Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh - Nguyễn Văn Bường
I.Đặc điểm và vai trò của văn bản thuyết minh
1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh
2. Vai trò của văn bản thuyết minh
3. Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản khác
YÊU CẦU
Các em phải tập trung quan sát và chú ý lắng nghe lời thầy giảng và làm tất cả các bài tập tương tác.
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh - Nguyễn Văn Bường", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCES.TING Cuộc thi Thiết kế bài giảng e – Learning Tên bài dự thi TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH ( Chương trình Ngữ văn 8) Giáo viên:Nguyễn Văn Bường Email: buongvan@yahoo.com.vn ĐTDĐ: 0934750248 Trường THCS Trần Quốc Toản Nghĩa Thắng, ĐăkR’lấp, Đăk Nông Đăk Nông tháng 10 năm 2016 16:44 2 Trong văn bản tự, yếu tố miêu tả có vai trò gì đối với sự viêc được kể? 16:44 3 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Em trả lời đúng rồi Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Làm cho sự việc được kể ngắn gọn hơn B) Làm cho sự việc được kể đơn giản hơn C) Làm cho sự việc được kể đầy đủ hơn D) Làm cho sự việc được kể thêm sinh động hiện lên như thật Trong văn bản tự sự, yếu tố biểu cảm có vai trò gì? 16:44 4 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Em trả lời đúng rồi Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Người viết thể hiện được thái độ của mình với sự việc được kể B) Người viết thể hiện sâu sắc về sự việc được kể C) Giúp sự việc được kể thêm sinh động, hấp dẫn, nhiều cảm xúc D) Người viết hiểu một cách toàn diện sự việc được kể Kiểm tra bài cũ 16:44 5 Question Feedback/Review Information Will Appear Here Xem lại Tiếp tục Điểm của em {score} Điểm cao nhất {max-score} Số lần làm {total-attempts} Summary Slide I.Đặc điểm và vai trò của văn bản thuyết minh II.Luyện tập 1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh YÊU CẦU Các em phải tập trung quan sát và chú ý lắng nghe lời thầy giảng và làm tất cả các bài tập tương tác . GIỚI THIỆU NHỮNG NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI HỌC 3 . Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản khác 2 . Vai trò của văn bản thuyết minh Học! Học nữa! Học mãi! (Lê Nin) Học tập mọi lúc, mọi nơi! 16:44 7 I .Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức -Đặc điểm của văn bản thuyết minh - V ai trò của văn bản thuyết minh trong đời sống con người - Phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản khác 2. Kĩ năng -Biết nhận dạng văn bản thuyết minh -Bước đầu biết viết đoạn văn thuyết minh 3. Thái độ - Có ý thức sử dụng văn bản thuyết minh trong văn nói và văn viết 16:44 8 1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾTMINH I . ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH a, Cây dừa Bình Định . b, Tại sao lá cây có màu xanh lục? c, Huế. Đọc văn bản 16:44 9 CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH 7 CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH Cây dừa gắn bó với người dân Bình Định chặt chẽ như cây tre đối với người dân miền Bắc. Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi, nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm, Cùi dừa ăn sống với bánh đa, làm mứt, làm bánh kẹo, ép lấy dầu dùng để thắp, để ăn, để chải đầu, nấu xà phòng. Sọ dừa làm khuy áo, làm gáo, làm muôi. Vỏ dừa bện dây rất tốt đối với người đánh cá vì nó mềm, dẻo, dai, chịu mưa, chịu nắng. Cây dừa gắn bó với đời sống hằng ngày là như thế đấy. Dân Bình Định có câu ca dao: Dừa xanh sừng sững giữa trời Đem thân mình hiến cho đời thuỷ chung. Ở Bình Định, dừa là chủ yếu, dừa là tất cả. Dừa ở đây như rừng, dừa mọc ven sông, men bờ ruộng, leo sườn đồi, rải theo bờ biển. Trên những chặng đường dài suốt 50, 60 km chúng