5 : th«ng tin l­îng n­íc Êy bÞ « nhiÔm.Trình bày theo cách diễn dịch`§o¹n v¨n thuyÕt minhb. Ph¹m V¨n §ång (1906- 2000): Nhµ c¸ch m¹ng næi tiÕng vµ nhµ v¨n ho¸ lín, quª ë x· §øc T©n, huyÖn Mé §øc, tØnh Qu¶ng Ng·i. ¤ng tham gia c¸ch m¹ng tõ n¨m 1925, ®· gi÷ nhiÒu cư¬ng vÞ quan träng trong bé m¸y l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam, tõng lµ Thñ tư­íng ChÝnh phñ trªn ba mư¬i n¨m. ¤ng lµ häc trß vµ ng­êi céng sù gÇn gòi cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. (Ng÷ v¨n 7, tËp hai)Thuyết minh: Cung cấp thông tin về cố thủ tướng Phạm Văn Đồng. S¬ l­ưîc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng vµ nh÷ng cư¬ng vÞ l·nh ®¹o §¶ng vµ nhµ nưíc mµ «ng ®· ®¶m nhiÖm.Học trò, cộng sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh Câu 2 Câu 3	* Ghi nhớ:- Khi làm bài văn thuyết minh, cần xác định các ý lớn, mỗi ý viết thành một đoạn văn.Đoạn văn thuyết minh:+ Cấu trúc: câu chủ đề , những câu khác giải thích, bổ sung cho câu chủ đề. + Nội dung: mỗi đoạn văn chỉ tập trung làm sáng tỏ một phần kiến thức về sự vật, hiện tượng phải thuyết minh.a. Bót bi kh¸c bót mùc lµ do nã cã hßn bi nhá ë ®Çu ngßi bót, khi viÕt hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Ngoµi èng nhùa cã vá bót bi. §Çu bót bi cã n¾p ®Ëy cã thÓ mãc vµo tói ¸o. Lo¹i bót bi kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. Khi viÕt th× Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bót tråi ra, khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bót thôt vµo.b. Nhµ em cã chiÕc ®Ìn bµn. §Ìn bµn cã mét èng thÐp kh«ng gØ th¼ng ®øng, trªn g¾n mét c¸i ®ui ®Ìn, trªn ®ã l¾p mét bãng ®Ìn 25 o¸t. Dưíi èng thÐp lµ ®Õ ®Ìn, ®­îc lµm b»ng mét khèi thñy tinh v÷ng ch·i. Trªn bãng ®Ìn cã chao ®Ìn lµm b»ng v¶i lôa, cã khung s¾t ë trong vµ cã vßng thÐp g¾n vµo bãng ®Ìn. Ống thÐp rçng, d©y ®iÖn luån ë trong ®ã, trªn ®Õ ®Ìn cã c«ng t¾c ®Ó bËt ®Ìn hoÆc t¾t ®Ìn rÊt tiÖn lîi.a. Bót bi kh¸c bót mùc lµ do nã cã hßn bi nhá ë ®Çu ngßi bót, khi viÕt hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Ngoµi èng nhùa cã vá bót bi. §Çu bót bi cã n¾p ®Ëy cã thÓ mãc vµo tói ¸o. Lo¹i bót bi kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. Khi viÕt th× Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bót tråi ra, khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bót thôt vµo.Nhµ em cã chiÕc ®Ìn bµn. §Ìn bµn cã mét èng thÐp kh«ng gØ th¼ng ®øng, trªn g¾n mét c¸i ®ui ®Ìn, trªn ®ã l¾p mét bãng ®Ìn 25 o¸t. Dư­íi èng thÐp lµ ®Õ ®Ìn, ®­ưîc lµm b»ng mét khèi thñy tinh v÷ng chãi. Trªn bãng ®Ìn cã chao ®Ìn lµm b»ng v¶i lôa, cã khung s¾t ë trong vµ cã vßng thÐp g¾n vµo bãng ®Ìn. Ống thÐp rçng, d©y ®iÖn luån ë trong ®ã, trªn ®Õ ®Ìn cã c«ng t¾c ®Ó bËt ®Ìn hoÆc t¾t ®Ìn rÊt tiÖn lîi.* Tìm hiểu ví dụ: Đoạn a: Bót bi kh¸c bót mùc lµ do nã cã hßn bi nhá ë ®Çu ngßi bót, khi viÕt hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Ngoµi èng nhùa cã vá bót bi. §Çu bót bi cã n¾p ®Ëy cã thÓ mãc vµo tói ¸o. Lo¹i bót bi kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. Khi viÕt th× Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bót tråi ra, khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bót thôt vµo.