Giáo án Sinh học Lớp 8 - Chủ đề 3: Tuần hoàn - Năm học 2020-2021

Ngày soạn: 17/10/2020
CHỦ ĐỀ 3: TUẦN HOÀN
Giới thiệu chung chủ đề: qua chủ đề, các em sẽ biết được vai trò của máu, nước mô, bạch huyết; cấu trúc và chức năng của hệ tuần hoàn máu và hệ bạch huyết; cấu trúc tim, mạch phù hợp với hoạt động vận chuyển máu; những điều cần biết về vệ sinh tim mạch.
Thời lượng dự kiến thực hiện chủ đề: 7 tiết
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ	
* Kiến thức : 
- Xác định các chức năng mà máu đảm nhiệm liên quan với các thành phần cấu tạo. - Trình bày được khái niệm miễn dịch.
- Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng.
- Nêu ý nghĩa của sự truyền máu.
- Trình bày được cấu tạo tim và hệ mạch liên quan đến chức năng của chúng
- Nêu được chu kì hoạt động của tim (nhịp tim, thể tích/phút)
- Trình bày được sơ đồ vận chuyển máu và bạch huyết trong cơ thể.
- Trình bày sự thay đổi tốc độ vận chuyển máu trong các đoạn mạch, ý nghĩa của tốc độ máu chậm trong mao mạch: 
- Trình bày điều hoà tim và mạch bằng thần kinh.
- Trình bày ý nghĩa của việc rèn luyện tim và cách rèn luyện tim.
* Kĩ năng :
- Vẽ sơ đồ tuần hoàn máu.
- Rèn luyện để tăng khả năng làm việc của tim.
- Trình bày các thao tác sơ cứu khi chảy máu và mất máu nhiều.
* Thái độ :
- Giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ cơ thể tránh mất máu. 
- Rèn luyện cơ thể tăng khả năng miễn dịch.
- Biết xử lí khi bị chảy máu.
- Phòng tránh các tác nhân gây hại và ý thức rèn luyện tim mạch.
2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển : 
- Hình thành và phát triển năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề của mỗi học sinh
- Năng lực tìm kiếm và xử lí thông tin liên quan đến bộ môn sinh học người.
- Năng lực làm việc, hợp tác theo nhóm, làm việc cá nhân, giao tiếp với tập thể, giáo viên
- Hình thành và phát triển năng lực Quản lí nhóm
- Hình thành và phát triển năng lực quan sát, phân tích hình ảnh 
- Hình thành và phát triển năng lực tự học, vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho mỗi học sinh
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên:
- Tranh teá baøo maùu
- Tranh phoùng to hình 13.2 (tr.43).
- Maãu maùu ñoäng vaät laéng ñoäng töï nhieân vôùi chaát choáng ñoâng.
- Tranh phoùng to hình 14.1, 14.2, 14.3, 
- Tö lieäu veà mieãn dòch. 
- Chuaån bò tranh hình phoùng to SGK (48 49) , baûng phuï 
 - Phieáu hoïc taäp: Tìm hieåu veà hieän töôïng ñoâng maùu ?
- Tranh phoùng to hình 16.1; 16.2.
- Tranh heä tuaàn hoaøn coù theâm phaàn baïch huyeát.
- Moâ hình tim (thaùo laép ).
- Tranh hình 17.1 17.2 17.3. Tranh caâm vôùi caùc maûnh bìa ghi saün caùc boä phaän cuûa tim.
- Tranh phoùng to H :18.1 , 18.2 tr 58/SGK.
- Tö lieäu lieân quan ñeán veä sinh, reøn luyeän heä tim maïch.
2. Học sinh:
- Moät soá chuaån bò tieát gaø, lôïn ñeå trong ñóa hay baùt.
- Tìm hieåu veà tieâm phoøng beänh dòch ôû treû em.
- Tìm hieåu veà cho maùu vaø truyeàn maùu.
- OÂân laïi kieán thöùc heä tuaàn hoaøn thuù.
- OÂn taäp laïi caáu taïo tim vaø heä maïch ôû ñoäng vaät.
 III. Tiến trình dạy học
Hoạt động 1: Tình huống xuất phát/ khởi động
Mục tiêu họat động
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động
Hệ tuần hoàn là hệ cơ quan có chức năng tuần hoàn máu trong cơ thể của hầu hết các động vật. Hệ tuần hoàn vận chuyển chất dinh dưỡng, ôxy, cacbon điôxit, hormone, tế bào máu ra và vào các tế bào trong cơ thể để nuôi dưỡng nó và giúp chống lại bệnh tật, ổn định nhiệt độ cơ thể và độ pH, và để duy trì cân bằng nội môi.