ta chỉ gặp cây dừa: dừa xiêm thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp lơ lửng giữa trời, quả vàng xanh mơn mởn, dừa lửa lá đỏ, vỏ hồng, (Theo Hoàng Văn Huyền, Những mẩu chuyện địa lí ) Văn bản cho em biết những lợi ích gì về cây dừa Bình Định? 16:44 10 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Thân làm máng B) Cọng, lá làm vách, làm chổi, lợp mái nhà C) Nước dừa để uống, cùi dừa làm thức ăn, làm bánh kẹo D) Tất cả các ý A, B, C đều đúng Thân cây làm máng. Cọng lá làm vách- làm chổi. Lá làm nhà tranh. Nước dừa để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo. Dừa mang nhiều lợi ích và gắn bó với cuộc sống người dân Bình Định. 16:44 12 TẠI SAO LÁ CÂY CÓ MÀU XANH LỤC Lá cây có màu xanh lục vì các tế bào của lá chứa nhiều lục lạp. Một mi-li-mét lá chứa bốn mươi vạn lục lạp. Trong các lục lạp này có chứa một chất gọi là diệp lục, tức chất xanh của lá. Ánh sáng trắng của mặt trời gồm bảy màu: tím, chàm, lam, lục, vàng, cam, đỏ. Sở dĩ chất diệp lục có màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác, nhất là màu cam đỏ và màu lam, nhưng không thu nhận màu xanh lục, và lại phản chiếu màu này, do đó chúng ta mới nhìn thấy màu xanh lục. Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng một nguồn sáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận tất cả các tia màu đỏ, nhưng vì không có tia sáng màu xanh lục để phản chiếu lại, nên kết quả ta nhìn vào lá cây chỉ thấy một màu đen sì Như vậy lá cây có màu xanh là do chất diệp lục trong lá cây. ( Theo Vũ Văn Chuyên, Hỏi đáp về thực vật ) Văn bản Tại sao lá cây có màu xanh lục cho em biết thông tin gì vê lá cây? 16:44 13 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Kể về việc lá cây từ màu đen biến thành màu xanh B) Miêu tả lá cây có màu xanh C) Bộc lộ cảm xúc với màu xanh lá cây D) Giải thích nguyên nhân lá cây có màu xanh lục là có chất diệp lục 16:44 14 Chất diệp lục trong lá cây có màu xanh lục vì nó hút các tia sáng có màu khác nhưng không thu nhận màu xanh lục và lại phản chiếu màu này, do đó mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục. 16:44 15 Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng nguồnsáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận các tia màu đỏ, nhưng vì không có tia sáng màu xanh lục đểphản chiếu lại, nên ta nhìn vào lá cây chỉ thấy mộtmàu đen sì. 16:44 16 HuÕ Huế là một trong những trung tâm văn hoá, nghệ thuật lớn của Việt Nam. Huế là một thành phố đẹp. Huế đẹp của thiên nhiên Việt Nam. Huế đẹp của thơ. Huế đẹp của những con người sáng tạo, anh dũng. Huế là sự kết hợp hài hoà của núi, sông và biển. Chúng ta có thể lên núi Bạch Mã để đón gió biển. Từ đèo Hải Vân mây phủ, chúng ta nghe tiếng sóng biển rì rào. Từ đây buổi sáng chúng ta có thể lên Trường Sơn, buổi chiều tắm biển Thuận An và ban đêm ngủ thuyền trên sông Hương. Huế đẹp với cảnh sắc sông núi. Sông Hương đẹp như một dải lụa xanh bay lượn trong tay nghệ sĩ múa. Núi Ngự Bình như cái yên ngựa nổi bật trên nền trời trong xanh của Huế. Chiều đến, những chiếc thuyền nhỏ nhẹ nhàng lướt trên dòng nước hiền dịu của sông Hương. Những mái chèo thong thả buông, những giọng hò Huế ngọt ngào bay lượn trên mặt sóng, trên những ngọn cây thanh trà, phượng vĩ. Huế có những công trình kiến trúc nổi tiếng được Liên hợp quốc xếp vào hàng di sản văn hoá thế giới. Huế nổi tiếng với các lăng tẩm của các vua Nguyễn, với chùa Thiên Mụ, chùa Trúc Lâm, với đài Vọng Cảnh, điện Hòn Chén, chợ Đông Ba, Huế được yêu vì những sản phẩm đặc biệt của mình. Huế là thành phố của những mảnh vườn xinh đẹp. Những vườn hoa, cây cảnh, những vườn chè, vườn cây ăn quả của Huế xanh mướt như những viên ngọc. Những chiếc nón Huế càng làm cho các cô gái Huế đẹp hơn, duyên dáng hơn. Huế còn nổi tiếng với những món