Bài giảng Lịch sử 8 - Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX

BÀI 12: 
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX- ĐẦU THẾ KỈ XX 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
II. NHẬT BẢN CHUYỂN SANG CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
BẢN ĐỒ CHÂU Á 
- Thủ đô: Tô – ki - ô 
 Lãnh thổ có 4 đảo lớn và nhiều đảo nhỏ. 
 Diện tích: gần 380.000 Km 2. 
 Dân số: trên 126 triệu người. 
 Nguồn tài nguyên thiên nhiên nghèo nàn, nằm trong vành đai núi lửa của Thái Bình Dương. 
 LƯỢC ĐỒ NHẬT BẢN 
Cuối thế kỉ XIX, tình hình Nhật Bản có gì giống với các nước Châu Á m à chúng ta đã học? 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
1. Ho à n cảnh 
- Chế độ phong kiến mục nát 
- Các nước tư bản phương Tây ng à y càng can thiệp vào Nhật Bản . 
Trước tình hình chế độ phong kiến suy yếu, các nước phương Tây nhòm ngó , Nhật Bản đứng trước 2 sự lựa chọn: 
Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến trì trệ, bảo thủ, mâu thuẫn => trở th à nh thuộc địa của các nước tư bản phương Tây? 
Tiến h à nh cải cách, thay đổi triệt để, to à n diện=> giữ vững độc lập dân tộc v à đưa đất nước phát triển? 
CẢI CÁCH,DUY TÂN 
Cuộc cải cách diễn ra v à o thời gian n à o? Đứng đầu l à ai? 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
1. Ho à n cảnh 
- Chế độ phong kiến mục nát 
- Các nước tư bản phương Tây ng à y càng can thiệp vào Nhật Bản . 
- Tháng 1-1868, Thiên h o à ng Minh Trị thực hiện một loạt các cải cách gọi là “ Duy Tân Minh Trị”. 
Em biết gì về Thiên Ho à ng Minh Trị? 
THIÊN HOÀNG MINH TRỊ (1852- 1912) 
+ L à vị Thiên Ho à ng thứ 122 của Nhật Bản. Tên húy l à Mutsuhito, lên l à m vua năm 15 tuổi, hiệu l à Minh Trị - tức sự cai trị sáng suốt. 
+ L à một ông vua duy tân, ông chủ trương nắm quyền lực v à tiến h à nh cải cách đất nước. 
Vậy Thiên Ho à ng Minh Trị đã tiến h à nh cải cách đất nước trên những lĩnh vực n à o? 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
1. Ho à n cảnh 
- Chế độ phong kiến mục nát 
- Các nước tư bản phương Tây ng à y càng can thiệp vào Nhật Bản . 
- Tháng 1-1868, Thiên Ho à ng Minh Trị thực hiện cải cách Duy Tân 
2. Nội dung 
Câu 4 : Nêu nội dung cải cách của Minh Trị trên lĩnh vực quân sự ? 
Câu 1: Nêu nội dung cải cách của Minh Trị trên lĩnh vực kinh tế? 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
Thời gian 3 phút 
Câu 3 : Nêu nội dung cải cách của Minh Trị trên lĩnh vực giáo dục ? 
Câu 2: Nêu nội dung cải cách của Minh Trị trên lĩnh vực chính trị? 
Lĩnh vực 
Nội dung 
 Thống nhất tiền tệ. 
 Xóa bỏ đặc quyền về ruộng đất. .. 
 Tăng cường phát triển kinh tế tư bản ở nông thôn. 
 Xây dựng cơ sở hạ tầng. ... 
Kinh tế 
Chính trị 
Giáo dục 
Quân sự 
- Chế độ nông nô được xóa bỏ. 
 Đưa quý tộc tư sản hóa v à đại tư sản lên nắm quyền. 
- Thi h à nh chính sách giáo dục bắt buộc. 
 Chú trọng khoa học kĩ thuật. 
 Cử học sinh đi du học ở phương Tây. 
- Quân đội được tổ chức v à huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ quân sự. 
 Chú trọng công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí. 
Một số hình ảnh của đất nước Nhật Bản. 
Với việc cải cách to à n diện đó, Duy Tân Minh Trị đã mang lại kết quả, ý nghĩa như thế n à o? 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
1. Ho à n cảnh 
2. Nội dung 
3. Kết quả, ý nghĩa 
- Nhật Bản trở thành nước tư bản công nghiệp phát triển nhất châu Á , giữ vững độc lập và m ở đường cho CNTB phát triển. 
Có ý kiến cho rằng “Duy tân Minh Trị l à một cuộc cách mạng tư sản” . Dựa v à o các kiến thức đã học, cho biết ý kiến đó đ úng hay sai? Vì sao? 
+ Mục đích của các cuộc cách mạng tư sản l à lật đổ sự thống trị của giai cấp phong kiến,. 
+ Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản. 
+ Kết quả: thiết lập nền chuyên chính tư sản , mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển 
Vậy, tính chất của cuộc cách mạng n à y l à gì? 
I. CUỘC DUY TÂN MINH TRỊ 
1. Ho à n cảnh 
2. Nội dung 
3. Kết quả, ý nghĩa 
- Nhật Bản trở thành nước tư bản công nghiệp phát triển nhất châu Á , giữ vững độc lập và m ở đường cho CNTB phát triển. 
- T ính chất : cách mạng tư sản không triệt để. 
