Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Bài 14: Tiếng việt Dấu ngoặc kép

 Chào mừng quý thầy côvề dự giờ môn Ngữ văn Lớp 8BDẤU NGOẶC KÉP1. Ví dụ: (Sách giáo khoa trang 141, 142)I. CÔNG DỤNG CỦA DẤU NGOẶC KÉPHĐ CẶP (5 PHÚT)a) Thánh Găng-đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”.	(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)b) Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn!	(Thúy Lan, Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử)c) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với người.	 (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)d) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”, ra đời.	 (Ngữ văn 7, tập 2)1.VÍ DỤ: Dấu ngoặc kép trong các ví dụ sau dùng để làm gì?HĐ CẶP (5 PHÚT)a) Thánh Găng-đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”.	(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)b) Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn!	(Thúy Lan, Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử)c) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với người.	 (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)d) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”, ra đời.	 (Ngữ văn 7, tập 2)VÍ DỤ:Dấu ngoặc kép trong các ví dụ sau dùng để làm gì?Đánh dấu một câu nói của Găng-đi (Lời dẫn trực tiếp)Đánh dấu từ ngữ hiểu theo nghĩa đặc biệtĐánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa maiĐánh dấu tên các vở kịch*Công dụng của dấu ngoặc kép	-Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếpVí dụ: Ông bà ta thường dạy: “Tiên học lễ, hậu học văn”.-Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;Ví dụ : Một thế kỉ “văn minh”,“khai hoá” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt.-Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san được dẫn.VD:“ Nhớ rừng” là tác phẩm tiêu biểu của Thế Lữ.2. Ghi nhớDấu ngoặc kép dùng để: Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp; Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san, được dẫn.Bài tập nhanh:? Thêm dấu ngoặc kép vào những chỗ cần thiết cho đúng.1. Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!2. Lê Nin từng khuyên chúng ta học, học nữa, học mãi !9Bài tập nhanh:? Thêm dấu ngoặc kép vào những chỗ cần thiết cho đúng chính tả.1. Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!2. Lê Nin từng khuyên chúng ta Học, học nữa, học mãi!=> Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ:“Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”!=> Lê Nin từng khuyên chúng ta:“Học, học nữa, học mãi” !Bài tập nhanh:* Giải thích công dụng dấu ngoặc kép trong phần giới thiệu sau: Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” (Nguyên tiêu) được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1954). (Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1) => Đánh dấu tên tác phẩm.11	II.Luyện tập:Bài tập 1 ( TL cặp đôi) các câu sau: a, d, eBài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu: a) Câu nói được dẫn trực tiếp. Đây là những câu nói mà lão Hạc tưởng như là con chó Vàng muốn nói với lão.d) Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai. e) Từ ngữ được dẫn trực tiếp. “Mặt sắt ”, “ ngây vì tình” được dẫn lại từ hai câu thơ của Nguyễn Du. Hai câu thơ này cũng được dẫn trực tiếp, nhưng khi dẫn thơ người ta ít khi đặt vào trong dấu ngoặc kép. Bài tập1:a. Đánh dấu câu, đoạn dẫn trực tiếp.d. Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.e. Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp.Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo - Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ? Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi. (Theo Treo biển) b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê, cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu . (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo : - Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là “ cá tươi” ? Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ “tươi ”đi. (Theo Treo biển) b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê : “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu ” . (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)=> Dấu 2 chấm : Đánh dấu(báo trước) lời đối thoại.Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.Dấu 2 chấm : Báo trước lời dẫn trực tiếp. Dấu ngoặc kép đánh dấu câu được dẫn trực tiếp.Bài tập 3: Vì sao hai câu có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau? a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do , đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.” b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.=> Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (dẫn nguyên văn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh ) Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn(lời dẫn gián tiếp ).81074619352	- Có 10 con số, trong đó: 1 con số có hộp quà, 2 con số may mắn và 7 con số có các câu hỏi bài tập.	- Luật chơi: Mỗi nhóm sau khi chọn câu hỏi được thảo luận 30 giây và trả lời bằng cách ghi đáp án của nhóm mình ra giấy.	- Cách tính điểm:	+ Trả lời đúng: Nhóm chọn câu hỏi được 10 điểm; các nhóm còn lại được 5 điểm.	+ Trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm	+ Nếu trúng ô may mắn: Nhóm chọn không cần trả lời cũng được 10 điểm.	- Kết quả: Nhóm nào nhiều điểm nhất sẽ chiến thắng và được cộng điểm vào điểm miệng.81074619352CÂU HỎI ? Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn trích sau:	Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn) Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai (một anh chàng được coi là hầu cận ông lí mà lại bị một chị chàng con mọn quật ngã).0123456789101112131415161718192021222324252627282930QUÀ TẶNGChúc mừng! Nhóm bạn đã nhận được món quà là một tràng pháo tay của cả lớp.CÂU HỎI ? Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong ví dụ sau: “Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng chủ yếu là những kỉ niệm đau buồn, tủi cực của một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình bất hòa.	 Đánh dấu tên tác phẩm của nhà văn Nguyên Hồng 01234567891011121314151617181920212223242526272829300123456789101112131415161718192021222324252627282930CÂU HỎI? Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn trích sau:	Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.	 (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) Từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.Chúc mừng bạn ! Bạn đã đem về cho đội của mình 10 điểm 0123456789101112131415161718192021222324252627282930Dấu ngoặc kép trong ví dụ sau được dùng để làm gì?Hôm sau, bác sĩ bảo Xiu: “Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom thế thôi”ĐÁP ÁN:	Dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp Dấu ngoặc kép có công dụng là:A. Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp.B. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.C. Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san, được dẫn. D. Cả 3 ý trên. Chúc mừng bạn ! Bạn đã đem về cho đội của mình 10 điểm CÂU HỎI ? Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào những vị trí thích hợp. Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không bán đi một sào 	(Theo Nam Cao, Lão Hạc) Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn : “ Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không bán đi một sào” 	( Theo Nam Cao, Lão Hạc) 0123456789101112131415161718192021222324252627282930CỦNG CỐ, MỞ RỘNG Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn về con trâu trong đó có sử dụng dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn văn đó.CỦNG CỐ KIẾN THỨCCông dụng của dấu ngoặc képĐánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san, được dẫn.Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếpĐánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.CHUẨN BỊ BÀITLV: Luyện nói thuyết minh về một thứ đồ dùng. Văn bản: Đập đá ở Côn LônTiếng Việt:Ôn tập Tiếng Việt.