Bài giảng Địa lí Lớp 8 - Bài 33: Đặc điểm sông ngòi Việt Nam - Bùi Lượn

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO PHONG ĐIỀN 
TRƯỜNG THCS NGUYỄN TR I PHƯƠNG 
MÔN: ĐỊA LÝ 8 
Giáo viên thực hiện: Bùi Lượn 
1 
2 
4 
3 
NGÔI SAO MAY MẮN 
VƯỜN SAO 
 Sông gì tên một loài hoa 
Ngàn năm đỏ sắc phù sa sớm chiều 
Sông Hồng 
Bạn được nhận 1 một điểm Cộng 
VƯỜN SAO 
Sông gì tên gọi chín rồng? 
Sông Cửu Long 
Một tràng pháo tay 
VƯỜN SAO 
Sông gì đẹp tựa bức tranh 
Cố đô soi bóng tên thành nhạc, thơ. 
Sông Hương 
Bạn được 8 điểm 
VƯỜN SAO 
Sông gì danh tiếng lẫy lừng 
Ba lần giặc đến, ba lần phơi thây 
Sông nào nổi sóng bạc đầu 
Ba phen gỗ cọc đâm tàu giặc tan 
Sông Bạch Đằng 
Chúc mừng bạn được 9 điểm 
BÀI 33 
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1. Đặc điểm chung 
2. Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
BÀI 33 
ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1 
Đặc điểm chung 
H 33.1: Các hệ thống sông lớn ở VN 
Đọc thông tin mục 1 SGK nêu các đặc điểm của sông ngòi nước ta? 
 1 
 Đặc điểm về mạng lưới sông ngòi 
 2 
 Đặc điểm về phù sa của sông ngòi 
 Đặc điểm về chế độ nước của sông ngòi 
 Đặc điểm về hướng chảy của sông ngòi 
 3 
4 
1. Đặc điểm chung : 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Thảo luận nhóm (3 phút) 
Nhóm 1: 
Đặc điểm mạng lưới sông ngòi Việt Nam ? Tại sao nước ta có nhiều sông suối, song phần lớn là sông nhỏ, ngắn và dốc ? 
Nhóm 2 : 
Sông ngòi Việt Nam chảy theo hướng nào ? Vì sao chảy theo hướng đó . Xác định các sông lớn chảy theo hướng trên ? 
Nhóm 3 : 
Nêu chế độ nước của sông ngòi Việt Nam ? Vì sao có đặc điểm như vậy? 
Nhóm 4 : 
Đặc điểm phù sa sông ngòi Việt Nam ? 
Tại sao sông ngòi nước ta có hàm lượng phù sa lớn ? 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Nhóm 1: 
Đặc điểm mạng lưới sông ngòi Việt Nam ? Vì sao nước ta có nhiều sông suối, song phần lớn là sông nhỏ, ngắn và dốc ? 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
N ước ta có rất nhiều sông, song phần lớn là các sông nhỏ, ngắn và dốc, do: 
- Lượng mưa lớn, 3 /4 diện tích là đồi núi Nhiều sông 
- Lãnh thổ hẹp ngang, núi ăn lan ra sát biển Sông ngắn nhỏ và dốc 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1. Đặc điểm chung 
a) Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc khoảng 2360 con sông dài trên 10 km, phân bố rộng khắp cả nước. 
Nhóm 2 : 
Sông ngòi Việt Nam chảy theo hướng nào ? Vì sao chảy theo hướng đó . Xác định các sông lớn chảy theo hướng trên ? 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
* S«ng ngßi ViÖt Nam chảy theo hai hướng chính: 
- Hướng tây bắc- đông nam: S.Đà,S.Hồng,S.Mã, S.Tiền, S. Hậu 
 Hướng vòng cung: S.Lô,S.Gâm,S.Cầu.. . 
* Do: Địa hình nước ta chạy theo hai hướng chính: tây bắc- đông nam và vòng cung 
Tiết 32 - Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1. Đặc điểm chung 
a) Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc có khoảng 2360 con sông dài trên 10 km, phân bố rộng khắp cả nước . 
b) Sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính: t ây b ắc - đ ông n am và vòng cung 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Mùa lũ 
Mùa cạn 
 Sông ngòi có 2 mùa nước 
+ Mùa cạn: nước sông thấp và chảy chậm 
+ Mùa lũ: nước sông dâng cao và chảy mạnh. Lượng nước chiếm 7 0 - 8 0% lượng nước cả năm. 
