Bài giảng Hóa học Lớp 8 - Bài: Tính theo công thức hóa học (Tiết 1)

TÍNH THEO CÔNG THỨC HÓA HỌC 
(TIẾT 1) 
Dạng I. Biết công thức hóa học của hợp chất, hãy xác định thành phần phần trăm các nguyên tố trong hợp chất 
* B 1 : Tìm M hợp chất 
* B 2 : Tìm n nguyên tử của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất. 
* B 3 : Tìm thành phần % theo khối lượng của mỗi nguyên tố. 
3 
* Giả sử, ta có CTHH của hợp chất: A x B y C z 
CÁC BƯỚC THỰC HIỆN 
Hoặc %C = 100% - (%A + %B) 
VD 1: Một loại phân bón hóa học có công thức KNO 3 , em hãy tính thành phần phần trăm (theo khối lượng) của các nguyên tố 
Cho Công thức: KNO 3 
Tìm: %K ; %N ; %O 
5 
 Tìm khối lượng mol của hợp chất: 
 Tìm số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất: KNO 3 
 Tìm thành phần phần trăm theo khối lượng của mỗi nguyên tố: 
Trong 1 mol KNO 3 có 1 mol nguyên tử kali, 1 mol nguyên tử nitơ và 3 mol nguyên tử oxi 
Ví dụ 2: Tính khối lượng kim loại đồng có trong 80 kg CuSO 4 . 
6 
* B 1 : Tìm M hợp chất 
* B 2 : Tìm n nguyên tử của nguyên tố trong 1 mol hợp chất. 
* B 3 : Tìm thành phần % theo khối lượng của mỗi nguyên tố. 
Trong 1 mol CuSO 4 có 1 mol nguyên tử Cu, 1 mol nguyên tử S và 3 mol O 
* Vận dụng: Tìm khối lượng nguyên tố trong lượng chất. 
Biết công thức hóa học,hãy xác định thành phần phần trăm theo khối lượng các nguyên tố trong hợp chất: 
Bài tập 1 
 Hãy tính thành phần phần trăm theo khối lượng của Fe và O trong hợp chất Fe 2 O 3 
Bài tập 2 
 Hãy tính thành phần phần trăm theo khối lượng của Al và O trong hợp chất Al 2 O 3 
* Các bước tiến hành : 
Giải bài tập 1 
M 
Fe 2 O 3 
= 56 x 2 + 16 x 3 = 160 (g/mol) 
Trong 1 mol Fe 2 O 3 có 2 mol Fe và 3 mol O 
Thành phần phần trăm theo khối lượng các nguyên tố trong hợp chất. 
%m Fe = 
2 x 56 x 100% 
160 
= 70% 
%m O = 
3 x 16 x 100% 
160 
 = 30% 
Hoặc: %m O = 100% - 70% = 30% 
%m A = 
x . M A 
M 
A x B y 
 x 100% 
% m B = 
 y . M B 
M 
A x B y 
 x 100% 
* Ta có công thức của hợp chất là : A x B y 
Bài giải bài tập 2 
 = 2 . 27 + 3 . 16 = 102 (g/mol) 
Trong 1mol Al 2 O 3 có 2 mol nguyên tố Al và 3 mol nguyên tố O 
Thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất 
%m Al = 
2 . 27 . 100% 
102 
= 53 % 
%m O = 
3 . 16 . 100% 
102 
= 47% 
M 
Al 2 O 3 
* Các bước tiến hành : 
10 
PHIẾU HỌC TẬP 
Câu 1: Công thức hóa học của đường là C 12 H 22 O 11 . 
a./ Có bao nhiêu mol nguyên tử C,H, O trong 1,5 mol đường? 
b./ Tính khối lượng mol phân tử đường? 
c./ Trong 1 mol đường có bao nhiêu gam mỗi nguyên tố C,H, O? 