Đoạn b: Nhµ em cã chiÕc ®Ìn bµn. §Ìn bµn cã mét èng thÐp kh«ng gØ th¼ng ®øng, trªn g¾n mét c¸i ®ui ®Ìn, trªn ®ã l¾p mét bãng ®Ìn 25 o¸t. Dư­íi èng thÐp lµ ®Õ ®Ìn, ®­ưîc lµm b»ng mét khèi thñy tinh v÷ng chãi. Trªn bãng ®Ìn cã chao ®Ìn lµm b»ng v¶i lôa, cã khung s¾t ë trong vµ cã vßng thÐp g¾n vµo bãng ®Ìn. Ống thÐp rçng, d©y ®iÖn luån ë trong ®ã, trªn ®Õ ®Ìn cã c«ng t¾c ®Ó bËt ®Ìn hoÆc t¾t ®Ìn rÊt tiÖn lîi.Học sinh làm bài tập: (thời gian 4 phút).Chỉ ra nhược điểm của hai đoạn văn2. Cách sửa chữa như thế nào ?3. Phương pháp thuyết minh được sử dụng trong đọan văn đã sửa ?a. Bót bi kh¸c bót mùc lµ do nã cã hßn bi nhá ë ®Çu ngßi bót, khi viÕt hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Ngoµi èng nhùa cã vá bót bi. §Çu bót bi cã n¾p ®Ëy cã thÓ mãc vµo tói ¸o. Lo¹i bót bi kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. Khi viÕt th× Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bót tråi ra, khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bót thôt vµo.2. Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh ch­ưa chuÈn.Lçi: Kh«ng râ c©u chñ ®Ò, c¸c ý lén xén- C¸ch söa: thªm c©u chñ ®Ò, trình bày cấu tạo của bút: vỏ, ống nhựa, ngòi bút (từ ngoài vào trong, từ khái quát đến chi tiết)Söa l¹i:Bót bi cã nhiÒu bé phËn. Bªn ngoµi lµ vá bót. Bªn trong lµ èng nhùa. §Çu bót cã n¾p ®Ëy, cã mãc th¼ng ®Ó cµi vµo tói ¸o. Lo¹i bót kh«ng cã n¾p ®Ëy th× cã lß xo vµ nót bÊm. Bót bi kh¸c bót mùc ë chç lµ ®Çu bót cã hßn bi nhá xÝu. Khi viÕt, hßn bi l¨n lµm mùc trong èng nhùa ch¶y ra, ghi thµnh ch÷. Muèn viÕt, ng­ưêi ta Ên ®Çu c¸n bót cho ngßi bi tråi ra, khi th«i viÕt th× Ên nót bÊm cho ngßi bi thôt vµo bªn trong vá bót. Dïng bót bi rÊt nhÑ nhµng tiÖn lîi.2. Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh ch­ưa chuÈn.b. Nhµ em cã chiÕc ®Ìn bµn. §Ìn bµn cã mét èng thÐp kh«ng gØ th¼ng ®øng, trªn g¾n mét c¸i ®ui ®Ìn, trªn ®ã l¾p mét bãng ®Ìn 25 o¸t. Dư­íi èng thÐp lµ ®Õ ®Ìn, ®­ưîc lµm b»ng mét khèi thñy tinh v÷ng ch·i. Trªn bãng ®Ìn cã chao ®Ìn lµm b»ng v¶i lôa, cã khung s¾t ë trong vµ cã vßng thÐp g¾n vµo bãng ®Ìn. èng thÐp rçng, d©y ®iÖn luån ë trong ®ã, trªn ®Õ ®Ìn cã c«ng t¾c ®Ó bËt ®Ìn hoÆc t¾t ®Ìn rÊt tiÖn lîi.- Lçi: Kh«ng râ c©u chñ ®Ò, c¸c ý lén xén, diÔn ®¹t lñng cñng, c¸c c©u ch­ưa cã sù liªn kÕt chÆt chÏ.- C¸ch söa: thªm c©u chñ ®Ò, s¾p xÕp c¸c ý theo tr×nh tù hîp lý, t¸ch ý theo cÊu t¹o cña ®Ìn: ®Õ ®Ìn- th©n ®Ìn- chao ®Ìn.Söa l¹i:§Ìn bµn cã c©u t¹o rÊt ®¬n gi¶n. D­ưíi cïng lµ ®Õ ®Ìn cã g¾n c«ng t¾c ®Ó bËt hoÆc t¾t theo ý ng­ưêi sö dông. C«ng t¾c cã t¸c dông nh­ư vËy lµ nhê ®­ưîc nèi víi d©y dÉn ®iÖn. D©y dÉn ®iÖn kh«ng chØ nèi víi c«ng t¾c mµ cßn nèi víi nguån ®iÖn vµ ®Ìn. Bãng ®Ìn bµn cã c«ng suÊt 25 ®Õn 27 o¸t. §Ó tËp trung nguån s¸ng, trªn bãng ®Ìn cã chao ®Ìn lµm b»ng ®ång, s¾t hay hîp kim...	