Bài giảng Ngữ văn Khối 8 - Tiết 38, Bài 9: Tiếng việt Nói quá

KIỂM TRA BÀI CŨ Tình thái từ là gì? Có mấy loại tình thái từ? Cho ví dụ ?	- T×nh th¸i tõ lµ nh÷ng tõ ®­îc thªm vµo c©u ®Ó cÊu t¹o c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n vµ ®Ó biÓu thÞ c¸c s¾c th¸i t×nh c¶m cña ng­êi nãi . 	- Ph©n lo¹i: 4 lo¹i + T×nh th¸i tõ nghi vÊn : µ, ­, h¶ , hö , ch¨ng ...+ T×nh th¸i tõ cÇu khiÕn : ®i, nµo , víi ...+ T×nh th¸i tõ c¶m th¸n : thay , sao ...+ T×nh th¸i tõ biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m: ¹, nhÐ, c¬, mµ ...TIẾT 59: NÓI QUÁa/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ) b/ Cày đồng đang buổi ban trưaMồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầyDẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao) TIẾT 59: NÓI QUÁ I. Bài học : Nói quá và tác dụng của nói quá.1. Ví dụ: (Sgk).* VDa:- Hình ảnh: + Chưa nằm đã sáng + Chưa cười đã tối Nói phóng đại mức độ, tính chất hiện tượng. -> Thời gian đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn.* VD b: + Nói phóng đại về mức độ của hiện tượng mồ hôi rơi.+ Diễn tả nỗi vất vả của người nông dân lao động. Nói quáNói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.SO SÁNH HAI CÁCH NÓI a/ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng. Ngày tháng mười chưa cười đã tối. b/ Cày đồng đang buổi ban trưaMồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầyDẻo thơm một hạt đắng cay muôn phầnMồ hôi đổ rất nhiềuĐêm tháng năm rất ngắnNgày tháng mười rất ngắnC¸ch 1: CA DAO, TỤC NGỮC¸ch 2: NÓI DỰA VÀO SỰ THẬTC1: hay h¬n v× nã nhÊn m¹nh lµm næi bËt tÝnh chÊt cña ®ªm th¸ng 5 vµ ngµy th¸ng 10, nhÊn m¹nh lµm næi bËt sù vÊt v¶ cña ng­êi lao ®éng - C2: chØ lµ th«ng tin b×nh th­êng vÒ tÝnh chÊt cña ®ªm th¸ng 5 vµ ngµy th¸ng 10 vµ møc ®é cña må h«iTIẾT 38: NÓI QUÁ TIẾT 37: NÓI QUÁ I. Bài học : Nói quá và tác dụng của nói quá.1. Ví dụ: (Sgk).* VDa: Hình ảnh: Chưa nằm đã sáng Chưa cười đã tối Nói phóng đại mức độ, tính chất hiện tượng. -> Thời gian đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn.* VD b: + Nói phóng đại về mức độ của hiện tượng mồ hôi rơi.+ Diễn tả nỗi vất vả của người nông dân lao động. Nói quá- Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả.- Tác dụng: gây ấn tượng, làm tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt.2. Ghi nhớ. (Sgk).1. Tiếng đồn cha mẹ anh hiền Cắn cơm không vỡ cắn tiền vỡ đôi 2. Lỗ mũi mười tám gánh lông Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho3. Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông trọn kiếp người 4. Mình nghĩ nát cả óc mà không sao giải được bài toán này. TIẾT 38: NÓI QUÁ I. Bài học : Nói quá và tác dụng của nói quá.1. Ví dụ: (Sgk).* VDa:- Hình ảnh: + Chưa nằm đã sáng + Chưa cười đã tối Nói phóng đại mức độ, tính chất hiện tượng. -> Thời gian đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn.* VD b: + Nói phóng đại về mức độ của hiện tượng mồ hôi rơi.+ Diễn tả nỗi vất vả của người nông dân lao động. Nói quá2. Ghi nhớ. (Sgk).Em hãy cho biết trong hai ví dụ sau, ví dụ nào là phép tu từ nói quá, ví dụ nào không phải nói quá. Giải thích vì sao?a. Hai anh bạn cùng đi qua khu vườn trồng bí. Một anh thấy quả bí to, kêu lên: “Chà, quả bí này to thật!”. Anh kia cười bảo: “Thế thì đã lấy gì làm to. Tôi có lần trông thấy một quả bí to bằng cả cái nhà kia”... b. Bàn tay ta làm nên tất cảCó sức người sỏi đá cũng thành cơm.-> Nói quá.-> Nhấn mạnh sự lao động của con người sẽ tạo ra thành quả dù khó khăn, gian khổ, vất vả đến đâu. -> Nói khoác vì không có quả bí nào to bằng cái nhà. -> Không có giá trị biểu cảm hay nhấn mạnh. 2. Ghi nhớ. (Sgk).* Lưu ý: Phân biệt nói khoác và nói quá.+ Giống: Đều là phóng đại mức độ, qui mô, tính chất của sự vật hiện tượng.+ Khác:Nói khoác Nói quá- Không phải là biện pháp tu từ. Người nghe tin vào những điều không có thực.- Không có giá trị biểu cảm.- Là biện pháp tu từ nhằm mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. I. Bµi häc.