Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 17, Bài 17: Tim và mạch máu

Tiết 17 - Bài 17: TIM VÀ MẠCH MÁUI. CẤU TẠO TIMXác định vị trí và hình dạng của tim?Quan sát hình, cho biết tim được cấu tạo bởi những mô nào?Chú thích các bộ phận trên hình:123456789Tĩnh mạch chủ trênTĩnh mạch chủ dướiTâm nhĩ phảiTâm thất phảiTâm thất tráiĐộng mạch vànhTâm nhĩ tráiĐộng mạch phổiĐộng mạch chủCâu 1: Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, điền vào bảng sau:Các ngăn tim coNơi máu được bơm tớiTâm nhĩ trái coTâm nhĩ phải coTâm thất trái coTâm thất phải coCâu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? Vì sao?Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?Thảo luận nhóm (3’)Các ngăn tim coNơi máu được bơm tớiTâm nhĩ trái coTâm nhĩ phải co Tâm thất trái coTâm thất phải co Tâm thất tráiTâm thất phảiĐộng mạch chủĐộng mạch phổiCâu 1: Dựa vào kiến thức đã biết, hình 16-1, hình 17-1, điền vào bảng sau:Câu 2: Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất? Vì sao?Câu 3: Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bơm theo một chiều?Van 2 lá(Van nhĩ – thất)Van 3 lá(Van nhĩ - thất)Van thất - động(Van động mạch)Có các van tim giữa các ngăn tim và giữa tim với mạch máu Động mạchTĩnh mạchMao mạch123aMô liên kếtCơ trơnBiểu bìBiểu bìQuan sát hình, cho biết có những loại mạch máu nào?Quan sát hình kết hợp nghiên cứu SGK, chú thích cấu tạo của mạch máu?4VanII. CẤU TẠO MẠCH MÁUNội dung Động mạch Tĩnh mạchMao mạch1. Cấu tạo Thành mạch- Lòng trong - Đặc điểm khác2. Chức năng Quan sát hình và những kiến thức đã biết, hoàn thành bảng sau:Nội dung Động mạch Tĩnh mạchMao mạch1. Cấu tạo - Thành mạch- Lòng trong Đặc điểm khác 2. Chức năng Dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc và áp lực lớnDẫn máu từ khắp tế bào về tim với vận tốc và áp lực nhỏ Trao đổi chất với tế bào- 3 lớp: (mô liên kết, mô cơ trơn, biểu bì) dày - Hẹp- Động mạch chủ lớn, nhiều động mạch nhỏ- 3 lớp: (mô liên kết, mô cơ trơn, biểu bì) mỏng- Rộng- Có van 1 chiều- Chỉ gồm một lớp biểu bì mỏng - Hẹp nhất- Nhỏ phân nhánh nhiều*Trong một phút, trái tim của người trưởng thành, khỏe mạnh, đập khoảng 70 - 75 lần, mỗi lần đẩy ra 150ml máu. **Trung bình một ngày tim đập 100.800 lần và bơm hơn 15.000 lít máu vào 96.000 cây số mạch máu. ***Trong suốt đời người, tim lần lượt đập cả gần ba tỷ nhịp, bơm ra cả triệu thùng máu. Tim làm việc liên tục ngày đêm, không mệt mỏi, mặc dù tim chỉ to bằng nắm tay em bé và nặng trên 300 gram.VÌ SAO TIM LÀM VIỆC SUỐT ĐỜI KHÔNG MỆT MỎI???EM CÓ BIẾT?Hoạt động của tim gồm mấy pha?Mỗi chu kì kéo dài bao nhiêu giây?III. CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM Trong 1 chu kỳ tim: Tâm nhĩ làm việc ...... giây, nghỉ ........ giây Tâm thất làm việc ....... giây, nghỉ ....... giây Tim nghỉ hoàn toàn ........giây Một phút có ........ chu kỳ co giãn tim (nhịp tim)0,10,70,30,50,475Hoàn thành bài tập điền từ sau:Dựa vào chu kì hoạt động của tim, hãy giải thích tại sao tim hoạt động suốt đời mà không bị mệt?Do thời gian hoạt động của tim là 0.4s, thời gian nghỉ ngơi là 0.4s giúp cơ tim được phục hồi và không bị mệt.Kể tên các bệnh tim mạch mà em biết và nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch? Các bệnh tim mạch: 	+ Xơ vữa động mạch	+ Suy tim	+ Nhồi máu cơ tim	+ Phình tim	+ Hở van tim	+ Tăng huyết áp	+ Tắc nghẽn mạch máu não,........ Nguyên nhân:	+ Bẩm sinh	+ Sử dụng chất kích thích: bia, rượu, thuốc lá,...	+ Dinh dưỡng không hợp lý	+ Tuổi già	................Làm thế nào để tim mạch chúng ta khỏe mạnh hơn?BÀI TẬP1: Một người có 5 lít máu, bình thường hàm lượng Hb trong máu khoảng 15 gam/100 ml máu có khả năng liên kết với 20 ml ô xia. Hỏi người bình thường cơ thể có bao nhiêu ml ô xi trong máub. Khi người ấy sống ở vùng núi cao, độ cao là 4000 m thì hàm lượng Hb tăng hay giảm? Vì saoĐổi 5 lít = 5000 ml a/ Theo bài ra bình thường hàm lượng Hb trong máu là 15 g/100 ml máu có khả năng liên kết với 20 ml ô xi. Vậy với người có 5000 ml máu thì Hb có khả năng liên kết được với ô xi : = 1000 ml 02BÀI TẬP 2: Cho biết tâm thất trái mỗi lần co bóp đẩy đi 70 ml máu và trong 1 ngày đêm đã đẩy đi được 7560 l máu. Thời gian pha dãn chung bằng ½ chu kì tim, thời gian pha co tâm nhĩ bằng 1/3 pha co tâm thất. Hỏi: Số lần mạch đập trong một phút? 	b. Thời gian hoạt động của 1 chu kì tim?c. Thời gian của mỗi pha: co tâm nhĩ, co tâm thất, dãn chung?Trong một phút đã co và đẩy được lượng máu là: 7560 : (24.60) = 5,25 (lít)Số lần tâm thất trái co trong một phút là: (5,25 . 1000) : 70 = 75 (lần) Vậy số lần mạch đập trong 1phút là: 75 lầnb. Thời gian hoạt động của một chu kì tim là: 60: 75 = 0,8 (giây)c. Thời gian của các pha:- Thời gian của pha giãn chung: 0,8 : 2 = 0,4 (giây)- Gọi thời gian pha nhĩ co là x giây -> Thời gian pha thất co là 3x. Ta có: x + 3x = 0,8 – 0,4 = 0,4 => x = 0,1 (giây)Vậy thời gian tâm nhĩ co: 0,1 giây, Thời gian tâm thất co: 0,1. 3 = 0,3 giâyBÀI TẬP 3: Tim hoạt động suốt đời không mệt mỏi hoạt động của tim không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan hay khách quan của con người. tính chu kỳ ( nhịp tim) và lưu lượng ôxi cung cấp cho tế bào trong 6 phút ( Biết rằng mỗi nhịp cung cấp cho tế bào là 30 ml ôxi)Đổi 1 phút = 60 giây, Vậy 6phút = 360 giâySố nhịp tim hoạt động trong 6 phút là: 360:0,8 = 450 (nhịp)Số ôxi cung cấp cho tế bào trong 6 phút là: 450.30 = 13500(ml ôxi)33Tâm thất phảiĐộng mạch phổiMao mạch phổiTĩnh mạch phổiTâm nhĩ tráiVòng tuần hoàn nhỏĐường đi của máu: Từ tâm thất phải→ động mạch phổi→ hai lá phổi→mao mạch phổi →tĩnh mạch phổi →tâm nhĩ tráiNhiệm vụ: Vận chuyển máu lên phổi thực hiện quá trình trao đổi khí (thải CO2nhận O2)896: TTT7:ĐMC8:Mao mạch phần trên cơ thể9:Mao mạch phần dưới cơ thể10: TMC trên11:TMCdưới12: TNPĐộng mạch chủ trênĐộng mạch chủ dưới Vòng tuần hoàn lớn: + Đường đi của máuTừ tâm thất trái→ động mạchchủ → động mạch chủ trên và động mạch chủ dưới →mao mạch phần trên và phần dưới cơ thể (tế bào)→ tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới → tâm nhĩ phải.+Nhiệm vụ: Vận chuyển máu qua tất cả các tế bào của cơ thể để thực hiện trao đổi chất152346751. Lo¹i m¹ch nµo cã thµnh dµy nhÊt?3456821NGM¹HéĐ7C1234675TNHÜTHÊ2. Lo¹i van nµo gióp m¸u ch¶y theo mét chiÒu tõ t©m nhÜ xuèng t©m thÊt?3. Lo¹i c¬ nµo cÊu t¹o nªn thµnh cña tim?4.Chu k× co gi·n cña tim gåm mÊy pha?5. Ng¨n tim nµo cã thµnh dµy nhÊt?6. Líp ngoµi cïng cña ®éng m¹ch vµ tÜnh m¹ch ®­îc cÊu t¹o bëi lo¹i m« nµo?67. M­êi chu k× co gi·n cña tim kÐo dµi mÊy gi©y?34512MGI¢T¸7Y456781239iªnKÕm«lt107895623411112345BAPaH12345c¬tmITtrhÊ©mtt¸i3N2H3M4i73P4ITBài tâp Ô CHỮ