Vậy cám biết được những gì về hệ tuần hoàn?
* Dự kiến sản phẩm
HS đưa ra các hiểu biết ban đầu về hệ tuần hoàn.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
Mục tiêu họat động
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động
Xác định các chức năng mà máu đảm nhiệm liên quan với các thành phần cấu tạo. Sự tạo thành nước mô từ máu và chức năng của nước mô. Máu cùng nước mô tạo thành môi trường trong của cơ thể.
Nội dung 1: Máu và môi trường trong cơ thể.
1. Thành phần, cấu tạo máu:
- GV mô tả thi nghiệm cho HS quan saùt trả lời câu hỏi:
+ Maùu goàm nhöõng thaønh phaàn naøo, ñaëc ñieåm cấu tạo của mổi phần ?
- GV cho HS QS thí nghieäm duøng chaát choáng ñoâng ñöôïc keát quaû töông töï.
- GV yeâu caàu HS laøm baøi taäp muïc SGK tr.42. 
- GV cho HS ruùt ra keát luaän veà thaønh phaàn cuûa maùu .
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu thaønh phần của huyết tương qua bảng 13/tr43.
- GV yeâu caàu học sinh thảo luận hoaøn thaønh baøi taäp muïc q SGK tr43
- GV ñaùnh giaù phaàn thaûo luaän cuûa HS, hoaøn thieän theâm kieán thöùc töø ñoù yeâu caàu HS khaùi quaùt hoaù veà chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu.
2. Môi trường trong cơ thể:
- GV yeâu caàu HS quan saùt H 13-2 SGK, traû lôøi caùc caâu hoûi :
 + Caùc teá baøo ôû saâu trong cô theå coù theå trao ñoåi chaát tröïc tieáp vôùi moâi tröôøng ngoaøi hay khoâng ?
+ Söï trao ñoåi chaát cuûa teá baøo trong cô theå ngöôøi vôùi moâi tröôøng ngoaøi phaûi giaùn tieáp thoâng qua yeáu toá naøo ?
- GV nhaän xeùt phaàn traû lôøi cuûa HS roài duøng tranh phoùng to hình 13.2 SGK giaûng giaûi veà moâi tröôøng trong vaø quan heä cuûa maùu, nöôùc, moâ vaø baïch huyeát . cuï theå :
+ O2, chaát dinh döôõng laáy vaøo töø cô quan hoâ haáp vaø tieâu hoaù theo maùu, nöôùc moâ teá baøo. 
+ CO2 chaát thaûi töø teá baøo ž nöôùc mo⠞ maùu, mao mạch bạch huyết ž heä baøi tieát, heä hoâ haáp ž ra ngoaøi. 
- GV hoûi tieáp :
+ Moâi tröôøng trong goàm nhöõng thaønh phaàn naøo ?
+ Vai troø cuûa moâi tröôøng trong laø gì ?
- GV nhaän xeùt, choát laïi.
- GV hoûi theâm : khi em bò ngaõ xöôùc da rôùm maùu, coù nöôùc chaûy ra, muøi tanh ñoù laø gì ?
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
 Máu gồm huyết tương và các tế bào máu
- Làm bài tập SGK
* Đánh giá kết quả hoạt động
Cho học sinh đánh giá lẫn nhau và giáo viên đánh giá rút ra kiến thức.
1. Thaønh phaàn caáu taïo cuûa maùu 
Maùu goàm :
- Huyeát töông: loûng trong suoát, maøu vaøng, chiếm 55%.
- Teá baøo maùu : ñaëc, ñoû thaãm, goàm hoàng caàu, baïch caàu vaø tieåu caàu, chiếm 45%.
* Dự kiến sản phẩm
Hoàn thành bài tập
*Đánh giá kết quả hoạt động:
Các nhóm đánh giá chéo lẫn nhau và rút ra kiến thức. 
2. Chöùc naêng cuûa huyeát töông vaø hoàng caàu :
- Huyeát töông : duy trì maùu ở trạng thaùi lỏng ñeå löu thoâng dể daøng trong mạch vaø tham gia vaän chuyeån caùc chaát trong cô theå.
- Hoàng caàu : Coù Hb coù khaû naêng keát hôïp vôùi O2 vaø CO2 ñeå vaän chuyeån töø phoåi veà tim tôùi caùc teá baøo vaø töø teá baøo veà phoåi.
* Dự kiến sản phẩm
- Tế bào trao đổi gián tiếp với môi trường ngoài qua môi trường nội bào
+ Moâi tröôøng trong goàm nhöõng thaønh phaàn: Máu, nước mô, bạch huyết.
- Huyết tương 
*Đánh giá kết quả hoạt động:
Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
2. Moâi tröôøng trong cô theå :
- Moâi tröôøng trong goàm: maùu, nöôùc moâ vaø baïch huyeát 
- Moâi tröôøng trong giuùp teá baøo trao ñoåi chaát vôùi moâi tröôøng ngoaøi .
- Biết được 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể
- Trình bày được khái niệm miễn dịch.
Phân biệt các loại miễn dịch
Nội dung 2: Bạch cầu – Miễn dịch
1. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu.
- GV yeâu cầu HS nghieân cöùu thoâng tin, quan saùt hình 14.2 SGK tr.45 
- GV neâu caâu hoûi :
+ Vi khuaån, vi ruùt, khi xaâm nhaäp vaøo cô theå seõ gaëp nhöõng hoaït ñoäng naøo cuûa baïch caàu ?
+ Söï thöïc baøo laø gì ? nhöõng loaïi baïch caàu naøo thöôøng tham gia thöïc baøo ?
- GV tiếp tục neâu caâu hoûi:
+ Theá naøo laø khaùng nguyeân, khaùng theå.
+ Söï töông taùc giöõa khaùng nguyeân vaø khaùng theå theo cô cheá naøo ?
- GV yeâu cầu HS nghieân cöùu thoâng tin, quan saùt hình 14.3;14.4/ SGK tr.46 thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau.
+ Teá baøo B ñaõ choáng laïi khaùng nguyeân baèng caùch naøo ?
+ Teá baøo T ñaõ phaù huyû caùc teá baøo cô theå nhieåm vi khuaãn, vi ruùt baèng caùch naøo ? 
- GV nhaän xeùt phaàn trao ñoåi cuûa caùc nhoùm vaø giaûng giaûi theâm về 3 haøng raøo phoøng thủ của cơ thể ñeå HS coù caùi nhìn khaùi quaùt hôn. 
2. Miễn dịch
- GV cho 1 ví duï: Dòch ñau maét ñoû coù 1 soá ngöôøi maéc beänh, nhieàu ngöôøi khoâng bò maéc. Nhöõng ngöôøi khoâng bò maéc ñoù coù khaû naêng mieãn dòch vôùi beänh dòch naøy.
- GV hoûi : Mieãn dòch laø gì ? 
- GV: Coù nhöõng loaïi mieãn dòch naøo ?
- GV: Söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi mieãn dòch ñoù laø gì ?
- GV giaûng giaûi veà Vacxin:
+ Yeâu caàu HS lieân heä baûn thaân vaø thöïc teá .
+ Em hieåu gì veà dòch SARS vaø dòch cuùm do vi ruùt H5N1 gaây ra vöøa qua ?
+ Hieän nay treû em ñaõ ñöôïc tieâm phoøng nhöõng beänh naøo ? vaø keát quaû nhö theá naøo ?
- GV nhận xeùt trả lời của HS. Coù thể thoâng tin theâm về caùc bệnh treân cho HS roû hơn.
GV: cho HS thảo luận nhom vẽ sdtd 
- GV: nhận xét chỉnh sữa , đưa phương án đúng
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
- Bạch cầu thực bào 
- Thực bào là ăn tế bào gây bệnh
- Hs hoàn thành các câu hỏi của giáo viên.
*Đánh giá kết quả hoạt động:
Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
¯ Baïch caàu tham gia baûo veä cô theå baèng caùch:
- Söï thöïc baøo: Baïch caàu hình thaønh chaân giaû baét vaø nuoát vi khuaån roài tieâu hoaù .
- Limpho B: tieát khaùng theå voâ hieäu hoaù vi khuaån 
 + Khaùng nguyeân: laø nhöõng phaân töû ngoaïi lai coù khaû naêng kích thích cô theå tieát ra khaùng theå.
 + Khaùng theå: laø nhöõng phaân töû Proâtein do cô theå tieát ra choáng laïi khaùng nguyeân 
 ª Cô cheá: Chìa khoaù oå khoaù. 
+ Lim phoâ T: Phaù huyû teá baøo ñaõ bò nhieãm vi khuaån baèng caùch nhaän dieän vaø tieáp xuùc vôùi chuùng (laøm thủng maøng tế baøo.)
