Giáo án môn Vật lí Lớp 8 - Bài 8: Áp suất chất lỏng

Bài 8: ÁP SUẤT CHẤT LỎNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Học sinh mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng.
- Nhận biết được áp suất chất lỏng gây ra ra theo mọi phương
- Biết được áp suất tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng bằng nhau
- Viết được công thức tính áp suất chất lỏng, nêu được tên và đơn vị của các đại lượng có mặt trong công thức.
2. Kĩ năng:
- Vận dụng được công thức tính áp suất chất lỏng để giải các bài tập đơn giản.
- Nêu được nguyên tắc bình thông nhau và dùng nó để giải thích một số hiện tượng thường gặp 
3. Thái độ:
- Rèn luyện tính trung thực, cẩn thận,nghiêm túc khi làm thí nghiệm.
4. Định hướng phát triển năng lực:
+ Năng lực chung: Năng lực tư duy sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống, năng lực quan sát.
+ Năng lực chuyên biệt bộ môn: Năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực thực hành, thí nghiệm
II. CHUẨN BỊ
1. Đối với GV: 
- 1 bình trụ có đáy C và lỗ A, B ở hai thành bình và được bịt bằng màng cao su mỏng. 
- 1 bình trụ thuỷ tinh có đĩa D tách rời dùng để làm đáy.
2. Đối với HS: 
- Kiến thức, bài tập: Ôn tập lại kiến thức về áp suất, đọc trước mục I, II bài 8.
- Đồ dùng học tập: Bút, thước kẻ, SGK, SBT. 
III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
1) Viết công thức, đơn vị của áp suất ? 
2) Chọn đáp án đúng cho câu hỏi sau:
A. Giữ nguyên áp lực, tăng diện tích bị ép
B. Tăng áp lực, giảm diện tích bị ép
C. Giảm áp lực, tăng diện tích bị ép
D. Giảm áp lực, giữ nguyên diện tích bị ép
3. Bài mới:
Họat động của giáo viên
Họat động của học sinh
Nội dung 
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động 
Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay
- Tại sao khi lặn sâu, người thợ lặn phải mặc bộ áo lặn chịu được áp suất lớn? Liệu áp suất chất lỏng có giống như áp suất chất rắn mà ta đã được học không? Để giải thích câu hỏi này, hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu bài học:
- HS theo dõi và ghi đề bài
CHỦ ĐỀ: ÁP SUẤT
Bài 8: ÁP SUẤT CHẤT LỎNG, BÌNH THÔNG NHAU
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức 
Mục tiêu: - Học sinh mô tả được hiện tượng chứng tỏ sự tồn tại của áp suất chất lỏng.
- Nhận biết được áp suất chất lỏng gây ra ra theo mọi phương
- Biết được áp suất tại các điểm ở cùng một độ cao trong lòng một chất lỏng bằng nhau
- Viết được công thức tính áp suất chất lỏng, nêu được tên và đơn vị của các đại lượng có mặt trong công thức.
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
1: Tìm hiểu về áp suất chất lỏng lên đáy bình và thành bình (10 phút)
- GV mô tả qua thí nghiệm và yêu cầu HS dự đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra
- Nêu những dụng cụ và phương án làm thí nghiệm
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- Chia 4 nhóm và yêu cầu mỗi nhóm nhận dụng cụ và tiến hành làm thí nghiệm.
- Quan sát hiện tượng xảy ra và trả lời C1, C2 vào bảng phụ trong khoảng thời gian 5 phút
- GV theo dõi và hướng dẫn HS
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Yêu cầu đại diện các nhóm treo kết quả lên bảng.
- Yêu cầu nhóm 1 nhận xét nhóm 2, nhóm 3 nhận xét nhóm 4 và ngược lại
- GV Phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh.
- Như vậy có phải chất lỏng tác dụng áp suất lên bình theo 1 phương như chất rắn không?
* ĐVĐ: Như vậy chất lỏng ngoài việc gây ra áp suất lên thành bình, đáy bình và theo mọi phương thì nó có gây ra đối với các vật đặt trong lòng nó hay không? Để biết được điều đó ta tiến hành làm TN2.
- HS dự đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- HS nêu các dụng cụ và phương án làm TN
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- HS sắp xếp theo nhóm, nhận dụng cụ, chuẩn bị bảng phụ và tiến hành làm TN theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV
- Quan sát hiện tượng và trả lời C1, C2 vào bảng phụ
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Đại diện các nhóm treo bảng phụ lên bảng
- Đại diện các nhóm nhận xét kết quả
- Chất lỏng gây ra áp suất theo mọi phương.
I. sự tồn tại của áp suất trong lòng chất lỏng:
1. Thí nghiệm 1: (sgk)
2: Tìm hiểu về áp suất chất lỏng tác dụng lên các vật ở trong lòng chất lỏng (10phút)
- GV mô tả qua thí nghiệm và yêu cầu HS dự đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra
- Nêu những dụng cụ và phương án làm thí nghiệm
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- Chia 4 nhóm và yêu cầu mỗi nhóm nhận dụng cụ và tiến hành làm thí nghiệm.
- Quan sát hiện tượng xảy ra và trả lời C3 vào bảng phụ trong khoảng thời gian 3 phút
- GV theo dõi và hướng dẫn HS
2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Yêu cầu đại diện các nhóm treo kết quả lên bảng.
- Yêu cầu nhóm 1 nhận xét nhóm 2, nhóm 3 nhận xét nhóm 4 và ngược lại
- GV Phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh.