Câu 2: Nitơ là 1 trong ba nguyên tố dinh dưỡng cần thiết cho thực vật. Để bón nitơ cho cây xanh người ta thường dùng phân bón chứa: NH 4 NO 3 ; (NH 4 ) 2 SO 4 và (NH 2 ) 2 CO 
Hãy cho biết sử dụng loại phân nào có hàm lượng nitơ cao nhất? 
Cách tiến 
hành 
Xác định khối lượng 
của từng nguyên tố trong 
 1 mol hợp chất . 
Xác định số 
 mol nguyên tử 
 của từng 
nguyêntố trong 
 1 mol hợp chất 
Viết công thức hóa học 
cần tìm 
B1 
B2 
B3 
Dạng 2: Biết thành phần các nguyên tố, hãy xác định công thức hóa học của hợp chất. 
	 Ví dụ 1 : Một hợp chất R có thành phần về khối lượng của các nguyên tố là 70% Fe và 30% O. Em hãy xác định công thức hoá học của hợp chất R đó. Biết khối lượng mol của hợp chất là 160g. 
Công thức của hợp chất R có dạng : 
* Ta cần xác định x,y. 
Trong 1 phân tử có x nguyên tử Fe và y nguyên tử O. 
Hay trong 1mol có x mol nguyên tử Fe và y mol nguyên tử O 
* Như vậy ta cần xác định số mol nguyên tử của từng nguyên tố trong 1 mol hợp chất. 
Muốn tìm số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất các em phải biết gì? 
*Cần xác định khối lượng của từng nguyên tố trong 1 mol hợp chất. 
Yêu cầu: 
Tìm CTHH của R 
 Tóm tắt: 
Cho biết: 
% Fe = 70% 
% O = 30% 
VD1: 
 Tóm tắt: 
Cho biết: 
% Fe = 70% 
% O = 30% 
Yêu cầu: 
Tìm CTHH của R 
Lời giải: 
-Khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Công thức hoá học của hợp chất là: 
 Mét hîp chÊt khÝ A cã thµnh phÇn vÒ khèi l­îng c¸c nguyªn tè lµ: 40%S vµ 60%O. Em h·y x¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt khÝ A. BiÕt khÝ A cã tØ khèi ®èi víi khÝ hidro lµ 40. 
 Tóm tắt: 
Cho biết: 
% S = 40% 
% O = 60% 
Yêu cầu: 
Tìm CTHH của A 
Ví dụ 2: 
Lời giải: 
-Khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Công thức hoá học của hợp chất là: 
 Tóm tắt: 
Cho biết: 
 % S = 40% 
% O = 60% 
Yêu cầu: 
Tìm CTHH của A 
-Khối lượng mol của hợp chất là: 
VÝ dô 3: Mét hîp chÊt R cã thµnh phÇn vÒ khèi l­îng c¸c nguyªn tè lµ:43,4%Na; 11,3%C vµ 45,3%O. Em h·y x¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña hîp chÊt ®ã. BiÕt hîp chÊt cã khèi l­îng mol lµ 106g. 
-Khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất là: 
-Công thức hoá học của hợp chất là: 
Lập tỉ lệ khối lượng của nguyên tố : 
(hay tỉ lệ số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố) 
Chia cho số nhỏ nhất trong các tỉ lệ vừa lập: 
Công thức hoá học của hợp chất là: 
Lấy tỉ lệ x : y : z là các số nguyên dương 
x : y : z = 
x : y : z = 
1,88 : 0,94 : 2,82 
x : y : z = 
Cách khác: 
→ x =2 ; y =1 ; z =3 
Qua bài giải, em nào hãy cho biết còn một dữ kiện nào bài cho mà ta chưa sử dụng? 
 Cách 2 : 
- Đặt công thức: A x B y C z 
- Ta có tỉ lệ khối lượng các nguyên tố: 
- Chia cho số nhỏ nhất: 
x : y : z = tỉ lệ các số nguyên dương. 
 =a : b : c 
- Công thức hóa học đơn giản nhất: A a B b C c .