* Dự kiến sản phẩm
Miễn dịch là khả năng không mắc bệnh nào đó.
- Miễn dịch tự nhiên và nhân tạo
- là bệnh do virut gây ra không có thuốc đặc trị
HS vẽ sơ đồ tư duy
*Đánh giá kết quả hoạt động:
Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
3. Miễn dịch
- Miễn dịch: Là khả năng cơ thể không mắc một số bệnh nào đó dù sống ở môi trường có vi khuẩn gây bệnh. 
Có 2 loại miễn dịch:
+ Miễn dịch tự nhiên: Khả năng tự chống bệnh của cơ thể (do kháng thể).
+ Miễn dịch nhân tạo: Tạo cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng vắc xin.
- Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng.
- Nêu ý nghĩa của sự truyền máu.
Nội dung 3: Đông máu
- GV yeâu caàu HS nghieân cöùu thoâng tin SGK.
- Khi bò ñöùt tay hay bò moät veát thöông nhoû naøo ñoù laøm maùu chaûy ra, sau ñoù coù hieän töôïng gì ?
- GV yeâu caàu hoaøn thaønh noäi dung phieáu hoïc taäp.
- GV chöõa baøi baèng caùch: goïi caùc nhoùm trình baøy, nhoùm khaùc boå sung.
- GV löu yù: Caàn ñeâû 3 nhoùm trình baøy vaø nhieàu nhoùm boå sung.
- Sau cuøng GV ñöa baûn phuï coù kieán thöùc chuaån ñeå HS theo doõi vaø töï so saùnh vôùi keát quaû cuûa nhoùm mình, noäi dung ñuùng laø bao nhieâu %
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
- Có hiện tượng đông máu
- Hoàn thành phiếu học tập
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
1. Đông máu 
Noäi dung kieán thöùc trong phieáu hoïc taäp .
2. Caùc nguyeân taéc truyeàn maùu :
a) caùc nhoùm maùu ôû ngöôøi :
- ÔÛ ngöôøi coù 4 nhoùm maùu : A, B, AB, O. 
- Sô ñoà “moái quan heä cho vaø nhaän giöõa caùc nhoùm maùu”
 A
 A
O O ABAB
 B
 B
b) Caùc nguyeân taéc caàn tuaân thuû khi truyeàn maùu: 
 Khi truyeàn maùu caàn xeùt nghieäm maùu ñeå:
+ Löïa choïn nhoùm maùu cho phuø hôïp.
+ Kieåm tra maàm beänh tröôùc khi truyeàn maùu.
-HS trình bày được các thành phần cấu tạo của hệ tuần hoàn máu và vai trò của chúng 
-HS nắm được các thành phần cấu tạo của hệ bạch huyết 
Nội dung 4. Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.
- GV: HS Caù nhaân töï nghieân cöùu hình 16.1 SGK/tr.51
- GV cho HS thảo luận nhóm pp kĩ thuật khăn trải bàn neâu caâu hoûi:
+ Heä tuaàn hoaøn goàm nhöõng thaønh phaàn naøo ?
+ Caáu taïo moãi phaàn ñoù nhö theá naøo ?
- GV cho lôùp chöõa baøi 
- GV ñaùnh giaù keát quaû cuûa caùc nhoùm.
- GV phaûi löu yù HS: 
+ Vôùi tim: Nöõa phaûi chöùùa maùu ñoû thaãm, nöõa traùi chöùa maùu ñoû töôi .
+ Heä maïch: Khoâng phaûi maøu xanh laø tónh maïch, maøu ñoû laø ñoäng maïch 
- GV yeâu caàu: Traû lôøi 3 caâu hoûi muïc q SGK 51 
- GV quan saùt caùc nhoùm nhaéc nhôû nhoùm yeáu ñeå hoaøn thaønh baøi taäp .
- GV cho lôùp chöõa baøi . 
- GV ñaùnh giaù keát quaû cuûa caùc nhoùm, boå sung kieán thöùc cho hoaøn chænh.
- GV cho HS quan saùt tranh giôùi thieäu veà heä baïch huyeát ñeå HS naém ñöôïc 1 caùch khaùi quaùt heä baïch huyeát.
- GV: cho HS nghieân cöùu hình 16.2 vaø thoâng tin SGK tr. 52 traû lôøi.
- GV neâu caâu hoûi :
+ Heä baïch huyeát goàm nhöõng thaønh phaàn caáu taïo naøo? 
