Đề kiểm tra một tiết Ngữ văn Lớp 8 - Trường THCS Hương Sơn

NHÓM NGỮ VĂN, TRƯỜNG THCS HƯƠNG SƠN
ĐỀ KIỂM TRA 1 TIẾT
MÔN NGỮ VĂN 8 – PHẦN VĂN BẢN
A. MỤC ĐÍCH 
1. Kiến thức :
- Kiểm tra mức độ chuẩn kiến thức về phần truyện ký hiện đại Việt Nam giai đoạn 1930-1945 đã học ở lớp 8.
2. Kĩ năng : 
- Đọc hiểu văn bản 
- Tạo lập văn bản ( Viết bài văn cảm nhận về một nhân vật văn học).
3. Thái độ :
- Giáo dục ý thức tự giác, độc lập, sáng tạo trong làm bài.
4. Năng lực :
- Học sinh có năng lực giải quyết vấn đề, cảm thụ văn chương, phát huy sáng tạo.
B. MA TRẬN:
Mức độ
NLĐG
Nhận biết
Thông hiểu
Vận dụng
Vận dụng cao
Tổng số
I. 
Đọc hiểu
- Ngữ liệu: văn bản truyện kí trong chương trình.
- Tiêu chí lựa chọn ngữ liệu: Một đoạn trích trong chương trình. 
 - Nhận biết tác giả, xuất xứ đoạn trích.
- Nhận biết được sự kết hợp của các phương thức biểu đạt.
- Hiểu được nội dung của chi tiết trong đoạn văn.
 - Nêu được tác dụng của biện pháp tu từ trong đoạn văn.
Tổng
Số câu
4
1
1
6
Số điểm
2,0
1,0
2,0
5,0
Tỉ lệ
20%
10%
20%
50%
II.
Tạo lập văn bản
Viết bài văn cảm nhận về một nhân vật trong văn bản truyện
Tổng
Số câu
1
1
Số điểm
5,0
5,0
Tỉ lệ
50%
50%
Tổng
cộng
Số câu
4
1
1
1
7
Số điểm
20
1,0
2,0
5,0
10
Tỉ lệ
20%
10%
20%
50%
100%
C. ĐỀ BÀI
ĐỀ KIỂM TRA VĂN
(Thời gian làm bài: 45 phút)
I. Đọc hiểu (5.0 điểm): Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.”
(SGK Ngữ văn 8, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.5)
Trả lời câu hỏi từ 1- 4 bằng cách ghi ra giấy kiểm tra chữ cái ở đầu phương án em cho là đúng nhất.
Câu 1: Đoạn trích trên được trích trong tác phẩm nào?
A. Những ngày thơ ấu
B. Lão Hạc
C. Tắt đèn
D. Tôi đi học
Câu 2: Tác giả của đoạn trích trên là ai?
 Nam Cao
Ngô Tất Tố
Thanh Tịnh
Nguyên Hồng
Câu 3: Trong đoạn trích trên có sự kết hợp của những phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự, miêu tả, thuyết minh 
B. Miêu tả, biểu cảm, thuyết minh
C. Biểu cảm, nghị luận, tự sự
D. Tự sự, miêu tả, biểu cảm
Câu 4: Những từ: “ nao nức”, “mơn man”, “tưng bừng”, “rộn rã” thuộc trường từ vựng nào?
Cảm xúc
Thái độ
Suy nghĩ
Hoạt động
Trả lời ngắn gọn các câu hỏi 5,6, mỗi câu trả lời bằng 2-3 câu văn. 
Câu 5: Vì sao nhân vật “tôi” lại thấy “con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ”?
Câu 6: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.”
II. Tập làm văn (5.0 điểm)
Cảm nhận về vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật lão Hạc trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao. ( SGK Ngữ văn 8- Tập 1)
D. HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần
Câu
Nội dung
Điểm
Đọc hiểu
1-4
Câu
1
2
3
4
Đáp án
D
C
D
A
(Mỗi câu đúng được 0,5 điểm)
2,0
5
Nhân vật “tôi” thấy con đường quen đi lại lắm lần nhưng lần này tự nhiên thấy lạ, vì chính trong lòng “tôi” đang có sự thay đổi lớn: hôm nay “tôi” đi học. Điều đó phản ánh bước trưởng thành trong nhận thức của cậu bé.
1,0
1,0
6
- Biện pháp so sánh, nhân hóa:
+ So sánh: những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. 
+ Nhân hóa: mấy cành hoa tươi mỉm cười
- Tác dụng: diễn tả cảm giác trong sáng, hồn nhiên , vui tươi của nhân vật “tôi” khi nhớ về buổi tựu trường đầu tiên. Cảm xúc ấy thật đáng trân trọng, nâng niu và nó sống mãi trong ký ức của tác giả cũng như bao bạn đọc.
1,0
7
Tạo lập văn bản
Cảm nhận về vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật lão Hạc trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam cao ( SGK Ngữ văn 8- Tập 1)
a. Đảm bảo yêu cầu về cấu trúc bài văn nghị luận
0,25
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: vẻ đẹp phẩm chất nhân cách của nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn “Lão Hạc”. 
0,25
c. Triển khai vấn đề nghị luận:
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ: vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật. Có thể theo hướng sau:
* Vẻ đẹp của nhân vật lão Hạc:
- Khái quát chung về vẻ đẹp nhân vật Lão Hạc
- Lão là một người giàu tình yêu thương
+ Dù vợ mất sớm, cảnh gà trống nuôi con muôn trùng vất vả nhưng lão vẫn chăm sóc, nuôi nấng con mình trưởng thành. 
+ Lão luôn mong nhớ con trong những ngày sống cô đơn một mình.
+ Dù nghèo đói, lão vẫn cố chắt chiu từng đồng bạc để lại cho con, hi sinh vì con.
+ Ngoài tình yêu thương con, lão còn dành tình yêu thương cho cả con vật nuôi: cậu Vàng
- Lão Hạc là một người sống đầy tự trọng trước cuộc đời đầy khó khăn. 
+ Lão không vì đói nghèo mà bán rẻ lương tâm, không bị tha hóa
+ Không ỉ lại trông chờ, phiền lụy người xung quanh ( Từ chối mọi sự giúp đỡ của ông giáo)
+ Lão chấp nhận cái chết để giữ tâm hồn mình trong sạch, giữ trọn cái tình nghĩa với mọi người, ngay cả với con chó Vàng.
3,0
0,5
1,0
1,5
* Đánh giá 
- Nam Cao đã sử dụng nghệ thuật xây dựng nhân vật một cách rất tài tình, khiến nhân vật chân thực và sống động như là một người nông dân có thực ngoài đời.
- Qua nhân vật lão Hạc, nhà văn đã thể hiện tinh thần nhân đạo sâu sắc: ngợi ca, trân trọng những phẩm chất đáng quý của người nông dân trước Cách mạng.
1,0
d. Chính tả, ngữ pháp:
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
e. Sáng tạo:
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề; có cách diễn đạt tốt, mới mẻ.
0,25
Tổng điểm: 10