Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 37, Bài 9: Tiếng việt Nói quá - Trần Thanh Cần

TRẦN THANH CẦNTRƯỜNG THCS QUANG TRUNG NÓI QUÁGV:TRẦN THANH CẦNTRƯỜNG THCS QUANG TRUNGTiết: 37 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá 1. Xét ví dụ a/.Ví dụ 1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối.Câu hỏi: - Nói Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối có quá sự thật không? Thực chất, câu này nhằm nói điều gì - Cách nói như vậy có tác dụng gì?Trả lời: Nói Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, Ngày tháng mười chưa cười đã tối là quá sự thật. Thực chất, câu này muốn nói tháng năm ngày dài đêm ngắn, tháng mười ngày ngắn đêm dài.Cách nói như vậy có tác dụng nhấn mạnh tính chất đặc biệt của thời gian (giúp cho người nông dân biết để điều chỉnh công việc cho hợp lý). 4b) Ví dụ 2:Cày đồng đang buổi ban trưa,Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.Ai ơi bưng bát cơm đầy,Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.Câu hỏi: Nói Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày có quá sự thật không? Thực chất, câu này nhằm nói điều gì?Cách nói như vậy có tác dụng gì?Trả lời:Nói Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày là quá sự thật. Thực chất, câu này muốn nói mồ hôi của người nông dân rơi nhiều như mưa.Cách nói như vậy có tác dụng nhấn mạnh sự vất vả của người nông dân khi làm ra lúa gạo.SO SÁNH HAI CÁCH NÓICa dao, tục ngữNói đúng sự thậta) Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối.Đêm tháng năm rất ngắn.Ngày tháng mười rất dài.b) Cày đồng đang buổi ban trưa, Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầy,Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.Mồ hôi đổ rất nhiều. Cách nói của ca dao, tục ngữ hay hơn vì cách nói của ca dao, tục ngữ gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe.2. Kết luận Khái niệm: nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả. Tác dụng: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.Qua phần xét ví dụ, hãy cho biết nói quá là gì và tác dụng của nói quá?Lưu ýPhân biệt nói quá với nói khoácGiống(ở cách thức)Đều phóng đại quy mô, tính chất của sự việc, hiện tượngKhác (ở mục đích)Nói quáLà biện pháp tu từ nhằm gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm, có tác động tích cực.Nói khoácNhằm phô trương bản thân, tạo sự hiểu nhầm muốn người khác tin vào điều không có, người nói bị chê cười, mang tính tiêu cực.II. Luyện tập Bài 1: Xác định phép nói quá trong những câu sau: a) Nhớ, tôi nhớ đến chết cũng không quên. b) Bác ơi, tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người. c) Lỗ mũi mười tám gánh lông Chồng yêu chồng bảo: “tơ hồng trời cho”.Đáp án: tôi nhớ đến chết cũng không quên. Đáp án: tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người.Đáp án: Lỗ mũi mười tám gánh lôngBài 2: Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi: Quả bí khổng lồHai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí. Anh A thấy quả bí to, kêu lên: Chà , quả bí kia to thật.Anh B liền cười mà bảo rằng:Thế thì đã lấy gì là to. Tôi đã từng trông thấy có quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa.Anh A nói ngay:Thế thì đã lấy gì là lạ. Tôi còn nhớ, một lần tôi trông thấy một cái nồi đồng to bằng cả cái đình làng ta.Anh B ngạc nhiên hỏi:Cái nồi ấy dùng để làm cái gì mà to vậy.Anh A giải thích:- Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Không phải nói quá vì không có cơ sở. Nói khoác Câu hỏi: Lời kể của anh A và anh B có phải nói quá không? Vì sao? Ai nhanh hơn Trò chơiLớp sẽ được chia làm hai đội (mỗi đội từ 6-7 người). Khi bức tranh hiện lên mỗi đội sẽ sử dụng thước kẻ gõ lên bàn, bên nào gõ nhanh hơn sẽ được quyền trả lời. Nếu đội trả lời sai thì quyền trả lời sẽ thuộc về đội còn lại. Đội trả lời đúng sẽ được 1 ngôi sao và khi kết thúc trò chơi, đội nào có nhiều sao hơn sẽ nhận được phần thưởng.Luật chơi12Đây là gì? Khỏe như voiBức tranh 1:Đây là gì? Nhanh như chớp Bức tranh 2:Đây là gì? Đen như cột nhà cháy Bức tranh 3:Đây là gì? Gầy như que củi Bức tranh 4:Đây là gì? Ăn như lợn Bức tranh 5:Đây là gì? Khóc như mưaBức tranh 6:Đây là gì? Nhanh như gió Bức tranh 7:Đây là gì? Chậm như rùa Bức tranh 8:Đây là gì? Xấu như ma Bức tranh 9:Cảm ơn các em.