- GV nhaän xeùt phaàn traû lôøi cuûa HS 
- GV giaûng giaûi theâm: haïch baïch huyeát nhö 1 maùy loïc, khi baïch huyeát chaûy qua caùc vaät laï loït vaøo cô theå ñöôïc giöõ laïi. Haïch thöôøng taäp chung ôû cöûa vaøo caùc taïng, caùc vuøng khôùp .
- GV giaûng giaûi theâm : Baïch huyeát coù thaønh phaàn töông töï nhö huyeát töông, khoâng chöùa hoàng caàu vaø baïch caàu (chuû yeáu laø daïng LIMPHOÂ). Baïch huyeát lieân heä maät thieát vôùi TM cuûa voøng tuaàn hoaøn maùu vaø boå sung cho noù .
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
- Heä tuaàn hoaøn goàm: Tim và hệ mạch máu và bạch huyết .
- Hoàn thành bài tập yêu cầu 
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
1. Tuaàn hoaøn maùu :
a) Caáu taïo heä tuaàn hoaøn :
Heä tuaàn hoaøn goàm tim vaø heä maïch .
- Tim : 
+ Coù 4 ngaên: 2 taâm nhó (ôû treân), 2 taâm thaát (ôû döôùi).
+ Nöõa phaûi chöùa maùu ñoõ thaãm, nöõa traùi chöùa maùu ñoû töôi.
- Heä maïch:
+ Ñoäng maïch: Xuaát phaùt töø taâm thaát.
+ Tónh maïch trôû veà taâm nhó.
+ Mao maïch : noái ñoäng maïch vaø tónh maïch. 
b) Vai troø cuûa heä tuaàn hoaøn :
- Tim laøm nhieäm vuï co boùp taïo löïc ñaåy, ñaåy maùu ñi qua caùc heä maïch.
- Heä maïch: Daãn maùu töø tim ñeán caùc teá baøo vaø töø caùc teá baøo trôû veà tim.
+ Voøng tuaàn hoaøn nhoû: Maùu töø TTP theo ÑMP roài vaøo MMP (trao ñoåi khí), theo TMP trôû veà TNT. 
+ Voøng tuaàn hoaøn lôùn: Maùu töø TTT theo ÑMC roài tôùi caùc MM phaàn treân cô theå vaø MM phaàn döôùi cô theå trao ñoåi chaát roài theo TMC treân vaø TMC döôùi ñoå veà TNP. 
=> Maùu löu thoâng trong toaøn boä cô theå laø nhôø heä tuaàn hoaøn.
* Dự kiến sản phẩm
+ Heä baïch huyeát goàm: Mạch và hạch bạch huyết.
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
2. Lưu thông bạch huyết
* Heä baïch huyeát goàm : 
- Mao maïch baïch huyeát .
- Maïch baïch huyeát. 
- Hạïch baïch huyeát.
- OÁng baïch huyeát.
-HS chỉ ra được các ngăn tim (ngoài và trong), van tim
-Phân biệt được các loại mạch máu
-Trình bày rõ đặc điểm các pha trong chu kì co dãn tim
Nội dung 5. Tim và mạch máu
Cấu tạo tim.
B1: Đặt vấn đề
Cho học sinh thời gian 3 phút phát họa hình quả tim
B2: Hình thành ý tưởng ban đầu
Yêu cầu học sinh chú thích các phần cấu tạo của quả tim bằng sự hiểu biết của mình
B3: Đề xuất câu hỏi, giả thuyết và thiết kế thí nghiệm chứng minh giả thuyết
- Đề xuất câu hỏi giả thuyết:
+ Cấu tạo ngoài của tim gồm những thành phần nào?
+ Cấu tạo trong của tim gồm mấy ngăn? Ngăn nào? Ngăn nào có thành dày nhất? ngăn nào có thành mỏng nhất. 
+ Tim có cấu tạo như thế để máu lưu thông chỉ theo một chiều.
- Đề xuất thí nghiệm chứng minh.
+ Nghiên cứu tài liệu internet
+ Nghiên cứu tài liệu sgk.
+ Quan sát mẫu mổ tim heo
+ Quan sát và tháo lắp mô hình tim người
B4: Tiến hành thí nghiệm chứng minh giả thuyết:
Nghiên cứu tài liệu kết hợp tháo lắp mô hình tim người chứng minh giả thuyết.