* Ghi nhớ:	Các ý trong đoạn văn nên sắp xếp theo trình tự cấu tạo của sự vật hoặc theo trình tự nhận thức về sự vật hiện tượng, (từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần), trình tự diễn biến sự việc trong thời gian trước sau, trình tự chính phụ (cái chính nói trước, cái phụ nói sau).Bài tập 1b. Đoạn văn kết bài:Nêu tình cảm dành cho trường.Đánh giá vai trò, ý nghĩa của trường đối với học sinh.Gợi ý:a. Đoạn văn mở bài: Giới thiệu chung- Tên gọi.- Loại hình (Tiểu học, THCS )- Địa điểm, vị trí.Cảm xúc chung về trường hoặc đánh giá khái quát về trường.Bài tập 2: Thảo luận nhóm để xác định câu chủ đề (1 phút)Quá trình hoạt động cách mạng:+ Ra đi tìm đường cứu nước.+ Thành lập Mặt trận Việt Minh, thành lập Đảng + Lãnh đạo toàn dân, toàn quân làm cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Cuộc kháng chiến chống Pháp, Cuộc kháng chiến chống Mĩ.Cống hiến, vai trò to lớn của Bác với Đảng, với nhân dân, với dân tộc và với thế giới.Gợi ý: - Thông tin cá nhân:+ Năm sinh, năm mất.+ Quê quán.+ Gia đình.Hå ChÝ Minh (1890-1969) Hå ChÝ Minh l·nh tô vÜ ®¹i cña nh©n d©n ViÖt Nam. B¸c sinh 1890, quª ë Lµng Sen, x· Kim Liªn, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An - mét m¶nh ®Êt giµu truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ s¶n sinh ra nhiÒu bËc danh nh©n khoa b¶ng, anh hïng d©n téc. B¸c sinh ra trong mét gia ®×nh nghÌo như­ng hiÕu häc.Thuë nhá, Ngư­êi ham häc, th«ng minh, sím cã lßng yªu nư­íc, thư­¬ng d©n. N¨m 1911, tõ bÕn c¶ng nhµ Rång, Ngư­êi ra ®i t×m ®ưêng cøu n­ưíc. Sau 30 n¨m b«n ba ho¹t ®éng ë nư­íc ngoµi, n¨m 1941 Ngư­êi vÒ nư­íc trùc tiÕp ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam. N¨m 1945, Ngư­êi lµ chñ tÞch l©m thêi, ®äc “Tuyªn ng«n ®éc lËp” khai sinh ra n­ưíc ViÖt Nam D©n Chñ Céng Hoµ. Nh÷ng n¨m sau 1945, Ngưêi tiÕp tôc l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p th¾ng lîi ®ư­a miÒn B¾c tiÕn lªn Chñ nghÜa x· héi. N¨m 1969, Ngư­êi qua ®êi. Cuéc ®êi cña B¸c g¾n liÒn víi lÞch sö d©n téc ViÖt Nam vµ lµ ng­ưêi l·nh ®¹o mäi th¾ng lîi c¸ch m¹ng : " D©n téc ta, nh©n d©n ta, non s«ng ®Êt n­ưíc ta ®· sinh ra Hå Chñ TÞch vµ chÝnh Ngư­êi còng lµm r¹ng rì d©n téc ta.”. Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đề của đoạn, tránh lẫn ý của đoạn văn khácViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh.Khi làm bài văn thuyết minh, cần xác định các ý lớn, mỗi ý viết thành một đoạn vănCác ý trong đoạn văn nên sắp xếp theo trình tự cấu tạo của sự vật, trình tự nhận thức (từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần), trình tự diễn biến sự việc trong thời gian trước sau hay theo trình tự chính phụ (cái chính nói trước, cái phụ nói sau) *Củng cố - luyện tậpHƯỚNG DẪN TỰ HỌC1. Học bài và thực hiện bài tập ở HĐ 4, HĐ 5.3. Bài mới: Hướng dẫn chuẩn bị bài tiếp theo.Chuẩn bị bài: “Thuyết minh về một phương pháp (cách làm)”.Chú ý chuẩn bị như sau:. Học sinh nam tìm các nguyên vật liệu để làm đồ chơi. Học sinh nữ, nam dựng tiểu phẩm, quay video: Cách nấu canh rau ngót với thịt nạc