Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 38, Bài 10: Tiếng việt Nói giảm nói tránh

	 NỘI DUNG BÀI HỌCI. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh.II. Luyện tập.Tiết 38: Tiếng ViệtNÓI GIẢM NÓI TRÁNHVí dụ 1: - Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.  (Hồ Chí Minh, Di chúc)- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi !Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.	 (Tố Hữu, Bác ơi)- Lượng con ông Độ đây mà... Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.	 (Hồ Phương, Thư nhà)Anh ấy bị thổ huyết.- thổ huyết: ói ra máu Tránh gây cảm giác ghê sợ, nặng nề.Ví dụ: Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một dịu êm vô cùng.(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)Ví dụ 2: Tránh thô tục, thiếu lịch sự. So sánh hai cách nói sau đây, cho biết cáchnói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe?	a. Con dạo này lười lắm.	b. Con dạo này không được chăm chỉ lắm.Ví dụ 3: (a) – cách nói thẳng, nghe có vẻ nặng nề, căng thẳng.(b) – cách nói tế nhị, nhẹ nhàng.Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự. GHI NHỚ Cách B:	Cách A:	Bài văn này bạn phân tích chưa được hay lắm. 	Bài văn này bạn phân tích dở quá. 	2. Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ! (Lão Hạc, Nam Cao)	 	 2. Cậu Vàng bị giết rồi ông giáo ạ!	 3. Anh cần phải cố gắng hơn nữa. 3. Anh còn kém lắm. 	4. Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tâm ngẩm thế nhưng cũng ra phết chứ chẳng vừa đâu. 	(Lão Hạc, Nam Cao) 	4. Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tâm ngẩm thế nhưng cũng tham ra phết chứ chẳng vừa đâu.	Trong hai cách diễn đạt sau, cách nào có sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh: Cách B:	Cách A:	Bài thơ này chưa được hay lắm. 	Bài thơ này dở quá. 	2. Ông cụ đã từ trần lúc 8 giờ sáng!	 	 2. Ông cụ đã chết lúc 8 giờ sáng!	 3. Anh cần phải cố gắng hơn nữa. 3. Anh còn kém lắm. 	4. Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tâm ngẩm thế nhưng cũng ra phết chứ chẳng vừa đâu.	4. Lão làm bộ đấy! Thật ra lão chỉ tâm ngẩm thế nhưng cũng tham ra phết chứ chẳng vừa đâu.	Trong hai cách diễn đạt sau, cách diễn đạt nào có sử dụng biện pháp tu từ nói giảm nói tránh:	=>Dùng từ đồng nghĩa=> Dùng cách nói vòng=> Dùng cách nói trống (tỉnh lược)Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh vào chỗ trống: (đi nghỉ, chia tay nhau, khiếm thị, có tuổi, đi bước nữa)Khuya rồi mời bà Cha mẹ em .từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.Đây là lớp học cho trẻ em Mẹ đã ......rồi, nên chú ý giữ gìn sức khỏe.Cha nó mất, mẹ nó ., nên chú nó rất thương nó.đi nghỉkhiếm thịchia tay nhaucó tuổiđi bước nữa2. Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh ?a1) Anh phải hòa nhã với bạn bè!a2) Anh nên hòa nhã với bạn bè!b1) Anh ra khỏi phòng tôi ngay!b2) Anh không nên ở đây nữa!c1) Xin đừng hút thuốc trong phòng.c2) Cấm hút thuốc trong phòng.d1) Nó nói như thế là thiếu thiện chí.d2) Nó nói như thế là ác ý.e1) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.e2) Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.HOẠT ĐỘNG NHÓMYêu cầu: Mỗi nhóm đặt 2 cặp câu đánh giá, trong đó có 1 câu sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh theo mẫu sau: Bài thơ của anh dở lắm -> Bài thơ của anh chưa được hay lắm. ( Thời gian 2 phút )Hướng dẫn về nhà- Học thuộc ghi nhớ. Hoàn thành các bài tập. Sưu tầm văn thơ có sử dụng NT nói giảm nói tránh. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói giảm nói tránh trong một đoạn văn cụ thể.- Chuẩn bị: Kiểm tra Văn 1 tiết.	+ Học lại tất cả các văn bản đã học.	+ Rèn kĩ năng phân tích PTBĐ trong một đoạn văn. khái quát nội dung chính đoạn văn bằng một câu văn.	+ Viết đoạn (diễn dịch, quy nạp) phân tích, cảm nhận đoạn văn của vb đã học.