B5: Kết luận
Học sinh trình bày kết luận 
Giáo viên nhân xét và kết luận lại kiến thức
2. Cấu tạo mạch máu
- GV yeâu caàu quan saùt H17.2
* Câu hỏi cho học sinh khuyết tật: Coù nhöõng loaïi maïch maùu naøo?
- GV yeâu caàu : 
+ Hoaøn thaønh noäi dung phieáu hoïc taäp số 2, traû lôøi caâu hoûi sau :
+ Chæ ra söï khaùc nhau giöõa caùc loaïi maïch ? Söï khaùc nhau ñoù ñöôïc giaûi thích nhö theá naøo ? 
- GV cho thaûo luaän toaøn lôùp veà keát quaû cuûa caùc nhoùm .
- Ñaùnh giaù keát quaû vaø hoaøn thieän kieán thöùc .
3. Hoạt động của tim.
- GV yeâu caàu : Laøm baøi taäp SGK tr. 56 57.
+ Chu kyø tim goàm maáy pha ?
+ Söï hoaït ñoäng co daõn cuûa tim lieân quan ñeán söï vaän chuyeån maùu nhö theá naøo ? 
- GV ñaùnh giaù keát quaû caùc nhoùm hoaøn thieän kieán thöùc 
- GV löu yù ñeå HS nhaän bieát kieán thöùc: Khi taâm nhó hay taâm thaát co, muõi teân chæ ñöôøng vaän chuyeån maùu.
- T Bình: 75 nhòp/ ph.
- GV giaûi thích: Chæ soá nhòp tim phuï thuoâïc vaøo nhieàu yeáu toá .
? Taïi sao tim hoaït ñoäng suoát ñôøi maø khoâng meät moûi ?
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
- Học sinh vẽ và chú thích được các thành phần cấu tạo của tim
- Tâm nhĩ có thành mỏng và tâm thất có thành dày nhất 
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
1. Caáu taïo tim : 
a) Caáu taïo ngoaøi 
- Tim ñöôc caáu taïo bôûi cô tim. Beân ngoaøi ñöôïc bao boïc bôûi maøng tim baèng moâ lieân keát.
- Taâm nhó nhoû ôû treân, taâm thaát lôùn ôû döôùi.
b) Caáu taïo trong :
- Tim coù 4 ngaên .
- Thaønh cô taâm thaát daøy hôn thaønh taâm nhó (taâm thaát traùi coù thaønh cô daøy nhaát).
- Giöõa taâm nhó vôùi taâm thaát vaø taâm thaát vôùi ñoäng maïch coù van giuùp maùu löu thoâng theo moät chieàu.
* Dự kiến sản phẩm
- Mạch máu gồm động mạch, tĩnh mạch và mao mạch.
Hoaøn thaønh noäi dung phieáu hoïc taäp số 2
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức. 
2. Cấu tạo mạch máu
Nội dung phiếu học tập số 2.
* Dự kiến sản phẩm
- Gồm 3 pha trong 1 chu kỳ tim
- Tim co tạo lực đẩy máu lưu thông trong mạch máu
- Vì thời gian làm việc bằng thời gian nghỉ của tim
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức.
3. Hoaït ñoäng co daõn cuûa tim :
Tim co daõn nhòp nhaøng theo chu kyø . Moät chu kyø goàm 3 pha:
- Pha co taâm nhó( 0,1): maùu töø taâm nhó xuoáng taâm thaát.
- Pha co taâm thaát (0,3s): maùu töø taâm thaát vaøo ñoäng maïch chuû.
- Pha daõn chung (0,4s): maùu ñöôïc huùt töø taâm nhó xuoáng taâm thaát.
=> Söï phoái hôïp hoaït ñoäng co daõn cuûa tim laøm cho maùu ñöôïc bôm theo 1 chieàu: töø taâm nhó vaøo taâm thaát vaø töø taâm thaát vaøo ñoäng maïch.
-Trình bày được cơ chế vận chuyển máu qua hệ mạch.
-Chỉ ra được các tác nhân gây hại cũng như biện pháp phòng tránh và rèn luyện hệ tim mạch.
Nội dung 6: Vận chuyển máu qua hệ mạch. Vệ sinh hệ tuần hoàn.
- GV thoâng tin: Trong cô theå, maùu luoân löu thoâng theo 2 voøng tuaàn hoaøn.
- GV yeâu caàu HS ñoïc thoâng tin SGK, vaø höôùng daãn HS q.saùt hình 18.1 SGK.
- GV ñaët vaán ñeà :
+ Löïc chuû yeáu giuùp maùu tuaàn hoaøn lieân tuïc vaø theo 1 chieàu trong heä maïch ñöôïc taïo ra töø ñaâu? 
