Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Bài 25: Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873-1884) - Trần Thị Hương

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY 
Môn: Lịch Sử 
Lớp 8 
BÀI 25. 
GV: Trần Thị Hương 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
	Sau khi chiếm được ba tỉnh miền Đông Nam Kì, thực dân Pháp tiến hành ngay việc xây dựng bộ máy cai trị như thế nào?. 
Pháp xây dựng bộ máy cai trị có tính chất quân sự từ trên xuống dưới, đặt chế độ thuế khóa, bắt đầu cho xây dựng thành phố Sài Gòn, vơ vét lúa gạo để xuất khẩu, mở trường đào tạo tay sai, xuất bản báo chí để tuyên truyền... 
a. Thực dân Pháp 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
	Mục đích của thực dân Pháp Là gì? 
Để tiến hành bóc lột về kinh tế, biến nơi đây thành bàn đạp để đánh chiếm Cam-pu-chia, rồi chiếm nốt ba tỉnh miền Tây Nam Kì (1867) 
- TDP thiết lập bộ máy cai trị, làm cơ sở chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây Nam kì và Cam- pu-Chia. 
- Biện pháp: Xây dựng bộ máy cai trị, đẩy mạnh bóc lột tô thuế, cướp đoạt ruộng đất của dân, mở trường đào tạo tay sai. 
a. Thực dân Pháp 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
Thái độ và hành động của triều đình Huế từ sau năm 1867? 
+	Đối với Pháp, tiếp tục thương lượng để chia sẻ quyền thống trị. 
+	Đối với nhân dân, ra sức vơ vét tiền của để phục vụ cho cuộc sống xa hoa, bồi thường chiến phí cho Pháp và đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân. 
b. Triều đình nhà Nguyễn: 
- Tiếp tục chính sách đối nội, đối ngoại lỗi thời. Vơ vét tiền của của nhân dân 
- Tiếp tục thương lượng với Pháp 
-> Kinh tế sa sút, binh lực suy yếu. Mâu thuẩn xã hội sâu sắc. 
Thái độ và hành động của triều đình Huế từ sau năm 1867 đã đem lại hậu quả gì cho đất nước? 
...Cơm thì nỏ (chẳng) có 
Rau cháo cũng không 
Đất trắng xoá ngoài đồng 
Nhà giàu niêm kín cổng 
Còn một bộ xương sống 
Vơ vất đi ăn mày 
Ngồi xó chợ, lùm cây 
. Ngồi xó chợ, lùm cây 
Quạ kêu vang bốn phía 
Xác đầy nghĩa địa 
Thây thối bên cầu 
Trời ảm đạm u sầu 
Cảnh hoang tàn đói rét 
Dân nghèo cùng kiệt...” 
 (Vè cái thời Tự Đức) 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
- Âm mưu của Pháp là chiếm toàm bộ Việt Nam để làm thuộc địa, nên chiếm xong Nam Kì, tất nhiên sẽ chiếm Bắc Kì. 
- Bắc Kì là nơi giàu tài nguyên, đông dân, lại có sông Hồng nối liền với vùng Hoa Nam rộng lớn của Trung Quốc... Pháp coi việc đánh chiếm Bắc Kì là vấn đề sống còn cho tương lai quyền thống trị của Pháp ở cùng Viễn Đông. 
 Vì sao Pháp mở rộng xâm lược ra Bắc Kì? 
a. Âm mưu của Pháp: 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
- Lợi dụng việc triều đình nhờ đem tàu ra vùng biển Hạ Long đánh dẹp “hải phỉ”, Pháp cho tên lái buôn Đuy-puy vào gây rối ở Hà Nội. 
- Lấy cớ giải quyết vụ Đuy-puy, Pháp cử tướng Gác-ni-ê chỉ huy 200 quân tiến ra Bắc. 
Pháp đã xúc tiến kế hoạch đánh chiếm Bắc Kì như thế nào? 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
Trình bày Chiến trường Hà Nội 1873- 1882? 
