Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tiết 23+24, Bài 13: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) - Trường Trung học Cơ sở Nam Ninh

Tuần	12 	 	 Ngày soạn: 20/11/2020
Tiết	23, 24	 Ngày dạy: 25, 26/11/2020
BÀI 13: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 - 1918) 
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Chiến tranh thế giới thứ nhất là cách giải quyết mâu thuẫn giữa các nước đế quốc, vì bản chất của các nước đế quốc là gây chiến tranh xâm lược.
- Các giai đoạn của cuộc chiến tranh. Hậu quả của chiến tranh.
2. Kĩ năng 
Phân biệt đựơc phái niệm "chiến tranh đế quốc", "chiến tranh cách mạng", "chiến tranh cách mạng,"chiến tranh chính nghĩa", "chiến tranh phi nghĩa". Biết trình bày diễn biến cơ bản của chiến tranh trên bản đồ thế giới.
3. Phẩm chất, năng lực cần đạt 
- Phẩm chất: Trung thực, trách nhiệm, yêu nước.
- Năng lực: Tự chủ, tự học, giao tiếp, hợp tác.
II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
Hoạt động trợ giúp của giáo viên 
Hoạt động của học sinh 
A. Khởi động 
- Tổ chức hoạt động: GV trực quan một số tranh ảnh về cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. Yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
+ Hình ảnh này cho các em thấy được điều gì?
+ Qua hình ảnh này em thấy cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất đã tác hại như thế nào đến các nước tham chiến?
- Dự kiến sản phẩm: Đó là những hình ảnh về cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất...
- Trên cơ sở đó GV dẫn dắt vào bài mới: Trong lịch sử loài người đã từng có nhiều cuộc chiến tranh diễn ra, song tại sao lại gọi là cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất? Nguyên nhân, diễn biến, kết quả của nó ra sao? Các em hãy theo dõi bài học để giải đáp những vấn đề nêu trên. Chúng ta sẽ tìm hiểu những nội dung này trong bài học hôm nay.
B. Hình thành kiến thức 
I. Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh 
- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc.
- GV: Vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, sự phát triển không đều giữa các nước tư bản về kinh tế và chính trị đã làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc. Mâu thuẫn về vấn đề thuộc địa đã dẫn tới các cuộc chiến tranh đế quốc đầu tiên: Chiến tranh Mĩ
- Tây Ban Nha (1898); chiến tranh Anh
- Bô-ơ (1899)
- 1902); chiến tranh Nga-Nhật (1904
- 1905).
? Em có nhận xét gì về các cuộc chiến tranh này?
(Đều là các cuộc chiến tranh nhằm tranh giành thuộc địa lẫn nhau giữa các nước đế quốc (Mĩ - Tây Ban Nha, Nga - Nhật). Chiến tranh để giành thuộc địa và thôn tính đất đai (Anh - Bô-ơ)).
- Để chuẩn bị cho cuộc chiến tranh nhằm tranh giành thị trường, thuộc địa, các nước đế quốc đã thành lập hai khối quân sự đối lập.
- HS đọc phần tư liệu SGK trang 71.
GV: Sự kiện trên chỉ là duyên cớ để bùng nổ chiến tranh.
âGV chốt lại:
- Sự phát triển không đều giữa các nước tư bản về kinh tế và chính trị.
- Mâu thuẫn về vấn đề thuộc địa.
- Thành lập hai khối quân sự đối lập:
+ Năm 1882, khối Liên minh: Đức, Áo - Hung, I-ta-li-a.
+ Năm 1907, khối Hiệp ước: Anh, Pháp, Nga.
- Cả hai khối đều tích cực chạy đua vũ trang nhằm tranh nhau làm bá chủ thế giới.
II. Những diễn biến chính của chiến sự 
- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS.
- GV dùng lược đồ chiến tranh thế giới thứ nhất để tường thuật diễn chính của cuộc chiến tranh.
- HS trình bày trên lược đò.
? Vì sao cuộc chiến tranh năm 1914 - 1918 lại gọi là cuộc chiến tranh thế giới?
(Lúc đầu chỉ có 5 cường quốc châu Âu tham chiến, sau đó có 38 nước tham chiến. Chiến tranh bùng nổ với quy mô toàn thế giới).
- GV yêu cầu HS xem hình 51 SGK
? Bức tranh đó nói lên điều gì?
âGV chốt lại:
1. Giai đoạn thứ nhất (1914-1916):
- Từ 1-3/8, Đức tuyên chiến với Nga và Pháp.
- 4/8, Anh tuyên chiến với Đức.
- Từ 1916, chiến tranh chuyển sang thế cầm cự đối với cả hai phe.
- Cả hai phe đều lôi kéo nhiều nước tham gia.
- Sử dụng nhiều loại vũ khí hiện đại, đã giết hại và làm bị thương hàng triệu người.
2. Giai đoạn thứ hai (1917-1918):
- 4/1917, Mĩ nhảy vào tham chiến và đứng về phe Hiệp ước.
- Phe Liên minh liên tiếp bị thất bại.
- Từ cuôí năm 1917, phe Hiệp ước liên tiếp mở các cuộc tấn công làm cho đồng minh của Đức lần lượt đầu hàng.
- 11/11/1918, Đức đầu hàng vô điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
III. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất 
- HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS.
+ HS thực hiện và GV hướng dẫn:
- GV yêu cầu HS thống kê các con số, qua đó nhận xét gì về hậu quả của chiến tranh?
(Sự tàn phá khủng khiếp của chiến tranh về người và của. Tổn hại to lớn cho nhân loại về cả vật chất và tinh thần).
? Em hãy nêu tính chất của cuộc chiến tranh?
(Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc, phi nghĩa).
? Em suy nghĩ như thế nào về cuộc chiến tranh đó?
(Chiến tranh do giới cầm quyền ở các nước đế quốc gây ra nhằm thanh toán lẫn nhau để chia lại thuộc địa, làm bá chủ thế giới, nhưng nhân dân lao động là người phải gánh chịu mọi hi sinh về người và của).
- Tích hợp môi trường: Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra và những hậu quả của chiến tranh là tàn phá các nước, gây tổn hại to lớn cho nhân dân thế giới như: của cải, vật chất, con người, vũ khí, bom, đạn.. đã gây ô nhiễm môi trường Vì vậy con người chúng ta cần phải biết bảo vệ môi trường xung quanh.
- GV: Em hãy rút ra tính chất cuộc chiến tranh:
(Chiến tranh đế quốc, phi nghĩa)
+ HS trình bày kết quả.
+ Đánh giá kết quả thực hiện.
âGV chốt lại:
- 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương, nhiều thành phố, làng mạc, đường sá bị phá huỷ, chi phí cho chiến tranh lên tới 85 tỉ đô la.
- Đức mất hết thuộc địa, Anh - Pháp - Mĩ mở rộng thêm thuộc địa.
- Phong trào cách mạng thế giới tiếp tục phát triển.
C. Luyện tập 
- GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.
- GV dùng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan, tự luận và yêu cầu học sinh chọn đáp án đúng trả lời trên bảng con (trắc nghiệm).
Câu 1: Mâu thuẫn giữa hai khối Liên minh và Hiệp ước chủ yếu là mâu thuẫn giữa hai nước nào?
A. Đức và Pháp.
B. Ý và Anh.
C. Áo - Hung và Nga.
D. Đức và Anh.
Câu 2: Nguyên cớ của chiến tranh thé giới thứ nhất là:
A. Nga tấn công Bôxnia.
B. Thái tử Áo - Hung bị phần tử khủng bố ở Xec-bi ám sát.
C. Áo - Hung tấn công vùng Bancăng.
D. nhân dân Bôxnia nổi dậy chống Áo - Hung.
Câu 3: Tính chất của chiến tranh thế giới thứ nhất là:
A. Phi nghĩa thuộc về khối Liên minh.
B. Phi nghĩa thuộc về khối Hiệp ước.
C. Chiến tranh đế quốc, xâm lược, phi nghĩa.
D. Chính nghĩa thuộc về các nước thuộc địa.
Câu 4: Sau thế chiến I, bản đồ thế giới chia lại như thế nào?
A. Mỹ chiếm nhiều nơi trên thế giới.
B. Đức bị chia hai, Anh và Pháp trả độc lập cho các nước thuộc địa.
C. Đức mất hết thuộc địa; Anh, Pháp, Mỹ mở rộng thêm thuộc địa.
D. Đức mất hết thuộc địa; Anh, Pháp trả độc lập cho các nước thuộc địa.
Câu 5: Nêu nguyên nhân, tính chất và kết cục của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)?
* Nguyên nhân:
+ Sự phát triển không đều của các nước đế quốc.
+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về thị trường và thuộc địa.
* Kết cục:
+ 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương, nhiều thành phố, làng mạc, công trình bị phá hủy, chi phí cho chiến tranh tới 85 tỉ USD.
+ Đức mất hết thuộc địa. Anh, Pháp, Mĩ mở rộng thuộc địa của mình...
* Tính chất: Là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa
D. Vận dụng - mở rộng 
- Giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để chứng minh được tác hại của cuộc chiên tranh thế giới thứ nhất đến xã hội loài người.
- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới.
? Bằng những kiến thức đã học, chứng minh sau Chiến tranh thế giới thứ nhất đã tác động như thế nào đến xã hội Việt Nam?
- Dự kiến sản phẩm: “Kẻ gieo gió thì phải gặp bão” Đức đã thất bại hoàn toàn, chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc nhưng hậu quả mà nó để lại cho nhân loại thì vô cùng nặng nề. Đối với Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất các nước đế quốc tăng cường khai thác thuộc địa để bù vào những tổn thất do chiến tranh để lại ở các nước chính quốc 
- Về nhà học bài, làm bài tập.
- Chuẩn bị bài sau "Ôn tập lịch sử thế giới cận đại", trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Học sinh quan sát, trả lời câu hỏi của giáo viên, ghi chép đầu bài.
- Học sinh thảo luận nhóm, tìm ra nguyên nhân của chiến tranh thế giới thứ nhất, đại diện nhóm trình bày sản phẩm.
- Học sinh hoạt động theo cặp thảo luận, trình bày diễn biến của cuộc chiến trên lược đồ.
- Hoạt động cả lớp tìm ra kết cục của cuộc chiến tranh.
- Làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trong phần bài tập.
- Học sinh làm bài tập chứng minh được tác hại của cuộc chiên tranh thế giới thứ nhất đến xã hội loài người.