Giáo án Đại số Lớp 8 - Tuần 31 - Vũ Trọng Triều

Tuần 31
Tiết 66
Ph­¬ng tr×nh chøa dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi
I. Mục tiêu: 
- Häc sinh biÕt bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ë biĨu thøc d¹ng /ax/ vµ d¹ng /x+a/
- VỊ kü n¨ng: Häc sinh biÕt tr×nh bµy lêi gi¶i cđa mét sè ph­¬ng tr×nh d¹ng /ax/ = cx + d vµ d¹ng /x+a/ = cx + d 
- T­ duy: Linh ho¹t trong lµm bµi, cã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi to¸n tr­íc khi gi¶i.
II.Chuẩn bị: 
GV: Giáo án, sgk, phấn màu, các dạng bài tập.
HS: Học bài, làm bài, ôn tập giá trị tuyệt đối.
III. Tiến trình lên lớp:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Nh¾c l¹i vỊ gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ( 8 phút)
GV: Muèn rĩt gän 1 biĨu thøc cã chøa dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi lµm nh­ thÕ nµo ?
 H­íng dÉn häc sinh rĩt gän biĨu thøc ë vÝ dơ 1
 - Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi khi thùc c¸c phÐp to¸n ë vÝ dơ 1
GV: Yªu cÇu häc sinh lµm ?1 t­¬ng tù vÝ dơ1 
a) C =/-3x/+7x-4 khi x £ 0
b) D = 5- 4x+/x-6/ khi x< 6
Gäi 2 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy 
GV: Quan s¸t häc sinh lµm bµi, h­íng dÉn häc sinh yÕu.
Hãy nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n qua bµi lµm trªn b¶ng.
GV: NhËn xÐt chung.
- Áp dơng c¸ch rĩt gän trªn vµo viƯc gi¶i ph­¬ng tr×nh ta lµm nh­ thÕ nµo ?
 Giíi thiƯu vỊ gi¶i ph­¬ng tr×nh (SGK) 
-Áp dơng ®/n ®Ĩ bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi råi rĩt gän 
1 häc sinh ®øng t¹i chç tr¶ lêi 
 - C¶ líp cïng lµm theo c¸ nh©n 
 2 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy 
- Häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n qua bµi lµm trªn b¶ng. (sưa sai nÕu cã)
1) Nh¾c l¹i vỊ gi¸ trÞ tuyƯt ®èi
÷a÷ = a NÕu a ³ 0
÷a÷ = - a NÕu a < 0
Ví dụ1: 
?1) Rĩt gän c¸c biĨu thøc sau : 
a) C = /-3x/ + 7x - 4 khi x £ 0
Khi x £ 0
Ta có: / -3x/ = -(-3x)= 3x
Þ C = 3x + 7x - 4 = 10x - 4
b) D = 5 - 4x +/ x-6/ khi x< 6
khi x < 6 ta có: x - 6 < 0
 nên / x-6/ = - (x- 6) 
Þ D = 5 - 4x - (x-6) 
Þ D = 5 - 4x - x + 6 = 1 - 5x
Hoạt động 2:Giải phương trình có chứa dấu giá trị tuyệt đối ( 15 phút)
GV đặt vấn đề nhớ qui tắc bỏ dấu giái trị tuyệt đối để giải 1 số PT có chứa dấu giái trị tuyệt đối.
GV đưa ra ví dụ Giải PT: /3x/ = x + 4 
Hãy tìm giá trị tuyệt đối của 3x.
Gợi ý: nếu x ³ 0 thì giải PT nào?
Nếu x<0 thì giải PT nào?
Gọi HS nêu cách giải.
Vậy tập nghiệm của PT /3x/ + 4 là bao nhiêu?
GV nhận xét, sửa chữa cách trình bày.
GV đưa ra ví dụ tiếp theo giải PT 
/x-3/ = 9-2x.
Tìm giá trị tuyệt đối của /x-3/
Ta giải những PT nào?
Yêu cầu HS làm bài.
Gọi 1HS nêu cách giải.
GV nhận xét, ghi bảng.
HS cả lớp quan sát ví dụ tư duy.
HS:/3x/=3x nếu x ³ 0
Và :/3x/=- 3x nếu x<0
HS cả lớp làm bài vào vở khoảng 1 phút.
HS trả lời tập nghiệm.
HS ghi ví dụ vào vở suy nghĩ làm bài.
HS:1) /x-3/= x-3 khi x-3³0 hay x³ 3.