* Do ảnh hưởng của chế độ mưa theo mùa 
Nhóm 3 : 
Nêu chế độ nước của sông ngòi Việt Nam ? Vì sao có đặc điểm như vậy? 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1. Đặc điểm chung 
a) Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc có khoảng 2360 con sông dài trên 10 km, phân bố rộng khắp cả nước 
b) Sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính là t ây b ắc - đ ông n am và vòng cung 
c) Sông ngòi nước ta có hai mùa nước: mùa lũ và mùa cạn khác nhau rõ rệt 
Th¸ng 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
C¸c s«ng ë B¾c Bé 
+ 
+ 
++ 
+ 
+ 
C¸c s«ng ë Trung Bé 
+ 
+ 
++ 
+ 
C¸c s«ng ë Nam Bé 
+ 
+ 
+ 
++ 
+ 
Bảng 33.1. Mùa lũ trên các lưu vực sông 
Ghi chú : Tháng lũ: +; tháng lũ cao nhất : ++ 
? Dùa vµo b¶ng sè liÖu tr ên hãy cho biÕt mïa lò trªn c¸c l­ưu vùc s«ng cã trïng nhau kh«ng? gi¶i thÝch v ì sao cã sù kh¸c biÖt Êy? 
 - Mïa lò trªn c¸c s«ng kh«ng trïng nhau v ì chÕ ®é m­ưa trªn mçi 
 khu vùc kh¸c nhau. 
- Lò ë miÒn Trung chËm nhÊt do mïa m­ưa ®Õn chËm. 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Nhân dân ta có những biện pháp nào đề khai thác nguồn lợi từ lũ? 
Bông điên điển 
Trồng Sen 
Đánh bắt thuỷ sản 
Những khó khăn do lũ gây ra ở nước ta nói chung và địa phương em nói riêng? 
ĐẮP ĐÊ 
 Để hạn chế tác hại từ lũ nhân dân ta đã, đang và cần có biện pháp gì ? 
NHÀ NỔI 
XÂY DỰNG HỒ 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Phï sa Sông Hồng 
Nhóm 4 : 
Đặc điểm phù sa sông ngòi Việt Nam? 
Tại sao sông ngòi nước ta có lượng phù sa lớn ? 
- Bình quân 1m 3 nước sông có 223 g cát bùn và các chất hoà tan khác. 
Hàng năm sông vận chuyển ra biển 200 triệu tấn phù sa 
*Do nước ta 3/4 diện tích là đồi núi, lượng mưa lớn lại tập trung theo mùa 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
1. Đặc điểm chung 
a) Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc có khoảng 2360 con sông dài trên 10 km phân bố rộng khắp cả nước 
b) Sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính là t ây b ắc - đ ông n am và vòng cung 
c) Sông ngòi nước ta có hai mùa nước: mùa lũ và mùa cạn khác nhau rõ rệt 
d) Sông ngòi nước ta có lượng phù sa lớn: tổng lượng phù sa trên 2 00 triệu tấn/năm 
1 
Đặc điểm chung 
d. Sông ngòi nước ta có lượng phù sa lớn. 
Với lượng phù sa lớn đã có tác động như thế nào tới thiên nhiên và đời 
sống dân cư đồng bằng châu thổ S. Hồng và S. Cửu Long? 
H 33.1: Các hệ thống sông lớn ở VN 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
Lượng phù sa lớn có tác động như thế nào tới thiên nhiên và đời sống dân cư đồng bằng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long? 
Mở rộng diện tích đất để trồng lương t h ực, 
thực phẩm phát triển nông nghiệp 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
N ước đục , có nhiều tạp chất, khó sử dụng 
- Ảnh h ưởng đến t ự nhiên và đời sống nh ư thế nào? 
Tiết 32- Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM 
2. Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông. 
a) Giá trị của sông ngòi 
TRÒ CHƠI ĐUỔI HÌNH BẮT CHỮ 
1. Giá trị của sông ngòi 
Thủy lợi, cung cấp nước sinh hoạt 
Thủy điện 
Nuôi trồng, đánh bắt thủy sản 
Giao thông 
Du lịch 
Bồi đắp phù sa 
HỒ DẦU TIẾNG 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
a , Giá trị của sông ngòi. 