ăn mà chỉ riêng Huế mới có. Huế còn là thành phố đấu tranh kiên cường. Tháng Tám năm 1945, Huế đã đứng lên cùng cả nước, chế độ phong kiến ngàn năm sụp đổ dưới chân thành Huế. Huế đẹp và thơ đã đi vào lịch sử của những thành phố anh hùng. (Dẫn theo Tiếng Việt thực hành ) Văn bản Huế cho em biết xứ Huế có những nét đặc trưng gì? 16:44 17 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Huế là sự kết hợp hài hòa của núi, sông và biển B) Huế có những công trình kiến trúc nổi tiếng C) Huế có những món ăn đặc biệt D) Huế nổi tiếng với những câu hát cải lương E) Huế nổi tiếng với nhà vườn, nón lá 16:44 18 Kết hợp hài hòa sông, núi, biển. Công trình kiến trúc nổi tiếng. 16:44 19 Nhà vườn - nón lá Huế Cơm hến bánh bèo Huế bún bò Huế Món ăn đặc sản Huế Huế là một trung tâm văn hóa nghệ thuật lớn của Việt Nam với những đặc điểm chỉ riêng Huế mới có. Như vậy đến đây, ta có thể nhận xét ba văn bản trên được viết ra nhằm mục đích gì? 16:44 20 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Trình bày diễn biến sự việc B) Bộc lộ tình cảm, cảm xúc C) Cung cấp tri thức cho con người D) Tái hiện sự vât, hiện tượng Tri thức mà mỗi văn bản cung cấp ở đây là gì? Hãy lựa chọn và nối các ý ở cột B với văn bản cột A để có những kết luận đúng về tri thức của từng văn bản. 16:44 21 Cột A Cột B A. Cấu tạo B. Tính chất C. Đặc điểm D. Nguyên nhân B Cây dừa Bình Định D Tại sao lá cây có màu xanh lục C Huế Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa Tri thức trong ba văn bản trên được được trình bày bằng phương thức nào? Hãy nối các gợi ý ở cột B với các văn bản ở cột A để có câu trả lời đúng. 16:44 22 Cột A Cột B A. Giải thích B. Giới thiệu C. Trình bày C Cây dừa Bình Định A Tại sao lá cây có màu xanh lục B Huế Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa Em có nhận xét gì về ngôn ngữ trong ba văn bản trên? 16:44 23 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Có tính hình tượng, giàu gá trị biểu cảm B) Có tính chính xác, chặt chẽ và hấp dẫn Vậy em hiểu văn bản thuyết minh ở đây là gì? 16:44 24 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Là văn bản trình bày diễn biến các sự việc theo một trình tự nhất định B) Là văn bản tái hiện sự vật, sự việc, con người C) Là văn bản cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân...của sự vật, hiện tượng bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. D) Là văn bản trình bày luận điểm, luận cứ 16:44 25 1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh. Kết luận: Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản nhằm cung cấp tri về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các sự vật và hiện tượng trong tự nhiên và xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾTMINH I ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH. Yêu cầu: Tri thức phải chính xác, khách quan, phù hợp với thực tế Ngôn chặt chẽ, dễ hiểu và sinh động 2.Vai trò của văn bản thuyết minh 16:44 26 16:44 27 Em có nhận xét gì về phạm vi sử dụng của văn bản thuyết minh trong đời sống con người? 16:44 28 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em đúng rồi Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Rộng rãi, phổ biến, ngành nghề nào, lĩnh vực nào cũng cần đến B) Không phổ biến, chỉ sử dụng ở một vài lĩnh vực nhất định 16:44 29 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾTMINH I. ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH 1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh 2 . Vai trò của văn bản thuyết minh 3.Sự khác biệt giữa văn bản thuyết minh với các văn bản khác 16:44 30 Đoạn văn 1 : áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng (Trong lòng mẹ- Nguyên Hồng ) Đoạn văn 3 : Đặc biệt , bao bì ni lông màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì và ca-đi-mi gây tác hại cho não và là nguyên nhân gây ung thư phổi. ( Theo Sở khoa học - Công nghệ Hà Nội ) Đoạn văn 2 : Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra.Cái đầu lão ngọeo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. ( Lão Hạc –Nam Cao) Đoạn văn 4: Giá tôi không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì.Cả tôi nữa, nếu không nhanh chân chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi. ( Dế Mèn phưu lưu kí- Tô Hoài) Đoạn văn 5 : Bệnh lề mề là một hiện tượng khá phổ biến. Đó là việc coi thường giờ giấc. Cuộc họp ấn định 7 giờ nhưng 8 giờ mới có mặt. Giấy mời hội thảo ghi 2 giờ nhưng mãi 3 giờ mới đến. Biểu cảm Miêu tả Thuyết minh Tự sự Nghi luận Hãy nối nhận định ở cột B với kiểu văn bản ở cột A để có kết luận đúng 16:44 31 cột A cột B A. Tái hiện sự vật, con người B. Trình bày diễn biến sự việc C. Cung cấp tri thức khách quan D. Trình bày luận điểm, luận cứ E. Bộc lộ cảm xúc B Tự sự A Miêu tả E Biểu cảm D Nghị luận C Thuyết minh Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câ trả lời của em đúng rồi Câu trả lời của em là Câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa 16:44 32 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾTMINH I. ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH 1.Đặc điểm của văn bản thuyết minh 2 . Vai trò của văn bản thuyết minh 3.Sự khác biệt giữa văn bản thuyết minh với các văn bản khác I. LUYỆN TẬP Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt . 16:44 33 Nhận định nào đúng nhất về phương thức biểu đạt của đoạn văn trên ? 16:44 34 A) Đoạn văn tự sự có yếu tố thuyết minh B) Đoạn văn biểu cảm có yếu tố thuyết minh C) Đoạn văn miêu tả có yếu tố thuyết minh D) Đoạn văn nghị luận có yếu tố thuyết minh Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em đúng rồi câu trả lời của em là câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa Trong các văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận cũng cần có yếu tố thuyết minh. Nói như vậy là đúng hay sai? 16:44 35 A) Đúng B) Sai Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em đúng rồi câu trả lời của em là câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa 16:44 36 Clip quảng cáo mì chíp chíp thuộc kiểu văn bản nào? 16:44 37 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em đúng rồi câu trả lời của em là câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Văn bản miêu tả B) Văn bản thuyết minh C) Văn bản tự sự D) văn bản nghị luận Luyện tập 16:44 38 Điểm của em {score} Điểm cao nhất {max-score} Số lần làm bài {total-attempts} Question Feedback/Review Information Will Appear Here Xem lại Tiếp tục Đặc điểm quan trọng để phân biệt văn bản thuyết minh với các kiểu văn bản khác là? 16:44 39 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác câu trả lời của em là câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Trình bày diễn biến sự việc B) Tái hiện sự vât, con người C) cung cấp tri thức khách quan về đối tượng giúp con người hiểu đầy đủ về đối tượng Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức bằng phương thức nào? 16:44 40 Chính xác- em Click chuột để tiếp tục Chưa chính xác- Click chuột để tiếp tục Câu trả lời của em chính xác câu trả lời của em là câu trả lời đúng là Câu trả lời của em chưa chính xác Làm lại Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục Đồng ý Xóa A) Tự sự, miêu tả B) Miêu tả, biểu cảm C) Trình bày, giới thiệu, giải thích 16:44 41 Sơ đồ tư duy 16:44 42 Cảm ơn các em, xin chào và hẹn gặp lại ! Tài liệu tham khảo 1.Sách Ngữ văn 8, tập 1, NXBGD 2.Sách giáo viên Ngữ văn 8, tập1, NXBGD 3.Bài tập trắc nghiệm Ngữ văn 8, NXBGD
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_ngu_van_lop_8_tim_hieu_chung_ve_van_ban_thuyet_min.pptx
- THUYETTRINH.docx