+ Huyeát aùp laø gì ? Taïi sao huyeát aùp laø chæ soá bieåu thò söùc khoeû ?
- Yeâu caàu HS chæ treân tranh H.18.1 söï thay ñoåi huyeát aùp vaø neâu nguyeân nhaân cuûa söï thay ñoåi naøy ?
- GV thoâng tin: Huyeát aùp toái ña khi taâm thaát co (khoaõng 120 mmHg), huyeát aùp toái thieåu khi taâm thaát giaõn (80 mmHg).
+ GV lieân heä ñeán vaän toác maùu ôû ñoäng maïch nhö theá naøo ? Söï vaän chuyeån maùu ôû ñoäng maïch coøn ñöôïc söï hoã trôï cuûa yeáu toá naøo ?
+ Huyeát aùp trong tónh maïch raát nhoû maø maùu vaãn vaän chuyeån ñöôïc qua tónh maïch veà tim laø nhôø taùc ñoäng chuû yeáu naøo ?
+ Vaän toác maùu ôû ÑM, TM vaø mao maïch khaùc nhau nhö theá naøo ?
- GV nhaän xeùt hoaøn chænh 
* Phương pháp dạy học:
- Thảo luận nhóm
- Nêu và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp trực quan.
* Dự kiến sản phẩm
- Được tạo ra từ tim
- Huyết áp là áp lực máu tác động lên thành mạch máu
- Söï vaän chuyeån maùu ôû ñoäng maïch coøn ñöôïc söï hoã trôï cuûa söï co daõn cuûa thaønh maïch.
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét rút rút ra kiến thức.
1. Söï vaän chuyeån maùu qua heä maïch:
- Maùu vaän chuyeån qua heä maïch laø nhôø: söùc ñaåy cuûa tim vaø vaän toác maùu trong maïch.
- Huyeát aùp laø aùp löïc cuûa maùu taùc ñoäng leân thaønh maïch.
- ÔÛ ñoäng maïch: vaän toác maùu lôùn, söï vaän chuyeån coøn coù söï hoã trôï bôõi söï co daõn cuûa thaønh maïch.
- ÔÛ tónh maïch: maùu vaän chuyeån nhôø :
+ Söï co boùp cuûa cô quanh thaønh maïch.
+ Söùc huùt cuûa loàng ngöïc khi hít vaøo.
+ Söùc huùt cuûa taâm nhó khi daõn ra.
+ Coù van 1 chieàu.
Phát triển kỹ năng làm việc theo nhóm và độc lập nghiên cứu SGK.
- Biết thao tác băng bó vết thương, cách thắt và qui định đặt garo.
Nội dung 7: THỰC HÀNH: SƠ CỨU CẦM MÁU
GV gọi 1 HS đọc phần I. MỤC TIÊU của bài học. 
- Khi bị thương làm thế nào để phân biệt máu chảy từ động mạch, tĩnh mạch hay mao mạch? Việc phân biệt này có ý nghĩa như thế nào?
- Khi bị chảy máu ở lòng bàn tay cần băng bó như thế nào?
- GV kiểm tra công việc của các nhóm, giúp đỡ nhóm nào còn yếu, cho các nhóm tự đánh giá kết quả lẫn nhau. GV đánh giá, phân tích kết quả của từng nhóm.
Khi bị thương, chảy máu động mạch cần tiến hành sơ cứu như thế nào?
GV theo dõi, kiểm tra, giúp đỡ các nhóm yếu.
Cho nhóm làm tốt nhất nêu nguyên nhân thành công, nhóm làm chưa tốt nêu lí do vì sao thất bại. GV nhận xét, đánh giá kết quả của từng nhóm.
- GV hướng dẫn HS viết bài thu hoạch như SGK.
Các nhóm tổ chức viết bài thu hoạch.
Yêu cầu HS dọn vệ sinh phòng thực hành.
* Hướng dẫn HS ôn tập nội dung chủ đề 1,2,3 chuẩn bị kiểm tra giữa học kì 1
- HS dựa vào kiến thức cũ, trình bày.
- Các nhóm cần xác định dạng máu chảy và tiến hành băng bó.
- HS trao đổi nhóm thống nhất ý kiến và tiến hành băng bó.
