Bài giảng môn Vật lí Lớp 8 - Tiết 5, Bài 5: Sự cân bằng lực. Quán tính

Kiểm tra bài cũTại sao nói lực là một đại lượng véctơ? Biểu diễn lực như thế nào?Lực gây ra những tác dụng gì lên vật?+Lực là một đại lượng véctơ vì lực là đại lượng có : - Điểm đặt - Độ lớn - Phương và chiều.+Lực được biểu diễn bằng một mũi tên có: - Gốc là điểm đặt của lực.- Phương, chiều trùng với phương chiều của lực-Độ dài biểu thị cường độ của lực theo tỉ xích cho trước. Diễn tả bằng lời các yếu tố của các lực vẽ ở hình FkFcFc: -Điểm đặt tại vật -Phương nằm ngang -Chiều từ phải sang trái -Cường độ lực Fk = 4N.Fk: -Điểm đặt tại vật -Phương nằm ngang -Chiều từ trái sang phải -Cường độ lực Fk = 5N.1NTiÕt 5- Bµi 5Sù c©n b»ng lùc - Qu¸n tÝnhTiết 5- Bài 5:I/ Lực cân bằng1- Hai löïc caân baèng laø gì?C1: Hãy kể tên và biểu diễn các lực tác dụng lên : Quyển sách, quả cầu, quả bóng có trọng lượng lần lượt là : 3N; 0,5N; 5N, bằng các véc tơ lực. Nhận xét về : điểm đặt, cường độ, phương chiều của hai lực cân bằngQP1NPT0,5NQP5NQP1NPT0,5NQP5N- Các cặp lực trên có cân bằng không ? nhận xét về điểm đặt, phương, chiều, độ lớn của các cặp lực trong các ví dụ trên ?Các cặp lực trên là hai lực cân bằng.+Điểm đặt: cùng đặt lên một vật.+Cường độ: bằng nhau.+Phương: cùng trên một đường thẳng (cùng phương +Chiều: ngược chiều.1- Hai löïc caân baèng laø gì?QP1NPT0,5NQP5N- Vậy thế nào là hai lực cân bằng ?Kết luận : - Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng (cùng phương) nhưng ngược chiều nhau.QP1NPT0,5NQP5N- Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng thì những vật trên đang đứng yên sẽ như thế nào ?- Dưới tác dụng của hai cân bằng, một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yênC¸c cÆp lùc sau ®©y cã ph¶i lµ c¸c cÆp lùc c©n b»ng kh«ng? v× sao? F1F1F1F2F2F2H.aOH.bOOOH.cF1=50NF2=50N-Vậy khi 1 vật đang chuyển động, chịu các lực cân bằng tác dụng vào thì vật sẽ như thế nào ( Vận tốc của vật có thay đổi không) ?b- Thí nghiệm kiểm tra: ( Máy A-tút )Ròng rọc cố địnhDây không dãnGiá thí nghiệmLỗ KVật nặng A’ABK2- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang chuyển độnga/ Dự đoán: Khi các lực tác dụng lên vật cân bằng nhau thì vận tốc của vật sẽ không thay đổi nghĩa là vật chuyển động thẳng đểu.ABKC2: Tại sao quả cân A ban đầu đứng yên ?C2: Vì quả cân A chịu tác dụng của 2 lực :Trọng lực PA và sức căng T của dây , 2 lực này cân bằng do : T=PB mà PB = PA => T cân bằng PA PBPATC3: Đặt thêm một vật nặng A’ lên quả cân A. Tại sao quả cân A cùng với A’ sẽ chuyển động nhanh dầnC3: Vì PA+ PA’ > T , nên vật A,A’ chuyển động nhanh dần đi xuốngPA’AKPATPBBPA’C4: Khi quaû caân chuyeån ñoäng qua loã K thì vaät naëng A’ bò giöõ laïi . Luùc naøy quaû caân A coøn chòu taùc duïng cuûa nhöõng löïc naøo?C4: Quaû caân chòu taùc duïng caùc löïc: troïng löïc PA vaø löïc caêng daây T. C5: Haõy ño quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuûa quaû caân A sau moãi khoaûng thôøi gian 2 giaây, ghi vaøo baûng 5.1 vaø tính vaän toác cuûa A.ABKC5: Haõy ño quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuûa quaû caân A sau moãi khoaûng thôøi gian 2 giaây, ghi vaøo baûng 5.1 vaø tính vaän toác cuûa A.DEGFC( Vò trí ban ñaàu cuûa quaû caân A )Vò trí cuûa quaû caân A sau khi taùch khoûi vaät naëng A’Thôøi gian t(s)Quaõng ñöôøng s(cm)Vaän toác v (cm/s)t1 = 2 (s)s1 = t2 = 2 (s)s2 = t3 = 2 (s)s3 = DE =EF =FG =555Baûng 5.1v1 = 2,5v2 = 2,5v3 = 2,5Töø keát quaû treân, neâu nhaän xeùt veà loaïi chuyeån ñoäng cuûa quaû caân A ?Ñaùp aùn: Quaû caân A chuyeån ñoäng ñeàu.Kết luận: Một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của các lực cân bằng thì tiếp tục chuyển động thẳng đều.Chuyển động này gọi là chuyển động theo quán tínhII- QUAÙN TÍNH:1-NhËn xÐt : Khi cã lùc t¸c dông, vËt kh«ng thÓ thay ®æi vËn tèc ®ét ngét ®­îc v× mäi vËt ®Òu cã qu¸n tÝnh.Vậy quán tính là tính giữ nguyên vận tốc của vật.2- Vaän duïng:C6: Buùp beâ ñang ñöùng yeân treân xe. Baát chôït ñaåy xe chuyeån ñoäng veà phía tröôùc. Hoûi buùp beâ seõ ngaõ veà phía naøo? Taïi sao?C6: - Buùp beâ ngaõ veà phía sau. Khi xe chuyeån ñoäng, chaân cuûa buùp beâ gaén vôùi xe neân chuyeån ñoäng theo. Thaân vaø ñaàu buùp beâ do quaùn tính chöa kòp chuyeån ñoäng. Vì vaäy buùp beâ ngaõ veà phía sau.C7: ñaåy cho buùp beâ vaø xe cuøng chuyeån ñoäng roài baát chôït döøng xe laïi. Hoûi buùp beâ seõ ngaõ veà phía naøo? Taïi sao?C7: - Buùp beâ ngaõ veà phía tröôùc. Khi xe döøng laïi, chaân cuûa buùp beâ gaén vôùi xe neân döøng laïi theo. Thaân vaø ñaàu buùp beâ do quaùn tính chöa kòp döøng. Vì vaäy buùp beâ ngaõ veà phía tröôùc.C8: Haõy duøng khaùi nieäm quaùn tính ñeå giaûi thích caùc hieän töôïng sau:a) Khi oâtoâ ñoät ngoät reõ phaûi, haønh khaùch treân xe bò nghieâng veà phía traùi.a) Khi xe ñi thaúng, ngöôøi vaø xe chuyeån ñoäng thaúng. Khi xe reõ phaûi, nöûa ngöôøi döôùi reõ phaûi theo xe, do quaùn tính nöûa ngöôøi treân vaãn ñi thaúng. Vì vaäy haønh khaùch (ta) bò reõ sang traùi.b) Khi nhaûy töø baäc cao xuoáng, chaân ta bò gaäp laïi.b) Khi chaïm ñaát, chaân bò döøng laïi. Do quaùn tính, thaân ngöôøi chöa kòp döøng laïi. Vì vaäy chaân bò gaäp laïi.c) Buùt taéc möïc, ta vaåy maïnh, buùt laïi coù theå vieát tieáp ñöôïc.c) Cuoái quaù trình vaåy, buùt döøng laïi, möïc trong buùt chöa döøng laïi do quaùn tính. Vì vaäy buùt coù möïc ôû ngoøi, vieát tieáp ñöôïc.d) Khi caùn buùa loûng, coù theå laøm chaët baèng caùch goõ maïnh ñuoâi caùn xuoáng ñaát.d) Khi ñuoâi buùa chaïm ñaát, caùn buùa döøng laïi, do quaùn tính, buùa tieáp tuïc chuyeån ñoäng aên saâu vaøo caùn. Nhôø ñoù caùn buùa ñöôïc tra chaéc hôn.e) Ñaët moät coác nöôùc leân tôø giaáy moûng. Giaät nhanh tôø giaáy ra khoûi ñaùy coác thì coác vaãn ñöùng yeân.e) Khi ta giaät nhanh tôø giaáy thì giaáy chuyeån ñoäng theo tay ta. Do quaùn tính maø coác chöa kòp chuyeån ñoäng. Neân coác vaãn ñöùng yeân.Củng cố kiến thức1. Thế nào là hai lực cân bằng? Cho ví dụ?2. Vật chuyển động như thế nào khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng?3. Quán tính là gì?Hai lực cân bằng là hai lực:A. Cùng phương, cùng chiều, cùng độ lớn.B. Cùng phương, ngược chiều, cùng độ lớn.C. Cùng điểm đặt, cùng phương, cùng chiều, cùng độ lớn.D. Cùng điểm đặt, cùng phương, ngược chiều, cùng độ lớn.2.Trường hợp nào có thể kết luận là vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng?A. Vật chuyển động thẳng.C. Vật nằm yên.B. Vật chuyển động đều.D. Vật có bất kỳ trạng thái nào nêu ở A, B, C.Bµi häc kÕt thócHọc thuộc lý thuyết-Trả lời các câu hỏi trong SGKLàm các BT 5.1 – 5.8 SBT - Đọc trước bài lực ma sát