Bồi đắp phù sa 
Phát triển thủy điện. 
Thủy sản. 
 G iao thông vận tải đường sông. 
 D u lịch, 
 C ung cấp nước sinh hoạt, sản xuất, 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
a , Giá trị của sông ngòi . 
Hình 33.1: Lược đồ các hệ thống sông lớn ở Việt Nam 
 Tìm trên lược đồ, các hồ Hòa Bình, Thác Bà, Y-a-ly, Dầu Tiếng , Trị An và cho biết chúng nằm trên những dòng sông nào? 
Hồ Thác Bà 
(Sông Chảy) 
Hồ Hòa Bình 
(Sông Đà) 
Hồ Dầu Tiếng 
(Sông Sài Gòn) 
Hồ Trị An 
(Sông Đồng Nai) 
Hồ Y-a-ly 
(Sông Xê-xan) 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
b, Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm. 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
1 
2 
3 
5 
6 
4 
Sắp xếp các ảnh sau đây vào 2 nhóm: nguyên nhân và hậu quả ô nhiễm sông ngòi nước ta? 
Hãy nêu 3 nguyên nhân, 3 hậu quả ô nhiễm sông ngòi? 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
b, Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm. 
Nguyên nhân 
Hậu quả 
C hặt phá rừng quá mức, chất thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp, 
S uy giảm nguồn lợi thuỷ sản, thiếu nước sạch cho sinh hoạt, các bệnh về da liễu, tiêu hoá, 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
b, Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm. 
Theo em, cần phải làm gì để bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông? Là học sinh em đã và sẽ làm được những gì? 
Trồng và bảo vệ rừng đầu nguồn 
Xử lý nước thải trước khi đổ ra sông. 
Xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm. 
Sinh viên Đại Học Y Vinh thu gom rác ở hồ Điều Hoà 
2 
Khai thác kinh tế và bảo vệ sự trong sạch của các dòng sông . 
b, Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm. 
Nguyên nhân 
Hậu quả 
Giải pháp 
C hặt phá rừng quá mức, chất thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp, 
S uy giảm nguồn lợi thuỷ sản, thiếu nước sạch cho sinh hoạt, các bệnh về da liễu, tiêu hoá, 
T rồng và bảo vệ rừng đầu nguồn, xử lí nước thải, chất thải trước khi đổ ra sông, 
Có 4 câu hỏi, mỗi câu hỏi khi trả lời đúng được 2,5 điểm, trả lời đúng đến câu nào thì được điểm tương ứng với câu hỏi đó. 
Câu hỏi số 1: Sông nào có giá trị thuỷ điện nhất nước ta? 
A. Sông Đà 
C. Sông Đồng Nai 
B. Sông Chảy 
D. Sông Xê -xan 
Câu hỏi số 2: Sông chảy theo hướng vòng cung là : 
C. Sông Gâm 
B. Sông Mã 
A. Sông Hồng 
D. Sông Đà 
Câu hỏi số 3 : Hồ Dầu Tiếng nằm trên sông nào? 
D. Sài Gòn 
B. Sông Bé. 
A. La Ngà 
C. Đồng Nai 
Câu hỏi số 4: Sông nào chảy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam 
B. Sông Cả 
C. Sông Cầu 
A. Sông Thương 
D. Sông Gâm 
VẬN DỤNG, TÌM TÒI 
Nhiệm vụ : 
1. Sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ nói về các con sông ở nước ta? 
2 . Học thuộc bài và hoàn thành bài tập trong tập bản đồ. 
3. Chuẩn bị bài mới: Bài 35: Thực hành về khí hậu, thuỷ văn Việt Nam 
Tìm hiểu và tập vẽ biểu đồ thể hiện chế độ mưa và chế độ dòng chảy. 
Cách tính thời gian và độ dài của mùa mưa và mùa lũ tại các lưu vực sông theo chỉ tiêu vượt giá trị trung bình tháng. 
Nhận xét mối quan hệ giữa mùa mưa và mùa lũ . 
XIN CẢM ƠN BAN GIÁM KHẢO VÀ CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE! 
CHÚC HỘI THI THÀNH CÔNG TỐT ĐẸP!