2) /x-3/= x-3 khi x-3<0 hay x<3
Giải 2 PT:
x-3 = 9-2x
và –(x-3) = 9-2x
HS trả lời.
2) Giải phương trình có chứa dấu giá trị tuyệt đối 
VÝ dơ 2: Gi¶i ph­¬ng tr×nh sau 
/3x/ = x + 4 (*)
Gi¶i : 
-NÕu x ³ 0 Þ 3x ³ 0 Th× 
(*) Û 3x = x + 4 Û 3x - x = 4
Û 2x = 4 Û x = 2 > 0 (tm)
-NÕu x < 0 Þ 3x < 0 Th× 
(*) Û - 3x = x + 4 Û - 3x - x = 4
Û - 4x = 4 Û x = -1 < 0 (tm)
VËy ph­¬ng tr×nh (*) cã 
 S = {2;-1}
VÝ dơ 3: Gi¶i ph­¬ng tr×nh sau
 /x - 3/ = 9 - 2x (**)
Gi¶i : 
-NÕu x ³ 3 Þ x- 3 ³ 0 Th× 
(**) Û x- 3 = 9 - 2x 
Û x +2x = 9 + 3
Û 3x = 12 Û x = 4 > 3 (tm)
-NÕu x < 3 Þ x - 3 < 0 Th× 
(**) Û -(x-3) = 9 - 2x 
Û - x +2x = 9 -3Û x = 6 > 3 (lo¹i) 
VËy ph­¬ng tr×nh (**) cã S = {4}
Hoạt động 3 : Củng cố, luyện tập (20 phút)
Yêu cầu HS lµm ?2 theo c¸ nh©n.
GV ghi đề lên bảng.
 Gọi 2 HS trình bày. 
GV: Quan s¸t häc sinh lµm bµi, h­íng dÉn häc sinh yÕu.
GV nhận xét, đánh giá.
Yêu cầu HS làm bài 35a/sgk.
Aùp dụng ?1:
- Tính giá trị tuyệt đối.
- Thu gọn lại.
GV nhận xét, đánh giá.
Để giải bài 36, 37ta cũng làm tương tự ?2.
Hãy làm bài 36 d, 37a.
GV quan sát và HD HS yêu làm bài.
GV nhận xét, đánh giá 
Lưu ý khi xác định gia trị tuyệt đối.
C¶ líp cïng lµm theo c¸ nh©n 
2 HS lªn b¶ng tr×nh bµy Häc sinh khác nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n. (sưa sai nÕu cã)
HS đọc đề bài.
1HS lên bảng trình bày.
HS khác làm bài vào vở.
HS cả lớp làm bài.
Trình bày cẩn thận khoa học.
1HS làm bài 36d.
1HS làm bài 37.
HS khác nhận xét.
HS hoàn thành vào vở.
?2) Gi¶i c¸c ph­¬ng tr×nh 
a) / x + 5/ = 3x + 1 (1)
Gi¶i :
-NÕu x ³ - 5 Þ x+ 5 ³ 0 Th× 
(1) Û x+ 5 = 3x+1 Û x - 3x = 1- 5
Û - 2x = - 4 Û x = 2 > - 5 (thoả mãn )
-NÕu x < - 5 Þ x + 5 < 0 Th× 
(1) Û -(x + 5) = 3x + 1
Û - x-3x =1 + 5Û - 4x = 6 
Û x = > -5 (lo¹i)
VËy ph­¬ng tr×nh (1) cã S = {2}
b) /- 5x/ = 2x + 21 (2)
Gi¶i :
-NÕu x > 0 Þ - 5x < 0 th× 
(2) Û 5x = 2x + 21 Û 5x - 2x = 21
Û 3x = 21 Û x = 7 > 0 (thoả mãn)
-NÕu x £ 0 Þ - 5x ³ 0 th× 
(2) Û - 5x = 2x + 21 Û - 5x - 2x = 21
Û-7x =21 Û x = - 3 < 0 (thoả mãn)
 VËy ph­¬ng tr×nh (2) S = {7;- 3}
Bài 35/51/sgk:
a)A= 3x+ 2+ /5x/
Nếu / 5x/ =5x khi x³ 0
Þ A= 3x +2+5x= 8x +2
Nếu /5x/ = -5x khi x<0
ÞA= 3x+2-5x = -2x +2
Bài 36/51/sgk:Giải các phương trình :
d) /-5x/ -16=3x ( *)
Giải:
Ta có: /-5x/=5x khi 5x ³ 0 hay x³ 0 
 /-5x/=- (5x) khi 5x <0 hay x< 0
Để giải PT (*) ta giải hai PT sau:
1) 5x -16 =3xÛ5x-3x=16Û2x=16
Ûx=8 ( thoả mãn điều kiện )
2) - (5x)-16=3xÛ-5x-3x=16Û-8x=16
Ûx=-2 ( thoả mãn điều kiện )
VËy ph­¬ng tr×nh (*) có S = {-2;8}
Bài 37a/sgk:
a) /x-7/ =2x+3 (*)
Tao có: 
/x-7/= x-7 khi x-7³ 0 hay x³ 7
 /x-7/= - (x-7) khi x-7< 0 hay x< 7
 Để giải PT (*) ta giải hai PT sau:
1) x-7 =2x+3Û-7-3 = 2x-xÛ-10=x hay x=-10 ( loại)
2) –(x-7) = 2x +3Û-x-2x=3-7
Û-3x= -4 Ûx= ( thoả mãn)
Vậy phương trình (*) có S=
IV. Dặn dò, hướng dẫn: (2 phút)
- Về nhà xem lại các ví dụ, và hoàn thành các bài tập trong sgk.
