Giáo án Tin học Lớp 8 - Bài 1: Máy tính và chương trình máy tính (Tiết 1)

PHẦN I: LẬP TRÌNH ĐƠN GIẢN
--------------------------------------------------------------------------
BÀI 1: MÁY TÍNH VÀ CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH (Tiết 1)
Môn: Tin học 8
Thời gian thực hiện: 02 tiết
Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Biết con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện công việc thông qua lệnh.
- Biết chương trình là cách để con người chỉ dẫn cho máy thực hiện thông qua các lệnh
2. Năng lực 
Năng lực sử dụng máy tính, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, ứng dụng KHKT, năng lực tự học, năng lực hợp tác, làm việc nhóm. 
Phẩm chất: 
Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II.THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.
2. Học liệu:
Giáo viên: Kế hoạch dạy học 
Học sinh: Tìm hiểu nội dung bài mới, đồ dùng học tập.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 
HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG.
Mục tiêu: Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
- Hoạt động chung cả lớp
- Hs lắng nghe GV trình bày
-GV dẫn vào bài học: Giới thiệu tổng quát của môn tin học 8
 Em thấy rằng máy tính như một cục sắt, hay robốt hoạt động được, đi lại được và làm việc nhà được vì sao vậy? Chúng ta sẽ tìm hiểu ở bài học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC.
a.Mục tiêu:
- Biết con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện công việc thông qua lệnh.
	 - Biết chương trình là cách để con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện nhiều công việc liên tiếp một cách tự động. 
b. Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
Hoạt động 1. Con người ra lệnh cho máy tính như thế nào?
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Yêu cầu HS tự đọc thông tin trong SGK
? Khi muốn mở một phần mềm trong máy tính em thực hiện như thế nào?
? Muôn đưa một kí tự a,b, vào máy tính ta thực hiện thế nào?
? Vậy muốn máy tính thực hiện một công việc nào đó theo ý muốn của mình thì ta phải làm thế nào để máy tính hiểu và thực hiện?
? ta thấy máy tính sẽ thực hiện lệnh nào trước?
? Để chỉ dẫn một công việc nào đó cho máy tính thì máy tính sẽ thực hiện như thế nào?
? Vậy con người chỉ dẫn cho máy thực hiện công việc như thế nào?
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ
+ GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận
+ HS đứng dậy trình bày kết quả, HS khác đứng dậy nhận xét, bổ sung đáp án cho bạn.
- Bước 4: Kết luận, nhận định
 GV nhận xét, đánh giá và chuẩn
kiến thức.
- Dùng chuột chọn biểu tượng trên màn hình 
=> dùng chuột vào start Programs chọn chương trình cần thực hiện.
- Ta gõ phím đó tương ứng từ bàn phím.
- Để máy tính thực hiện một công việc theo ý muốn của con người thì ta phải đưa ra chỉ dẫn thích hợp cho máy tính.
- Chọn Edit ->find trong Replace -> find what: cụm từ -> Replace with: cụm từ cần thay thế -> Replace.
- Máy tính sẽ thực hiện việc tìm kiếm trước sau đó sẽ thay thế.( Máy tính sẽ lưu cụm từ vào bộ nhớ, tìm đến vị trí mới và thay thế lại).
- Khi con người đưa cho máy tính một hoặc nhiều lệnh. Máy tính sẽ lần lượt thực hiện các lệnh này theo đúng thứ tự nhận được.
- Con người chỉ dẫn máy tính thực hiện thông qua các lệnh.
- Con người chỉ dẫn máy tính thực hiện thông qua các lệnh.
Hoạt động 2: Rôbốt nhặt rác
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
GV yêu cầu đọc thông tin trả lời câu hỏi: 
? Em hãy nêu một số người máy mà em biết?
? Thông qua các ví dụ trên em hiểu thế nào là người máy?
+ Tìm hiều ví dụ về người máy nhặt rác.
+ Yêu cầu HS tìm hiểu trong SGK.
? Từ vị trí của robốt có thể thực hiện lệnh nào để nhặt rác được chính xác?
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ Nghe, quan sát hướng dẫn và ghi chép.
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận
+ Thực hành thao tác trên máy tính.
- Bước 4: Kết luận, nhận định
+ GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức => Ghi lên bảng.
- Người máy em biết:
+ Asimô.
+ Cuộc thi rôbôcon.
=> Robốt( Người máy) là một loại máy có thể thực hiện những công việc một cách tự động thông qua sự điều khiển của con người.
- Trình bày quá trình thực hiện công việc thông qua máy lệnh:
 HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP
a.Mục tiêu: Giúp HS củng cố lại kiến thức để hoàn thành BT.
b. Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh trả lời câu hỏi:
+ Con người ra lệnh cho máy tính như thế nào?
+ Lấy ví dụ?
- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
- HS tiếp nhận, suy nghĩ và trả lời câu hỏi 
HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: - Giúp những học sinh vận dụng và mở rộng thêm kiến thức của mình.
- Trao đổi, giải quyết vấn đề, thực hiện hoạt động cá nhân
b. Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- GV yêu cầu HS về nhà: Mô tả các lệnh để điều khiển rô bốt nhặt rác
- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
- HS tiếp nhận, suy nghĩ và về nhà trả lời câu hỏi 
HOẠT ĐỘNG 5. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Về nhà học bài
 - Soạn trước phần tiếp theo.
Tiết: 02	 
Bài 1: MÁY TÍNH VÀ CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH (tiếp theo.)
I.MỤC TIÊU : 
1. Kiến thức:
- Biết rằng viết chương trình là viết các lệnh để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các công việc hay giải một bài toán củ thể.
- Biết ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính gọi là ngôn ngữ lập trình
- Biết vai trò của chương trình dịch.
2. Năng lực 
Năng lực sử dụng máy tính, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, ứng dụng KHKT, năng lực tự học, năng lực hợp tác, làm việc nhóm. 
3.Phẩm chất:
 Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.
2. Học liệu:
Giáo viên: Kế hoạch dạy học 
Học sinh: Tìm hiểu nội dung bài mới, đồ dùng học tập.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 
HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG.
a.Mục tiêu: Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b.Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
- Hoạt động chung cả lớp
- Hs lắng nghe GV trình bày
-GV dẫn vào bài học: Con người làm thế nào để các máy tính có thể hoạt động được và cơ chế nó như thế nào?
HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Viết chương trình - ra lệnh cho máy tính làm việc
Mục tiêu: Hiểu biết được viết chương trình ra lệnh cho máy tính làm việc
b.Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK
Từ ví dụ điều khiển robốt nhặt rác ta có thể hiểu cách viết CT là gì?
VD: khi sao chép một khối văn bản thì ta thực hiện các thao tác gì?
Em hiểu chương trình máy tính là gì?
Vậy khi viết một chương trình cho máy tính để điều khiển máy tính thực hiện một công việc thì máy tính có hiểu và thực hiện công việc không?
VD: Thực hiện viết chương trình của robốt nhặt rác.
? Có bao nhiêu lệnh trong chương trình
Tại sao cần viết chương trình?
Yêu cầu HS đọc thông tin.
Mức độ công việc mà con người muốn mày tính thực hiện như thế nào?
Vậy với mức độ đa dạng và phức tạp như thế có cần phải viết chương trình không?
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ
+ GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận
+ HS đứng dậy trình bày kết quả, HS khác đứng dậy nhận xét, bổ sung đáp án cho bạn.
- Bước 4: Kết luận, nhận định
+ GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
-Viết chương trình là hướng dẫn máy tính thực hiện các công việc hay giải một bài toán cụ thể.
-Khi sao chép một khối văn bản thì ta thực hiện các thao tác sau:
B1: Sao chép nội dung Văn Bản vào bộ nhớ.
B2: Sao chép từ bộ nhớ vào vị trí mới.
-Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
-Máy tính thực hiện được và thực hiện lần lượt các lệnh một cách tuần tự theo hướng dẫn.
-Hãy nhặt rác
-Bắt đầu
Tiến 2 bước.
Quay trái, tiến 1 bước.
Nhặt rác.
Quay phải, tiến 3 bước.
Quay trái, tiến 2 bước.
 6. Bỏ rác vào thùng
- Có 6 lệnh trong chương trình 
- Mức độ công việc mà con người muốn máy tính thực hiện đa dạng và phức tạp 
- Một lệnh đơn giản không đủ để chỉ dẫn cho máy tính. Vì thế người ta cần phải viết nhiều lệnh và tập hợp lại trong một chương trình.
Viết chương trình - ra lệnh cho máy tính làm việc:
-Viết chương trình là hướng dẫn máy tính thực hiện các công việc hay giải một bài toán cụ thể.
-Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
Hoạt động 2: Chương trình và ngôn ngữ lập trình
a. Mục tiêu: Tìm hiểu và nắm rõ kiến thức về chương trình và ngôn ngữ lập trình 
b.Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Yêu cầu HS đọc thông tin
? Khi ra lệnh cho máy tính làm việc thì con người có hiểu được cách máy tính thực hiện công việc không?
? Máy tính dùng những chữ số nào để mã hóa thông tin?
? Vậy em hiểu thế nào về ngôn ngữ máy?
VD: Để máy tính hiều được chữ a ta phải mã hóa thành:
Chữ a trong bảng mã ASCII là: 97 mã hóa thành :1100001.
 Khi viết một chương trình bằng ngôn ngữ máy thì rất khó khăn và phức tạp ta có cần một ngôn ngữ dễ hiểu hơn khi viết chương trình đó là ngôn ngữ lập trình.
? Ngôn ngữ lập trình được hiểu như thế nào?
?Khi viết chương trình trên ngôn ngữ lập trình thì máy tính có hiều được không?
Vậy khi tạo ra một chương trình máy tính ta cần qua mấy bước?
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
+ Nghe, quan sát hướng dẫn và ghi chép.
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận
+ Thực hành thao tác trên máy tính.
- Bước 4: Kết luận, nhận định
+ GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức => Ghi lên bảng.
- Khi ra lệnh cho máy tính làm việc thì con người có hiểu được cách máy tính thực hiện công việc thông qua ngôn ngữ máy tính.
- Máy tính dùng những chữ số 0,1 để mã hóa thông tin.( bít 0 và bít 1)
để mã hóa thông tin
- Các dãy bít là cơ sở để tạo ra ngôn ngữ dành cho máy tính, được gọi là ngôn ngữ máy.
- Ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính thì gọi là Ngôn ngữ lập trình.
- Khi viết chương trình trên ngôn ngữ lập trình thì máy tính vấn không hiểu được mà phải thông qua một trình dịch sang ngôn ngữ máy thì máy tính mới hiểu và thực hiện được công việc
- Vậy khi tạo ra một chương trình máy tính ta cần qua 2 bước
- Dịch chương trình thành ngôn ngữ máy để máy tính hiểu được.
2. Chương trình và ngôn ngữ lập trình 
- Ngôn ngữ dùng để viết chương trình máy tính thì gọi là Ngôn ngữ lập trình.
- Khi tạo ra một chương trình máy tính ta cần qua 2 bước
 HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Giúp HS củng cố lại kiến thức để hoàn thành BT.
Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- GV giao nhiệm vụ cho học sinh trả lời câu hỏi:
- Ngôn ngữ lập trình dùng để làm gì?
- Tại sao cần viết chương trình?
- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
- HS tiếp nhận, suy nghĩ và trả lời câu hỏi 
HOẠT ĐỘNG 4. VẬN DỤNG
Mục tiêu: Giúp học sinh vận dụng và mở rộng thêm kiến thức của mình.
Nội dung, tổ chức thực hiện và sản phẩm:
Giáo viên
Học sinh
Ghi bảng
- GV yêu cầu HS về nhà.
- Chương trình dịch dùng để làm gì?
- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
- HS tiếp nhận, suy nghĩ và về nhà trả lời câu hỏi
HOẠT ĐỘNG 5. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
 - Về nhà học bài cũ 
 - Trả lời các câu hỏi trong SGK và soạn bài tiếp theo: “Làm quen với chương trình và NNLT”.