Quân Pháp đánh thành Hà Nội 
* Diễn biến: 
* 7000 quân triều đình dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương chống cự không nổi.- Nguyễn Tri Phương bị thương, bị bắt, nhịn ăn mà chết. 
a. Âm mưu của Pháp: 
- Lợi dụng triều đình nhờ Pháp đem tàu ra vùng biển Hạ Long dẹp “cướp biển” 
- Lấy cớ để giải quyết vụ Đuy –puy, Gac ni ê chỉ huy hơn 200 quân kéo ra Bắc. 
- Sáng ngày 20-11-1873, Pháp nổ súng đánh thành Hà Nội. Nguyễn Tri phương cùng 7000 quân đánh trả nhưng thất bại. Quân Pháp nhanh chóng chiếm Hải Dương, Hưng Yên, Phủ Lí, Ninh Bình, Nam Định. 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
Hưng Yên 
Phủ Lý 
Nam Định 
Ninh Bình 
Hải Dương 
*Thơ điếu Nguyễn Tri Phương của Nguyễn Thiện Thuật 
“Vua cha nặng nghĩa nhẹ thân mình 
Thua được bàn chi việc dụng binh 
Trăm trận gian nan mà chẳng chết 
Một hòa tạm bợ lại quyên sinh 
Cửa trời đã đón người quân tử 
Bể ngọc khôn trông mặt lão thành 
Danh vọng thế mà lâm cảnh thế 
Quả trời không muốn để tròn danh”. 
 Khương Hữu Dụng dịch 
 (Thơ văn yêu nước thế kỷ XIX) 
Tại sao quân triều đình ở Hà Nội đông mà vẫn không thắng được giặc? 
Do thái độ của triều đình hi vọng vào thương lượng để chuộc Nam Kì nên không cương quyết chống giặc. (Triều đình căn dặn các địa phương :”không nên để lộ hình tích tỏ ra bận rộn để tránh người Pháp ngờ vực”.) 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ (1873 – 1874): 
a. Tại Hà Nội: 
Khi TD Pháp kéo quân vào Hà Nội , nhân dân ta đã chiến đấu như thế nào? 
- Khi quân Pháp kéo vào, nhân dân ta anh dũng đứng lên kháng chiến: 
+ Tập kích địch đốt cháy kho đạn của giặc. 
+ Chặn đánh địch ở cửa ô Thanh Hà 
+ Tổ chức nghĩa hội của những người yêu nước được thành lập. 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ (1873 – 1874): 
Cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Bắc Kì như thế nào? 
b. Tại các tỉnh Bắc kì: 
- Quân Pháp đi đến đâu cũng gặp phải sự kháng cự của nhân dân ta. Nhiều căn cứ kháng chiến được hình thành. 
- Ngày 21-12-1873, quân Pháp bị thất bại ở Cầu Giấy, Gác ni ê bị giết. 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
Tại các tỉnh đồng bằng ở đâu Pháp cũng vấp phải sự kháng cự của nhân dân.+ Căn cứ kháng chiến ở Thái Bình, Nam Định. 
Cầu Giấy 1884 
Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị (Nam Định) 
Căn cứ kháng chiến của Nguyễn Mậu Kiến (Thái Bình) 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 + Chiến thắng cầu giấy lần thứ nhất (21-12-1873) 
Tác động của chiến thắng Cầu Giấy? 
Cầu Giấy 1884 
Chiến trường Hà Nội 1873, 1882i 
Cầu Giấy 
BÀI 25. KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ (1873 – 1874): 
Cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Bắc Kì như thế nào? 
b. Tại các tỉnh Bắc kì: 
- Quân Pháp đi đến đâu cũng gặp phải sự kháng cự của nhân dân ta. Nhiều căn cứ kháng chiến được hình thành. 
- Ngày 21-12-1873, quân Pháp bị thất bại ở Cầu Giấy, Gác ni ê bị giết. 
 - Giữa lúc đó, Triều đình kí với Pháp hiệp ước Giáp Tuất (15/3/1874), chính thức thừa nhận sáu tỉnh Nam kì hoàn toàn thuộc Pháp. 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 - Ngày 15-3-1874, Triều đình Huế ký với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất, thừa nhận sáu tỉnh Nam Kì hoàn toàn thuộc Pháp. 