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸2. Ghi nhí ( SGK)II. LuyÖn tËpBài 1: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng. TIẾT 38: NÓI QUÁa/ Bàn tay ta làm nên tất cảCó sức người sỏi đá cũng thành cơm.b/ Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời được.c/ [ ] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước. sỏi đá cũng thành cơmđi lên đến tận trờithét ra lửa Nhấn mạnh sự bền lòng của người bị thương và động viên người khác để họ yên tâm.  Nhấn mạnh uy quyền ghê gớm của cụ Bá. I. BÀI HỌC: NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII. LUYỆN TẬPBài 2: Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống /..../ để tạo thành biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà.b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng .........................c. Cô Nam tính tình xởi lởi,.........................d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ...........................e. Bọn giặc hoảng hồn ..........................mà chạy.chó ăn đá gà ăn sỏibầm gan tím ruộtruột để ngoài danở từng khúc ruộtTIẾT 38: NÓI QUÁvắt chân lên cổ Bài 3: Đặt câu với các thành ngữ sau đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc. Thúy Kiều trong tác phẩm cùng tên của Nguyễn Du là người phụ nữ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Khi có sức mạnh của sự đoàn kết thì chúng ta có thể dời non lấp biển.Nếu anh em trong nhà mà biết yêu thương, giúp đỡ nhau thì dù lấp biển vá trời cũng có thể làm xong. Mẹ giống như một chiến sĩ mình đồng da sắt đã chống chọi với mọi khó khăn trong cuộc đời để bảo vệ con. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này.I. BÀI HỌC: NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁTIẾT 38: NÓI QUÁII. LUYỆN TẬPNghiêng nước nghiêng thành:Dời non lấp biển: Lấp biển vá trời:Mình đồng da sắt:Nghĩ nát óc:vẻ đẹp của người phụ nữ làm khuynh đảo đất nước ý nói sức mạnh của sự đoàn kết, ý chí nghị lực của con ngườiCon người cứng cáp như sắt và đồngRất khó đến mức nghĩ nát óc cũng không raXEM HÌNH ĐOÁN ÝNÓI QUÁTIẾT 38I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁII.LUYỆN TẬP Bài 4:KHỎE NHƯ VOI NÓI QUÁTIẾT 38I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ1II.LUYỆN TẬPĐEN NHƯ CỘT NHÀ CHÁYNÓI QUÁTIẾT 38I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ2II.LUYỆN TẬPNHANH NHƯ GIÓNÓI QUÁTIẾT 38I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ3II.LUYỆN TẬPCHẬM NHƯ RÙANÓI QUÁTIẾT 38I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ4II.LUYỆN TẬPGẦY NHƯ QUE CỦINÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ5II.LUYỆN TẬPĂN NHƯ MÈONÓI QUÁTIẾT 37I.NÓI QUÁ VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI QUÁ6II.LUYỆN TẬPBài 5: Viết một đoạn văn hoặc làm một bài thơ có sử dụng biện pháp nói quá. Gợi ý: Dựa vào những câu văn sau để phát triển ý thành đoạn văn1/ Chúng tôi rất thân nhau, hầu như lúc nào cũng như hình với bóng.2/ Ngày bạn lên đường theo gia đình đi xa, tôi chỉ biết chúc bạn bình yên mà nước mắt rơi như mưa.3/ Sau này, dù có phải đi lên đến tận trời, tôi cũng sẽ nhất định tìm gặp lại bạn.NÓI QUÁII.LUYỆN TẬP- Làm bài tập 5 Học bài DẶN DÒb. Hai anh bạn cùng đi qua khu vườn trồng bí. Một anh thấy quả bí to, kêu lên: “Chà, quả bí này to thật!”. Anh kia cười bảo: “Thế thì đã lấy gì làm to. Tôi có lần trông thấy một quả bí to bằng cả cái nhà kia” Trích: Quả bí khổng lồ a. Nhớ, nhớ. Chết xuống đất vẫn không quên. Người nói phóng đại mức độ lời hứa lên, đến chết vẫn còn nhớ để thể hiện đó là lời hứa chắc chắn.Nói khoácNói quáTạo ra tiếng cười hoặc sự chê bai những kẻ khoác lác làm gì cóquả bí to bằng cái nhà.BT nhanh : T×m biÖn ph¸p nãi qu¸ trong câu thơ sau vµ nªu t¸c dông:“ Ôi những cánh đồng quê chảy máuDây thép gai đâm nát trời chiều”- T¸c dông: NhÊn m¹nh sự đau thương tang tóc trên quê hương và tội ác tàn bạo của kẻ thù.Bµi häc.Nãi qu¸ vµ t¸c dông cña nãi qu¸XÐt vÝ dô.b. Nhận xét: c. Ghi nhí ( SGK)TIẾT 38: NÓI QUÁ- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH