Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 93+94, Bài 26: Đọc hiểu Thuế máu (Trích Bản án chế độ thực dân Pháp - Nguyễn Ái Quốc)

Dữ dội và tàn khốc... Cảnh đau đớn chết chóc Đau thương và mất mát...Tiết 93,94THUẾ MÁU(Trích “Bản án chế độ thực dân Pháp”)(Nguyễn Ái Quốc)I. ĐỌC HIỂU CHÚ THÍCH 1. Tác giả- Nguyễn Ái Quốc là một trong những tên gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời kỳ hoạt động cách mạng trước năm 1945.2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tác:- “Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa-ri năm 1925, tại Hà Nội năm 1946, gồm 12 chương và phần phụ lục. Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”Chương I: Thuế máuChương II: Việc đầu độc người bản xứChương III: Các quan toàn quyền thống đốcChương IV: Các quan cai trịChương V: Những nhà khai hoáChương VI: Gian lận trong bộ máy nhà nướcChương VII: Việc bóc lột người bản xứChương VIII: Công líChương IX: Chính sách ngu dânChương X: Giáo hộiChương XI: Nỗi nhục của người đàn bà bản xứChương XII: Nô lệ thức tỉnhBản án chế độ thực dân Pháp(Gồm 12 chương)2. Tác phẩm a. Hoàn cảnh sáng tác:b. Xuất xứ:- Đoạn trích “Thuế máu” nằm trong chương I của tác phẩm.c) Thể loại:- Thể loại: văn chính luận (kết hợp phóng sự)d) Phương thức biểu đạt:- Phương thức biểu đạt: nghị luận, biểu cảme) Bố cục đoạn trích: 3 phầnf) Giải nghĩa từ: - SGK/90,91g) Ý nghĩa nhan đề:- Thuế máu: thuế đóng bằng xương máu, tính mạng con người. Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN1. Chiến tranh và người bản xứThái độ của quan cai trị đối với người dân thuộc địaThái độ của quan cai trịTrước chiến tranhKhi chiến tranh xảy ra  Hệ thống từ ngữ mỉa mai, giễu cợt, châm biếm- những tên da đen bẩn thỉu, những tên “An-nam- mit” bẩn thỉu, chỉ kéo xe tay và ăn đòn.- những đứa “con yêu”, những người “bạn hiền”.- Được phong danh hiệu “chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do”.=> Phỉnh nịnh, tâng bốc, vỗ về.=> Khinh thường, miệt thị, bị đối xử như súc vật. Thủ đoạn lừa bịp bỉ ổi của chính quyền thực dân> Tố cáo bọn thực dân xâm lược với thủ đoạn bỉ ổi, phơi bày số phận thảm thương của người dân bản xứ trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa.2. Chế độ lính tình nguyệna) Các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân- Lùng ráp, vây bắt, cưỡng bức người ta phải đi lính.- Lợi dụng chuyện bắt lính mà dọa nạt, xoay xở kiếm tiền đối với những nhà giàu. - Sẵn sàng trói, xích, nhốt người như nhốt súc vật, sẵn sàng đàn áp dã man nếu như có chống đối.2. Chế độ lính tình nguyệnb) Lời lẽ bịp bợm của bọn cầm quyền- rêu rao về lòng tự nguyện đầu quân.- Sự thực: Không hề có sự tình nguyện. + trốn tránh hoặc phải xì tiền ra. + tìm cách làm mình nhiễm bệnh nặng. + bị xích, bị giam cầm; 3. Kết quả của sự hi sinh- Người dân thuộc địa sau chiến tranh: bị tước đoạt hết của cải; bị đánh đập; bị đối xử như súc vật; trở về vị trí hèn hạ ban đầu.- Chính quyền thực dân: tráo trở, tàn nhẫn, bỉ ổi, đầu độc cả một dân tộc (cấp môn bài bán lẻ thuốc phiện cho thương binh người Pháp và vợ con tử sĩ người Pháp).III. TỔNG KẾTGhi nhớ: SGK/92