- Hoàn thành bài thu hoạch
Hoạt động 3: Luyện tập
Mục tiêu họat động
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động
GV treo bảng phụ(trình chiếu) nội dung các bài tập, yêu cầu HS đọc và vận dụng kiến thức đã học trả lời:
* Câu hỏi cho học sinh khuyết tật: 1. Haõy choïn 2 loaïi baïch caàu tham gia vaøo quaù trình thöïc baøo:
v Baïch caàu trung tính. 
v Baïch caàu öa kieàm.
v Bạch caàu mono. 
v LIMPHOÂ baøo. 
2. Hoaït ñoäng naøo laø hoaït ñoäng cuûa LIMPHOÂ B:
v Tieát khaùng theå voâ hieäu hoaù khaùng nguyeân. 
v Thöïc baøo baûo veä cô theå.
v Töï tieát chaát baûo veä cô theå.
3. Teá baøo T phaù huyû teá baøo cô theå bò nhieãm baèng caùch naøo ?
v Tieát men phaù huyû maøng.
v Duøng phaân töû Proâteâin ñaëc hieäu. 
v Duøng chaân giaû tieâu dieät.
4) Teá baøo maùu naøo tham gia quaù trình ñoâng maùu:
· Hoàng caàu. 
· Baïch caàu. 
· Tieåu caàu. 
5) Maùu khoâng ñoâng ñöôïc laø do :
· Tô maùu.
· Hoàng caàu. 
· Baïch caàu. 
6)	Ngöôøi coù nhoùm maùu AB khoâng truyeàn ñöôïc cho ngöôøi coù nhoùm maùu O, A, B,vì :
· Nhoùm maùu AB, hoàng caàu coù caû A vaø B.
· Nhoùm maùu AB, huyeát töông khoâng coù .
· Nhoùm maùu AB ít ngöôøi co.ù
* Dự kiến sản phẩm
1. þ Baïch caàu trung tính.
 þ Bạch caàu mono.
2. þ Tieát khaùng theå voâ hieäu hoaù khaùng nguyeân.
3. þ Tieát men phaù huyû maøng.
4.þ Tieåu caàu 
5.þ Tô maùu
6.þ Nhoùm maùu AB, hoàng caàu coù caû A vaø B.
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét cho điểm học sinh làm đúng.
Hoạt động 4: Vận dụng, tìm tòi, mở rộng
Mục tiêu họat động
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động
GV đưa ra bộ câu hỏi định hướng yêu cầu HS thực hiện(về nhà)
1. Trình bày cách sơ cứu cho người bị chảy máu động mạch, tĩnh mạch, mao mạch?
2. Tại sao có người bị mắc 1 số bệnh như: thương hàn, quai bị, thủy đậu, sau khi khỏi thì cả đời không mắc lại bệnh đó?
3. Các bác sĩ thường dùng ống nghe, nghe tiếng động của tim để chẩn đoán bệnh. Tiếng tim do đâu sinh ra?
4. Vì sao người bị cao huyết áp hạn chế ăn mặn?
5. Em hãy đề xuất kế hoạch luyện tậpđể có được hệ tuàn hoàn khỏe mạnh?
* Dự kiến sản phẩm
Học sinh trả lời
*Đánh giá kết quả hoạt động: Hs đánh giá chéo lẫn nhau và giáo viên nhận xét cho điểm học sinh làm đúng.
IV. Câu hỏi / bài tập kiểm tra, đánh giá chủ đề theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. 
1. Tìm câu trả lời tương ứng trong bảng sau:
Thành phần của máu
Chức năng
Huyết tương
Hồng cầu
Bạch cầu
Tiểu cầu
Bảo vệ cơ thể, diệt khuẩn
Làm máu đông, bịt kín vết thương
Vận chuyển chất dinh dưỡng
Vận chuyển các hocmon tới tế bào
Vận chuyển O2 và CO2
Cân bằng nước và muối khoáng
2. Khi ta lao động chân tay, máu chảy tới các cơ ở chân tay nhiều howncacs cơ quan khác? Do đâu có hiện tượng này?
V. Phụ lục
Sơ đồ tư duy:
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
	Tìm hieåu veà hieän töôïng ñoâng maùu 
Tieâu chí
Noäi dung
1-Hieän töôïng 
2-Cô cheá 
3-Khaùi nieäm
4- Vai troø 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
CAÁU TAÏO VAØ CHÖÙC NAÊNG CUÛA MAÏCH MAÙU
Noäi dung
Ñoäng maïch
Tónh maïch
Mao maïch
1. Caáu taïo 
- Thaønh maïch 
- Loøng trong 
- Ñaëc ñieåm khaùc 
2. Chöùc naêng