=> Từ kết quả TN1 và TN2 yêu cầu HS hoàn thành C4
- HS dự đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- HS nêu các dụng cụ và phương án làm TN
1. Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- HS sắp xếp theo nhóm, nhận dụng cụ, chuẩn bị bảng phụ và tiến hành làm TN theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV
- Quan sát hiện tượng và trả lời C3 vào bảng phụ
2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Đại diện các nhóm treo bảng phụ lên bảng
- Đại diện các nhóm nhận xét kết quả
* C3: Chất lỏng gây ra áp suất mọi phương lên các vật ở trong lòng nó. 
- HS hoàn thành kết luận và ghi vào vở. 
2. Thí nghiệm 2: (sgk)
3. Kết luận
Chất lỏng không chỉ gây ra áp suất lên đáy bình, mà lên cả thành bình và các vật ở trong lòng chất lỏng.
3: Công thức tính áp suất chất lỏng? (7 phút)
- GV hướng dẫn HS xây dựng công thức tính áp suất chất lỏng của khối chất lỏng hình trụ như H.8.5 sgk
p = = (1)
mà d = P = d.V
vì V = S.h (thể tích hình trụ)
nên: P = d . S . h (2)
- Thay (2) và (1) ta có:
p = d.h
p = = = d.h
Vậy:
- Hãy nêu tên và đơn vị của các đại lượng có mặt trong công thức. 
? Như vậy, dựa vào công thức tính áp suất chất lỏng ta thấy rằng áp suất ở trong lòng chất lỏng (đứng yên) nó phụ thuộc vào yếu tố nào?
- GV giới thiệu chú ý như SGK.
- HS theo dõi GV xây dựng công thức tính áp suất chất lỏng 
- HS nêu tên và đơn vị của các đại lượng có mặt trong công thức như sgk. 
- Phụ thuộc vào độ cao h.
- HS chú ý theo dõi.
II. Công thức tính áp suất chất lỏng
p = d.h
p: Áp suất ở đáy cột chất lỏng (Pa hoặc N/m2)
d: Trọng lượng riêng của chất lỏng (N/m3) 
h: Chiều cao cột chất lỏng (m).
* Chú ý: Trong 1 chất lỏng đứng yên, áp suất tại những điểm trên cùng 1 mặt phẳng nằm ngang (cùng h) có độ lớn bằng nhau.
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')
Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
Câu 1. Một tàu ngầm đang di chuyển dưới biển. Áp kế đặt ở ngoài vỏ tàu chỉ 750000 N/m2, một lúc sau áp kế chỉ 1452000 N/m2. Phát biểu nào sau đây là đúng ?
	A. Tàu đang lặn sâu xuống.	B. Tàu đang nổi lên từ từ.
	C. Tàu đang chuyển động theo phương ngang.	D. Tàu không di chuyển.
Câu 2. Trong các công thức sau đây, công thức nào cho phép tính áp suất của chất lỏng ?
	A. p = d - h.	B. 
	C. .	D. p = d.h.
Câu 3. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về tác dụng của máy dùng chất lỏng ?
	A. Máy dùng chất lỏng cho ta lợi về đường đi.	
B. Máy dùng chất lỏng cho ta lợi về lực.
	C. Máy dùng chất lỏng cho ta lợi về công suất.	
D. Máy dùng chất lỏng cho ta lợi về công.
Câu 4. Tác dụng một lực f = 380 N lên pittong nhỏ của một máy ép dùng nước. Diện tích của pittong nhỏ là 2,5 cm2, diện tích pittong lớn là 180 cm2. Tính áp suất tác dụng lên pittong nhỏ và lực tác dụng lên pittong lớn.
	A. p = 1520000 N/m2 và F = 27360 N.	B. p = 15200 N/m2 và F = 273600 N.
	C. p = 15200000 N/m2 và F = 2736 N.	D. p = 1520 N/m2 và F = 2736 N.
Câu 5. Tại sao khi lặn, người thợ lặn phải mặc bộ áo lặn. Chọn câu trả lờn đúng nhất ?
	A. Vì khi lặn sâu, nhiệt độ rất thấp.	B. Vì khi lặn sâu, áp suất rất lớn.
	C. Vì khi lặn sâu, lực cản rất lớn.	D. Vì để dễ di chuyển.
Câu 6. Một thùng cao 1,2 m đựng đầy nước. Hỏi áp suất của nước tác dụng lên một điểm ở cách đáy thùng 0,4 m là bao nhiêu ?
	A. p = 800 N/m2.	B. p = 12000 N/m2.	
C. p = 8000 N/m2.	D. p = 1200 N/m2.
Câu 7. Một tàu ngầm đang di chuyển dưới biển. Áp kế đặt ở ngoài vỏ tàu chỉ 860000N/m2. Tính độ sâu của tàu ngầm ở hai thời điểm trên.
	A. h = 8350 m.	B. h = 8,35 m.	
C. h = 835 m.	D. h = 83,5 m
ĐÁP ÁN
1
2
3
4
5
6
7
A
D
B
A
B
C
D
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)
Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập 
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
- GV hướng dẫn và yêu cầu làm câu C6, C7.
- HS làm câu C6, C7 theo yêu cầu của GV.
III. Vận dụng
C6. Vì khi ở càng sâu, áp suất càng lớn nên người thợ lặn phải mặc bộ áo lặn chịu được áp suất lớn.
C7. p1 = d.h1 
 = 10000.1,2
 = 12000 (N/m2)
 p2 = d.h2 
 = 10000.0,8
 = 8000 (N/m2).
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)
Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học
Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan
Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.
- Cho học sinh đọc ghi nhớ
 - Hướng dẫn HS làm các BT 8.2, 8.3 SBT
- 1 HS đọc ghi nhớ SGK
- HS trả lời và làm BT vào vở
4. Hướng dẫn về nhà:
- Dặn HS học bài cũ, làm bài tập SBT và nghiên cứu trước phần III của Bài 8: “Bình thông nhau, máy nén thủy lực”.