Cầu Giấy 1884 
Sáu tỉnh Nam Kì thuộc Pháp 
Đừng tưởng một lời khuyên bốn cõi 
Nào hay ba tỉnh lại chầu ba 
 Phan Thanh Giản 
Vì sao triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất (1874). Nhận xét về Hiệp ước này? 
- Triều đình Huế đã vì lợi ích dòng họ và giai cấp, ảo tưởng vào con đường thương lượng nên đã kí Hiệp ước. 
- Việt Nam mất một phần quan trọng chủ quyền lãnh thổ, thương mại và ngoại giao. 
Hiệp ước này cho thấy, triều đình Huế thực sự thừa nhận sự cai trị của Pháp ở xứ Nam Kỳ. Hiệp ước Giáp Tuất đã gây nên sự phản ứng dữ dội trong dân chúng cũng như các quan chức yêu nước. Từ đây, phong trào nhân dân đã có thực tiễn để đi tới một nhận thức mới mẻ là: Chống Pháp phải đi đôi với việc chống triều đình đầu hàng 
SƠ KẾT BÀI HỌC 
	Trong việc chống thực dân Pháp xâm lược miền Bắc, triều đình và nhân dân có thái độ và hành động trái ngược nhau. 
	Trong Khi nhân dân hăng hái chống giặc, lập nên chiến thắng Cầu Giấy, thì triều đình Huế vì quyền lợi ích kỷ của dòng họ, của giai cấp, ảo tưởng vào con đường thương lượng để chuộc lại Nam Kì, đã không kiên quyết chống giặc, cản trở nhân dân kháng chiến, nên dẫn tới hậu quả: Pháp đánh chiếm miền Bắc, triều đình kí Hiệp ước Giáp Tuất. 
CỦNG CỐ BÀI HỌC 
a) Ở Nam Kì, thực dân Pháp tiến hành việc xây dựng bộ máy cai trị và bóc lột về kinh tế. 
b) Triều đình Huế: đối với Pháp tiếp tục muốn thương lượng đẻ chia xẻ quyền thống trị; đối với nhân dân thì ra sức bóc lột và đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân. 
c) Các ngành kinh tế sa sút, tài chính thiếu hụt, binh lực suy yếu, đời sống nhân dân cơ cực. 
d) a, b, c đều đúng. 
1) Sau năm 1867, tình hình Việt Nam có gì nổi bật? 
Đ 
2) Vì sao triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất? Nhận xét về Hiệp ước này? 
- Triều đình Huế đã vì lợi ích dòng họ và giai cấp, ảo tưởng vào con đường thương thương lượng nên đã kí Hiệp ước. 
- Việt Nam mất một phần quan trọng chủ quyền lãnh thổ, thương mại và ngoại giao. 
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ 
1. Học bài (các câu hỏi SGK) 
2. Chuẩn bị bài 25, phần II 
	THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨHAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNGCHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884 
Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai như thế nào? 
Cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Bắc Kì? 
Tại sao nói từ năm 1858 đến năm 1884 là quá trình triều đình Huế đi từ đầu hàng từng bước đến đầu hàng toàn bộ trước quân xâm lược? 
Nhân dân Nam Kì nêu cao tinh thần quyết tâm chống Pháp. Họ nổi lên khởi nghĩa ở khắp nơi. Nhiều trung tâm kháng chiến được lập ra ở đồng Tháp Mười, Tây Ninh, Bến Tre, Vĩnh Long, ...với nhiều lãnh tụ nổi tiếng như Trương Quyền, Phan Tôn, Phan Liêm, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân...Trong số đó, nhiều người thà chết chứ không chịu hợp tác với giặc; lại có người dùng văn thơ để chiến đấu như Nguyễn Đình Chiểu, Hồ Huấn Nghiệp, Phan Văn Trị... 
Từ năm 1867 đến năm 1875 hàng loạt cuộc khởi nghĩa chống Pháp còn tiếp tục nổ ra ở Nam Kì. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Tinh thần kháng chiến chống Pháp xâm lược của nhân 
 dân Nam Kì được thể hiện như thế nào từ năm 1858 đến 
 năm 1875?