Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 92, Bài 22: Đọc hiểu Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu - Lí Công Uẩn) - Bùi Thị Nhinh

Chào mừng các thầy cô giáo và các em về dự giờ học trực tuyến môn Ngữ văn 8Giáo viên: Bùi Thị NhinhTrường TH &THCS Hoa LưChủ đề 5: Nghị luận trung đại Việt Nam1. Chiếu dời đô2. Hịch tướng sĩ3. Nước Đại Việt ta( trích Đại Cáo bình Ngô)4. Bàn luận về phép học.Chiếu dời đô Lí Công Uẩn(Thiên đô chiếu)Chủ đề 5: Nghị luận trung đại Việt NamTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:- Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức Lí Thái Tổ, quê Đình Bảng ,Từ Sơn, Bắc Ninh.- Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn và lập được nhiều chiến công.- Khi Lê Ngọa Triều mất, ông được triều thần tôn lên làm vua, lấy hiệu là Thuận Thiên.Lí Công Uẩn(974 – 1028)CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 921. Tác giả:2. Tác phẩmCHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:1. Tác giả:a. Hoàn cảnh ra đời: - Bài Chiếu ra đời năm 1010( năm Canh Tuất) khi vua Lí Thái Tổ có ý định dời đô từ Hoa Lư ( Ninh Bình) ra Đại La (Hà Nội).b. Đọc, giải thích từ khó:c. Thể loại và PTBĐ- Thể loại: Chiếu2. Tác phẩmCHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:1. Tác giả:a. Hoàn cảnh ra đời: b. Đọc, giải thích từ khó:c. Thể loại và PTBĐ- Thể loại: Chiếu+ Hình thức: Viết bằng văn xuôi hoặc văn biền ngẫu.+ Mục đích: Là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.+ Nội dung: Thường thể hiện một tư tưởng lớn lao, có ảnh hưởng đến triều đại, vận mệnh đất nước.d. Bố cục:Bố cục: 2 phầnPhần 1: Từ đầu -> “không dời đô”.=> Cơ sở của việc dời đô.Phần 2: Phần còn lại=> Ý chí định đô mới.CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô* Trong lịch sử Trung Quốc+ Nhà Thương năm lần dời đô + Nhà Chu ba lần dời đô.+ Muốn định đô ở nơi trung tâm. + Mưu toan nghiệp lớn,tính kế muôn đời cho con cháu+ Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân. - Mục đích :- Kết quả:+ Vận nước lâu bền + Phong tục phồn thịnh.CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô* Trong lịch sử Trung Quốc+ Nhà Thương năm lần dời đô + Nhà Chu ba lần dời đô.+ Muốn định đô ở nơi trung tâm. + Mưu toan nghiệp lớn. + Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân. - Mục đích :- Kết quả:+ Vận nước lâu bền + Phong tục phồn thịnh.Việc dời đô làm cho đất nước phát triển thịnh vượng.CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô* Trong lịch sử Trung Quốc* Thực tế lịch sử nước ta (thế kỉ X):+ Nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình+ Khinh thường mệnh trời+ Không noi theo dấu cũ Thương, Chu.+ Triều đại không lâu bền,số vận ngắn ngủi+ Trăm họ phải hao tổn+ Muôn vật không được thích nghi.- Hậu quả:_ Nghệ thuật so sánh đối chiếu, tương phản, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu, lập luận thấu tình đạt lý tác động mạnh mẽ tới tình cảm của người đọc.Lí do của việc dời đô: Khẳng định việc dời đô là cần thiết, làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng. Bộc lộ tình cảm yêu nước, thương dân chân thành sâu sắc.Thực tế lịch sử nước taTrong lịch sử Trung Quốc:CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.Câu hỏi: Theo Lí Công Uẩn, thành Đại La có những lợi thế gì để có thể chọn làm nơi đóng đô?- Về lịch sử:- Về vị trí địa lí:- Về địa thế:- Về đời sống dân sinh, cảnh vật:- Về chính trị:Là đầu mối giao lưu, chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương. Muôn vật phong phú, tốt tươi. - Thế rồng cuộn hổ ngồi - Mở ra bốn hướng nam bắc đông tây - Nhìn sông dựa núi - Đất rộng, bằng phẳng, cao, thoáng.Là kinh đô cũ của Cao Vương. Ở nơi trung tâm trời đất.=> Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.lại tiện hướng nhìn sôngdựa núi.Địathế rộng mà bằng;đất đaicao mà thoáng.Ởvào nơi trung tâm trời đất;được cái thế rồng cuộn hổ ngồi.Đãđúng ngôinambắcđôngtây; Câu văn được viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau, cân xứng.CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.- Câu văn được viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau, cân xứng, lập luận chặt chẽ, lí lẽ dẫn chứng thuyết phục người nghe.- Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.Tại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại hỏi ý kiến của quần thần? Cách kết thúc ấy có tác dụng gì?- Câu hỏi cuối bài mang tính đối thoại, trao đổi tạo ra sự đồng cảm, có sức thuyết phục cao. thể hiện sự gần gũi sâu sắc giữa vua và thần dân.+ Tin tưởng ý nguyện dời của mình hợp ý nhân dânCHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.“ Mùa thu, tháng 7 năm 1010, vua dời đô từ thành Hoa Lư ra kinh đô lớn là Đại La. Thuyền tạm đỗ ở dưới thành, có rồng vàng hiện ra ở thuyền ngự, vì thế đổi tên là thành Thăng Long” ( theo “Đại việt sử kí toàn thư ” )CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92 I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.Nhận xét về kinh đô Thăng Long, sử gia Ngô Sỹ Liên viết: “ Núi là vạt áo che, sông là giải đai thắt, sau lưng là sông nước, trước mặt là biển , địa thế hùng mạnh mà hiếm, rộng mà dài, có thể là nơi vua ở hùng tráng, ngôi báu vững bền, hình thể Việt Nam không nơi nào hơn được nơi này.”CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.III. Tổng kết:1. Nghệ thuật2. Nội dung - Câu văn viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng, kết hợp hài hòa giữa lí và tình. - Lập luận chặt chẽ, lí lẽ dẫn chứng thuyết phục. - Bài Chiếu phản ánh khát vọng cuả nhân dân về một đất nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cường của Đại Việt đang trên đà lớn mạnh. Ghi nhớ ( SGK T. 51)CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92 I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.III. Tổng kết:IV. Luyện tập:Hãy chọn câu đúng nhất cho câu hỏi sau“Chiếu dời đô” thuyết phục người đọc bằng những yếu tố nghệ thuật nào ?B. Sử dụng lối văn biền ngẫu giàu hình ảnhA. Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểuC. Kết hợp hài hoà giữa lí và tìnhD. Cả ba đáp án trên.CHIẾU DỜI ĐÔLí Công UẩnTiết : 92 I. Đọc, tìm hiểu khái quát:II. Đọc, tìm hiểu chi tiết:1. Cơ sở của việc đời đô2. Ý chí định đô mới.III. Tổng kết:IV. Luyện tập: Bài 2: Vì sao nói việc Chiếu dời đô ra đời phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt? - Vùng Hoa Lư là vùng núi hiểm trở, khi đất nước còn chưa ổn định phát triển thì đây là nơi chiến lược phòng thủ. - Đến thời nhà Lí, Lí Công Uẩn giám dời đô ra vùng đồng bằng chứng tỏ nhà Lí đã có đủ thực lực để xây dựng đất nước, phát triển kinh thế. Có thể trấn an dân chúng, chống lại giặc ngoại xâm.Biệt danh hiện nay:- Hà Thành- Thành phố vì Hòa bình-Thủ đô Ngàn năm Văn hiếnThời Pháp thuộc: Tiểu Paris Phương Đông.Hành chínhVùng Đồng bằng sông Hồng (địa lý) Chia hành chính12 quận, 1 thị xã và 17 huyệnQuận trung tâm : Quận Hoàn Kiếm,Quận Ba Đình,Quận Đống Đa,Quận Hai Bà TrưngThành lập1010 – Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng LongTên khác Tống Bình, Đại La, Long Đỗ, Đông Đô, Đông Quan, Đông Kinh, Thăng LongChính quyềnChủ tịch UBNDNguyễn Đức ChungBí thư Thành ủy Vương Đình HuệDiện tích3.358,6 km² Dân số (1/4/2019)Tổng cộng8.053.663 ngườiKinh tế (2019)GRDP 971.700 tỉ đồng (41,85 tỉ USD)Hướng dẫn về nhà:- NẮM NỘI DUNG BÀI HỌC VÀ GHI NHỚ.- HOÀN THÀNH BAÌ TẬP LUYỆN TẬP SGK- SOẠN BÀI HỊCH TƯỚNG SĨ Chúc Quý Thầy Cô và Các Em Học Sinh Sức Khỏe, Thành Công Trong Công Việc Và Học TậpTạm Biệt-Hẹn Gặp Lại