C uộc duy tân Minh T rị tại Nhật Bản đã ảnh hưởng đến Việt Nam trong những năm cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX . Đối với nước ta, N hật B ản đ ược xem là cùng màu da, cùng học văn hoa Hán học, họ đi theo con đường tư bản Châu Âu và đã trở nên giàu mạnh, nên các nhà yêu nước của Việt Nam cho rằng có thể nhờ cậy được. Vì thế 1 số các nhà yêu nước Việt N a m đã lập ra hội Duy Tân do Phan Bội Châu đứng đầu, đưa người sang Nhật học tập, Tuy nhiên phong trào Phong trào D uy tân hoạt động không thuận lợi và đã bị tan rã vào năm 1909. 
II. NHẬT BẢN CHUY Ể N SANG GIAI ĐOẠN CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
N hững biểu hiện PHÁT TRIỂN chủ yếu về kinh tế của Nhật ở giai đoạn n à y như thế n à o? 
- Kinh tế: p hát triển mạnh mẽ, nhiều công ty độc quyền khổng lồ ra đời, chi phối toàn bộ đời sống kinh tế, chính trị. 
Th à nh lập năm 1870 bởi Iwasaki Yataro. 
Mitsubishi c ó mặt v à chi phối các lĩnh vực: Khai khoáng, Đóng t à u, Viễn thông, T à i chính, Bảo hiểm, Điện tử, Ô tô, Xây dựng, Công nghiệp nặng, Dầu khí, Địa ốc, Thực phẩm, Hóa chất, Luyện kim, H à ng không .... Có mặt trên tất cả các lĩnh vực. 
MITSUBISHI 
MITSUI  Tập đoàn Mitsui là một trong những keiretsu lớn nhất ở Nhật Bản và là một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới. Được thành lập bởi Mitsui Takatoshi năm1876 
 “Anh có thể đi đến Nhật trên chiếc t à u thủy của hãng Mit- sui , t à u chạy bằng than đá của M i t- su i, cập bến cảng của Mit- su i, sau đó lại đi t à u điện của Mit- su i đóng, đọc sách do Mit- su i xuất bản, dưới ánh sáng bóng điện do Mit- su i chế tạo ” 
 ( Nh à báo người Anh) 
II. NHẬT BẢN CHUYEN SANG GIAI ĐOẠN CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
- Kinh tế: p hát triển mạnh mẽ. Nhiều công ty độc quyền ra đời chi phối đời sống kinh tế, chính trị. 
Bên cạnh kinh tế phát triển mạnh mẽ, thì NB đã thực hiện chính sách đối ngoại như thế n à o? 
- Đối ngoại: thực hiện chính sách b à nh trướng, xâm lược. 
LƯỢC ĐỒ ĐẾ QUỐC NHẬT CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX 
LƯỢC ĐỒ ĐẾ QUỐC NHẬT CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX 
NĂM 1872-1879 : CHIẾM LƯU CẦU 
NĂM 1895 : CHIẾM ĐÀI LOAN 
NĂM 1905 : CHIẾM PHÍA NAM ĐẢO XA-KHA-LIN VÀ LIÊU ĐÔNG, LỮ THUẬN 
NĂM 1910: CHIẾM BÁN ĐẢO TRIỀU TIÊN 
NĂM 1914 : CHIẾM SƠN ĐÔNG 
Dựa v à o lược đồ trình b à y sự mở rộng thuộc địa của đế quốc Nhật Bản ? 
II. NHẬT BẢN CHUYEN SANG GIAI ĐOẠN CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
- Kinh tế: p hát triển mạnh mẽ. Nhiều công ty độc quyền ra đời chi phối đời sống kinh tế, chính trị. 
Theo em, chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản mang đặc điểm gì? 
- Đối ngoại: thực hiện chính sách b à nh trướng xâm lược. 
- Đặc điểm: chủ nghĩa đế quốc quân phiệt, hiếu chiến 
Thủ t ướng Phan Văn Khải 
thăm Nhật tháng 6/2004 
Chủ tịch n ước Trương Tấn Sang thăm Nhật Bản 3/2014 
Thủ t ướng Nguyễn Tấn Dũng thăm Nhật tháng 10/2006 
 Cuộc hội đàm cấp cao giữa  Việt Nam – Nhật Bản 
Dặn dò : 
- Chuẩn bị bài sau : Bài 13 Chiến tranh thế giới thứ nhất. 
+ Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh 
+ Lập niên biểu những diễn biến chính của chiến sự 
+ Kết cục v à tính chất của chiến tranh 
+ Sưu tầm các tư liệu, tranh ảnh về chiến tranh thế giới thứ nhất 
II. NHẬT BẢN CHUY Ể N SANG GIAI ĐOẠN CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
N hững biểu hiện PHÁT TRIỂN chủ yếu về kinh tế của Nhật ở giai đoạn n à y như thế n à o? 
- Kinh tế: p hát triển mạnh mẽ, nhiều công ty độc quyền ra đời chi phối đời sống kinh tế, chính trị. 
II. NHẬT BẢN CHUY Ể N SANG GIAI ĐOẠN CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC 
N hững biểu hiện PHÁT TRIỂN chủ yếu về kinh tế của Nhật ở giai đoạn n à y như thế n à o? 
- Kinh tế: p hát triển mạnh mẽ, nhiều công ty độc quyền ra đời chi phối đời sống kinh tế, chính trị.