- nắm chắc các bước giải PT chứa dấu giá trị tuyệt đối.
- Trả lời các câu hỏi phần ôn tập.
* Rút kinh nghiệm:
Tuần 32 
Tiết 67
ÔN TẬP CHƯƠNG IV
I. Mục tiêu: 
- Häc sinh cđng cè c¸c kiÕn thøc träng t©m cđa ch­¬ng, thÊy ®­ỵc mèi quan hƯ l«gic gi÷a c¸c kiÕn thøc.Ôn tËp kü n¨ng gi¶i bpt bËc nhÊt mét Èn, gi¶i bÊt ph­¬ng tr×nh d¹ng |x+a| =cx+b.Hệ thèng lại kiÕn thøc cđa ch­¬ng.
- VỊ kü n¨ng: Häc sinh biÕt kiĨm tra 1 sè cã lµ nghiƯm cđa bÊt ph­¬ng tr×nh mét Èn hay kh«ng biÕt viÕt vµ biĨu diƠn trªn trơc sè tËp nghiƯm cđa bÊt ph­¬ng tr×nh.
- T­ duy: Linh ho¹t trong lµm bµi, cã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi to¸n tr­íc khi gi¶i.
II.Chuẩn bị: 
GV: Giáo án, sgk, các dạng bài tập, bảng phụ ghi lí thuyết.
HS: Học bài, làm bài, ôn bài trước ở nhà.
III. Tiến trình lên lớp:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1:Nhắc lại kiến thức cơ bản (13 phút)
Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi phần ôn tập. 
1) Cho ví dụ về bất các bÊt ®¼ng thøc chøa dÊu: 
Gọi 1 vài HS trả lời.
GV chốt lại ghi bảng.
2) T×m c¸c d¹ng cđa bÊt ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt mét Èn
- Nªu tËp nghiƯm cđa bpt trªn 
- LÊy mét vÝ dơ minh ho¹ 
- BiĨu diƠn tËp nghiƯm trªn trơc sè
- T×m mét gi¸ trÞ cđa x lµ nghiƯm cđa bpt trªn 
- Ph¸t biĨu quy t¾c chuyĨn vÕ cđa bpt 
- Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊt nµo cđa thø tù trªn tËp sè
- Tr¶ lêi c©u 5.
GV: nhËn xÐt chung c©u tr¶ lêi cđa hs ®­a ra chĩ ý (sưa sai nỊu cÇn thiÕt)
HS: ®äc c©u hái tr¶ lêi:
1 vài HS cho ví dụ.
HS ghi nhanh vào vở
HS: 
TËp nghiƯm cđa bpt trªn lµ:
HS: biĨu diƠn.
HS: VÝ dơ: 
HS: x=5 lµ nghiƯm cđa bÊt ph­¬ng tr×nh 
HS: ph¸t biĨu quy t¾c.
Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊ céng vµo hai vÕ cđa bpt víi cïng mét sè th× ®­ỵc bpt míi t­¬ng ®­¬ng víi bpt ®· cho.
HS: tr¶ lêi.
A. Lý thuyÕt:
* Bất đẳng thức:
*C¸c d¹ng cđa bÊt ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt mét Èn.
VÝ dơ: 
1) 
2) 
*Nghiệm của bất phương trình.
x=5 lµ nghiƯm cđa bÊt ph­¬ng tr×nh 
* Các quy tắc biến đổi bất phương trình.( SGK)
Hoạt động 2: Bài tập áp dụng (30 phút)
* Dạng 1: Liên hệ giữa thứ tự với phép cộng và phép nhân.( 5 phút)
Yêu cầu HS lµm bµi 38 a,d
GV: gäi 2 hs lµm bµi trªn b¶ng 
GV: Quan s¸t häc sinh lµm bµi, h­íng dÉn häc sinh yÕu.
 GV chốt lại các tính chất liên hệ thứ tự.
* Dạng 2: BPT và cách giải: ( 25 phút)
- Lµm bµi 39 
GV: yªu cÇu hs lµm bµi tËp 39 theo nhãm nhá 
GV: quan s¸t c¸c nhãm lµm bµi 
GV: gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm tr¶ lêi.
GV: gäi 3 hs lµm bµi tËp 42 
GV: Quan s¸t häc sinh lµm bµi, h­íng dÉn häc sinh yÕu.
GV: nhËn xÐt chung bµi lµm cđa hs 
Để giải BPT có 2 vế là biểu thức hữu tỉ thì giải như thế nào?
Yêu cầu HS làm bài 41 d.
GV ghi đề lên bảng.
Gọi 1HS lên bảng làm bài.
GV hướng dẫn HS yếu làm bài.
GV nhận xét, đánh giá.
§Ĩ gi¸ trÞ cđa cđa biĨu thøc x+3 nhá h¬n gi¸ trÞ cđa biỴu thøc 4x-5 ®iỊu kiƯn cÇn vµ ®đ lµ g× ?
Gọi HS dùng kí hiệu toán học viết thành bpt.
Hãy giải để tìm x
GV nhận xét, chốt lại vấn đề.
- HS cả lớp làm bài.
2HS lên bảng trình bày.
- Häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n qua bµi lµm trªn b¶ng. (sưa sai nÕu cã)
HS: chia nhãm lµm bµi 
§¹i diƯn c¸c nhãm lÇn l­ỵt tr¶ lêi
C¸c nhãm kh¸c nhau nhËn xÐt bµi cđa nhóm b¹n
HS cả lớp làm bài 42,b,c.
- 3 hs lµm bµi trªn b¶ng
- Häc sinh nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n qua bµi lµm trªn b¶ng. (sưa sai nÕu cã)
- HS trả lời.
HS cả lớp làm bài.
1HS lên bảng làm bài.
HS khác nhận xét.
HS: lµm bµi trªn b¶ng ®Ĩ gi¸ trÞ cđa cđa biĨu thøc x+3 nhá h¬n gi¸ trÞ cđa biỴu thøc 4x-5 ®iỊu kiƯn cÇn vµ ®đ lµ phải tìm được giá trị của x.
HS: x+3 < 4x-5
HS làm bài.
1HS lên bảng làm bài.
HS khác nhận xét.
B. Bµi tËp.
Bµi 38 /53/SGK:
a) Từ: m>n Ûm+2>n+2 ( cộng cả hai vế với 2)
d) Từ: m>n Û -3m <-3n ( nhân cả hai vế với -3) 
Û 4-3m< 4-3n ( Cộng cả hai vế với 4)
Bµi 39/53/SGK:
 x=-2 lµ nghiƯm cđa bÊt ph­¬ng tr×nh.
a) -3x+2>-5
c) 
d) |x|<3
Bµi 42/53/SGK:
Gi¶i c¸c ph­¬ng tr×nh sau:
 b) 
VËy S=
 c) 
VËy S=
Bµi 41/53/SGK:
d) 
VËy tËp nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh lµ: 
Bµi 43/53/SGK: 
b) ®Ĩ gi¸ trÞ cđa cđa biĨu thøc x+3 nhá h¬n gi¸ trÞ cđa biỴu thøc 4x-5 ®iỊu kiƯn cÇn vµ ®đ lµ:
VËy ®Ĩ gi¸ trÞ cđa cđa biĨu thøc x+3 nhá h¬n gi¸ trÞ cđa biỴu thøc 4x-5 ®iỊu kiƯn lµ: 
IV. Dặn dò, hướng dẫn: ( 2 phút)
- Hiểu các kiến thức đã học, hoàn thành các bài tập trong sgk.
- Biết nhận dạng BPT bậc nhất một ẩn, cách giải.
* Rút kinh nghiệm: