Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tiết 5, Bài 3: Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới - Năm học 2020-2021

Ngày soạn: 20/09/2020
Ngày giảng: 23/09/2020
 24/09/2020
 25/09/2020
Tiết 5 BÀI 3: CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐƯỢC XÁC LẬP TRÊN PHẠM VI THẾ GIỚI
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Trình bày được nguyên nhân dẫn đến cuộc Cách mạng công nghiệp ở Anh thông qua tranh ảnh
- Lập được bảng thống kê những thành tựu quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh và nêu được đặc điểm cơ bản nhất của cuộc cách mạng công nghiệp
- Đánh giá được tác động của cuộc cách mạng công nghiệp đối với nước Anh thông qua tranh ảnh.
- Đánh được mặt hạn chế của Cách mạng công nghiệp.
2. Kĩ năng:
*. Kĩ năng bài dạy:
- Học sinh biết sử dụng kênh hình SGK.
- Biết phân tích sự kiện để rút ra kết luận, nhân định, liên hệ thực tế.
* Kĩ năng sống:
- Nhận thức, lắng nghe tích cực, tư duy sáng tạo...
3. Phẩm chất: 
- ND thực sự là người sáng tạo, chủ nhân của các thành tựu SX
- Sự áp bức, bóc lột của CNTB đã gây nên bao nhiêu đau khổ cho N/dân lao động trên thế giới.
4. Phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề. 
 - Năng lực chuyên biệt:
+ Tái hiện kiến thức lịch sử, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
- Giáo viên: Sgk, sgv, tài liệu tham khảo, giáo án, phiếu học tập.
- Sử dụng các BĐ trong SGK
- Sử dụng các kênh hình trong SGK
- Học sinh: + Đọc trước sách giáo khoa và hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
III. Phương pháp
- Phương pháp vấn đáp 
- Phương pháp thuyết trình 
- Phương pháp trực quan, nhóm
IV. Tiến trình giờ dạy – giáo dục
1. Ổn định lớp: 
- Kiểm tra sĩ số: 	8A1 .., 
8A2 , 
8T1 , 
8T2 
2. Kiểm tra bài cũ:
- Vẽ sơ đồ trình bày tiến trình của cách mạng tư sản Pháp?
3. Giảng bài mới:
1. Hoạt động 1: Khởi động
- Mục tiêu:
+ Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu về cuộc cách mạng công nghiệp, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
- Thời gian: 3 phút 
- Cách tiến hành hoạt động:
+ GV chiếu 2 hình ảnh của nước Anh trước và sau khi diễn ra cuộc CMCN, yêu cầu học sinh so sánh sự khác biệt.
+ GV dẫn dắt: Để có sự thay đổi này và phát triển như bây giờ thì trong lịch sử nước Anh cũng trải qua 1 quá trình lịch sử mà người ta gọi đó là cuộc cách mạng công nghiệp. Vậy cách mạng công nghiệp diễn ra như thế nào chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu bài ngày hôm nay.
2 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
1. Hoạt động 1:
- Mục tiêu: Biết được một số phát minh lớn trong cách mạng công nghiệp, và hệ quả của nó
- Thời gian: 30 phút 
- Cách tiến hành hoạt động:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
 - Hoạt động 1: Tổ chức HS tìm hiểu về cách mạng công nghiệp ở Anh
- Từ những năm 60 của thế kỉ XVIII Anh là nước đầu tiên tiến hành cuộc CMCN.
? Tại sao Anh là nước đầu tiên tiến hành cuộc cách mạng công nghiệp?
- Gv gợi ý cho HS trả lời
- HS: Anh là nước có nhiều tiến bộ về kĩ thuật, nguồn tài nguyên dựa vào sự bóc lột trong nước, kết hợp với việc buôn bán, và cướp bóc ở các thuộc địa. Có nguồn nhân công lớn . Vì thế mà Anh đã có đủ điều kiện để tiến hành 1 cuộc CMCN
? Cách mạng công nghiệp ở nước Anh nổ ra đầu tiên ở ngành nào? Tại sao diễn ra ở ngành đó?
- HS: Nổ ra đầu tiên ở nghành dệt, Do ngành len dạ phát triển nên việc phát minh máy móc đầu tiên ở Anh cũng xuất phát từ kéo sợi -> dệt vải. Liên hệ kiến thức bài trước từ tình hình kinh tế nước Anh trước cách mạng.
? Phát minh đầu tiên của nước Anh trong ngành dệt là máy nào?
- Hs: Đọc SGK và trả lời
- GV: Quan sát hình 12 và 13 em hãy cho biết việc kéo sợi đã thay đổi như thế nào?
- HS: 
+ H12. Máy kéo sợi thủ công đòi hỏi nhiều lao động (Nhiều phụ nữ kéo sợi để cung cấp cho chủ mua bán) nhưng năng suất thấp 
+ H13. Máy kéo sợi Giên-ny đòi hỏi ít lao động nhưng năng xuất lao động tăng nhanh (lúc đầu tăng 8 lần sau tiếp tục tăng hơn nữa) Phát minh này không chỉ giả quyết được nạn “đói sợi” trước đây mà còn dãn tới tình trạng thừa sợi.
- Gv: Khi máy kéo sợi Gien-ni sử dụng rộng dãi đã xảy ra tình trạng gì? 
Hs: Tình trạng dư thừa sợi, thúc đẩy năng xuất trong lao động tăng nhanh -> đòi hỏi phải tiếp tục cải tiến phát minh máy móc.
- Gv: Vậy thì những máy móc nào tiếp theo được ra đời?
- Hs: dựa vào SGK và kể tên các phát minh
- GV: Mặc dù máy dệt làm cho năng suất tăng rất nhiều nhưng bên cạnh đó máy dệt cũng có những hạn chế, vậy hạn chế của máy dệt là gì?
- HS: Phải xây dựng nhà máy gần khúc sông chảy xiết, đặc biệt về mùa đông máy phải ngưng hoạt động vì nước đóng băng.
? GV: Ai là người đã chế tạo thành công máy hơi nước khắc phục được tất cả các nhược điểm trên?
- HS: Giêm-Oát (1736 – 1819). Các nhà máy có thể xây dựng ở bất cứ nơi nào.
GV: Giới thiệu đôi nét về Giêm-Oát (1736-1819), xuất thân từ 1 thợ học nghề. Ông là kĩ sư, và cống hiến chủ yếu của ông là máy hơi nước khi công nghiệp Anh mới bắt đầu. Sau khi ông mất , người ta đã quyết định dựng bia kỷ niệm Giêm-Oát với dòng chữ: “Người đã nhân lên gấp nhiều lần sức mạnh của con người”
- Gv: Vì sao máy móc được sử dụng nhiều trong giao thông vận tải?
- HS: Nhu cầu vận chuyển nguyên vật liệu dến nhà máy sản xuất và đưa hàng hoá đi tiêu thụ nhiều, hành khách tăng -> đòi hỏi máy móc được sử dụng nhiều (máy hơi nước) trong giao thông vận tải => Giao thông phát triển.
GV: Quan sát: H15 tường thuật buổi lễ khánh thành đường sắt và sử dụng đầu máy xe lửa Xti-phen-xơn ở Anh?
Tường thuật: Đây là buổi lễ khánh thành đường sắt đầu tiên ở Anh vào năm 1825. Nhân dân suốt đêm không ngủ ,tụ tập dọc con đường sắt được xây dựng đầu tiên trên thế giới. Đến giờ quy định, xe lửa chuyển bánh, đầu máy kéo theo 33 toa, do Gioóc-giơ Xti-phen-xơn lái. Ông là thợ cơ khí, tự học thành kĩ sư chế tạo đầu máy xe lửa hoàn hảo nhất. Quần chúng đi trước rồi đến một người cầm cờ cưỡi ngựa, theo sau là đoàn kị sĩ. Khi đến con đường dốc Xti-phen-xơn ra hiệu tránh đường, rồi tăng tốc độ lên 24km/h. Đoàn tàu lao về phía trước, bỏ xa các kị sĩ ở phía sau. Trong đám quần chúng đông đúc, nhiều người kêu to tỏ vẻ vui mừng, song cũng hãi hùng và kinh ngạc.
- Gv: Vì sao giữa thế kỉ XIX Anh đẩy mạnh SX gang thép và than đá?
Hs: - Do máy móc và đường sắt phát triển đòi hỏi có công nghiệp nặng (gang tép, than đá) phát triển để đáp ứng nhu cầu 
- GV: Vậy thực chất cuộc cách mạng công nghiệp là gì? Khái niệm “Cách mạng công nghiệp”?
- HS: Cách mạng công nghiệp là sự thay đổi nhanh chóng trong lĩnh vực sản xuất từ sản xuất nhỏ, thủ công sang sản xuất bằng cơ khí, máy móc. Diễn ra lần đầu tiên ở Anh sau đó lan rộng ra các nước khác.
Tích hợp môi trường: Qua quan sát các hình ảnh 12,13,14,15,16 và tìm hiểu về cuộc cách mạng công nghiệp có ảnh hưởng như thế nào đến môi trường sống và con người ?
Hs: Thấy được sự biến đổi môi trường lao động (trước kia người nông dân lao động ở đồng ruộng, bây giờ trong công xưởng chật hẹp ,ngột ngạt ...),những nơi nào đặt nhà máy chạy bằng hơi nước ...là ảnh hưởng của kiểu lao động mới đến sức khỏe người lao động và môi trường sinh sống .
=>là hậu quả của cách mạng công nghiệp.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp.
- GV: Tổ chức cho HS quan sát lược đồ hình 17, 18 và đặt câu hỏi
? Quan sát 2 lược đồ em có nhận xét gì về sự biến đổi của nước Anh sau khi hoàn thành Cách mạng công nghiệp?
- HS: Quan sát lược đồ và nhận xét
- GV: Qua lược đồ trên em hãy nêu lên hệ quả của CMCN về kinh tế và xã hội?
- HS: Quan sát và nhận xét về hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp trên cả 2 mặt KT - XH
I.CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP
1 Cách mạng công nghiệp ở Anh
- Từ những năm 60 của thế kỉ XVIII Anh là nước đầu tiên tiến hành cuộc CMCN.
- Các phát minh:
+1764 Máy kéo sợi Gien-ni ra đời
+1769, Ác–crai-tơ phát minh ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước.
+ 1785, Ét-mơn Các-rai chế tạo ra máy dệt.
+1784: Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước.
- Kết quả: 
+ Từ nền sản xuất (nhỏ) thủ công, chuyển sang nền sản xuất (lớn) bằng máy móc.
+ Từ một nước nông nghiệp 
-> một nước công nghiệp phát triển nhất thế giới 
2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức
 (GV h/d hs tự đọc sgk)
3. Hệ quả của cách mạng công nghiệp.
- Kinh tế:
+ Làm thay đổi bộ mặt các nước tư bản: Nhiều khu công nghiệp lớn, máy móc mọc lên 
- Xã hội: Hình thành 2 giai cấp tư sản và vô sản
3. Hoạt động 3: Luyện tập, vận dụng và mở rộng
- Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức đã học để có thể tự thiết kế tờ rơi như mẫu, giúp phát huy được khả năng sang tạo của HS
- Thời gian: 10 Phút
- Cách thức tiến hành: Gv đưa ra yêu cầu
+ Giả sử là một người nông dân sống trong xã hội Anh thế kỉ XVIII, em hãy thiết kế tờ rơi giới thiệu những điều kiện thuận lợi của nước Anh để mời gọi các nhà sang chế, phát minh tham gia sang chế, phát minh máy móc, kĩ thuật, công nghệ để tiến hành cách mạng công nghiệp ở Anh.
4. Củng cố
- Hoàn thành bảng so sánh sau về nước Anh trước và sau cuộc cách mạng công nghiệp:
Nước Anh trước CMCN
Nước Anh sau CMCN
Quy mô, hình thức sản xuất
Diện mạo đô thị
Cơ cấu xã hội
5. Hướng dẫn HS về nhà và chuẩn bị bài sau
- Học bài cũ và đọc trước phần II. Chủ nghĩa tư bản xác lập trên phạm vi thế giới.
V. Rút kinh nghiệm
- Phương pháp:
- Thời gian:
- Phương tiện: