Bài giảng môn Lịch sử Lớp 8 - Tiết 41, Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỷ XIX

Lịch sử 8 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu 1: Hãy cho biết từ năm 1862-1884 triều đình Huế đã kí với Pháp bao nhiêu Hiệp ước? 
Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) 
Hiệp ước Giáp Tuất (1874) 
Hiệp ước Hác-Măng (1883) 
Hiệp ước Pa-tơ-nốt (1884) 
Câu 2 : Bốn hiệp ước trên có tác động thế nào đến xã hội phong kiến đương thời ? 
Chấm dứt sự tồn tại của quốc gia phong kiến, thay vào đó là xã hội thuộc địa nửa phong kiến. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Tiết 41: Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
Tiết 41: Bài 26 
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
II. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
 1 . Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
Tôn Thất Th uyết 
Tôn Thất Thuyết sinh ngày 12 tháng 5 năm 1839, quê ở Xuân Long, TP Huế. Ông đã bí mật lập hai đội quân mang tên Phấn Nghĩa và Đoàn Kiệt, ngày đêm luyện tập chờ cơ hội giết giặc. 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885 
Tôn Thất Thuyết (1835-1913) 
- Nguyên nhân 
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp. 
? Sau hai Hiệp ước 1883, 1884, phe chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu đã có những mong muốn gì? 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
a/Hoàn cảnh : 
Phe chủ chiến đã chuẩn bị những gì để chống Pháp? 
 Xây dựng căn cứ Tân Sở ( Quảng trị) củng cố hệ thống đồn Sơn Phòng ở Hà Tỉnh, Nghệ An, Thanh Hóa. 
 Xây dựng hai đội quân : Đoàn Kiệt, Phấn Nghĩa. 
 Thủ tiêu phần tử thân Pháp. 
Đưa vua Hàm Nghi lên ngôi. 
Vua Hàm Nghi (1870-1943) 
Triều đình: Sau hiệp ước 1884, phe chủ chiến đứng đầu Tôn Thất Thuyết có hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp . 
Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
a/Hoàn cảnh : 
Trước hành động của phe chủ chiến, thực dân Pháp có thái độ 
 Phản đối việc lập vua Hàm Nghi lên ngôi vua. 
Đưa quân ngoài Bắc vào Huế đóng quân ở đồn Mang Cá. 
Tướng Cuốc-xi vào Huế âm mưu bắt cóc Tôn Thất Thuyết. 
Triều đình: Sau hiệp ước 1884, phe chủ chiến đứng đầu Tôn Thất Thuyết có hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp. 
Pháp : Lo sợ, quyết tâm tiêu diệt phe chủ chiến. 
Bài 26: P HONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
a/Hoàn cảnh : 
Hành động trước để giành thế chủ động. 
 Tự vệ, không thể ngồi yên để kẻ thù uy hiếp . 
Trước âm mưu của Pháp, Tôn Thất thuyết hành động : 
b/ Diễn biến : 
Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
 Triều đình: Sau hiệp ước 1884, phe chủ chiến đứng đầu Tôn Thất Thuyết nuôi hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp. 
 Pháp: Lo sợ, quyết tâm tiêu diệt phe chủ chiến. 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
a/Hoàn cảnh : 
b/ Diễn biến : 
Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
 Triều đình: Sau hiệp ước 1884, phe chủ chiến đứng đầu Tôn Thất Thuyết có hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp. 
 Pháp: Lo sợ, quyết tâm tiêu diệt phe chủ chiến. 
Tại kinh thành Huế vào cuối thế kỉ XIX đã diễn ra cuộc phản công của phái chủ chiến chống Pháp , cuộc chiến diễn ra quyết liệt tại Tòa Khâm sứ 
Và Đồn Mang Cá 
Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
a/Hoàn cảnh : 
b/ Diễn biến : 
 Đêm mùng 4, rạng sáng 5-7-1885 Tôn Thất Thuyết chủ động hạ lệnh tấn công đồn Mang Cá và Tòa Khâm Sứ. 
- Nhờ có ưu thế về vũ khí, quân Pháp phản công chiếm lại kinh thành Huế. 
Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
 Triều đình: Sau hiệp ước 1884, phe chủ chiến đứng đầu Tôn Thất Thuyết có hi vọng giành lại chủ quyền từ tay Pháp. 
 Pháp : Lo sợ, quyết tâm tiêu diệt phe chủ chiến. 
Vua Hàm Nghi có tên húy là Nguyễn Phúc Ưng Lịch (em ruột vua Kiến Phúc) , sinh ngày 3/8/1871. Năm 13 tuổi, ông được chọn làm vị vua thứ bảy của triều Nguyễn. Ông là vị vua trẻ tuổi, yêu nước, có tinh thần chống Pháp tiêu biểu cho ý chí độc lập tự cường của dân tộc... Ông trong trang phục rất giản dị, đầu quấn khăn đen, mặc áo the như dân thường, nhưng nét mặt lộ rõ vẻ kiên nghị, tính khẳng khái, thông minh và quả cảm. Ông bị Pháp đày sang An-giê-ri năm 1888. 
Vua Hàm Nghi 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885 
 Tiết 41 – Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP 
 TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
a. Bối cảnh 
b. Diễn biến 
Lược đồ kinh thành Huế năm 1885 
 : Quân ta tấn công 
 : Quân ta rút lui 
 : Quân Pháp phản công 
Lược đồ kinh thành Huế năm 1885 
Tôn Thất thuyết đưa vua Hàm Nghi rời khởi kinh thành Huế 
Thảo luận (3 phút) 
- Lực lượng ta còn yếu, vũ khí ít, còn vướng phái chủ hòa. 
- Pháp có vũ khí, lực lượng mạnh, ưu thế hơn hẳn. 
Vì sao cuộc phản công của phái chủ chiến diễn ra nhưng nhanh chóng thất bại ? 
Tân Sở 
Kinh thành HUẾ 
Khi ra tới Tân Sở vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết có hành động gì? 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
2. Phong trào Cần vương 
2. Phong trào Cần vương 
Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương. 
Cuộc rút khỏi kinh thành Huế 
của phe chủ chiến 
Tân Sở-nơi ban chiếu Cần vương lần I (13-7-1885) 
Phú Gia-nơi ban chiếu Cần vương lần II (20-9-1885) 
Căn cứ thượng lưu sông Gianh - nơi vua Hàm Nghi bị bắt (11-1888) 
Sau khi cuộc phản công thất bại, Tôn Thất Thuyết đã có chủ trương gì ? 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885 
 Tiết 41 – Bài 26: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP 
 TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
2. Phong trào Cần vương 
Chiếu Cần v ương 
Toàn văn Chiếu Cần Vương 
	“Từ xưa kế sách chống giặc không ngoài ba điều: đánh, giữ, hòa. Đánh thì chưa có cơ hội; giữ thì khó định hẹn được sức; hoà thì họ đòi hỏi không biết chán. 
	...Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc. Trẫm tuổi trẻ nối ngôi, không lúc nào không nghĩ đến tự cường tự trị. Kẻ phái của Tây ngang bức, hiện tình mỗi ngày một quá thêm. Hôm trước chúng tăng thêm binh quyền đến, buộc theo những điều mình không thể nào làm được...; trong triều đình đắn đo về hai điều: cúi đầu tuân mạng, ngồi để mất cơ hội, sao bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động của địch mà đối phó trước? Vì bằng việc xảy ra không thể tránh, thì cũng còn có cái việc ngày nay để mưu tốt cái lợi sau này, ấy là do thời thế xui nên vậy. Phàm những người cùng dự chia mối lo này cũng đã dư biết. Biết thì phải tham gia công việc, nghiến răng dựng tóc, thề giết hết giặc, nào ai là không có cái lòng như thế?” 
 (Trích “Chiếu Cần vương”) 
2. Phong trào Cần vương 
- Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương. 
- Mục đích: Kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước. 
- Diễn biến: Sôi nổi và kéo dài đến cuối TK XIX, chia thành 2 giai đoạn : 
+ Giai đoạn 1: Từ 1885 - 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì. 
Mục đích của “Chiếu Cần Vương” là gì ? 
Phong trào diễn ra như thế nào ? 
Nguyễn Duy Hiệu, 
Trần Văn Dự 
Lê Trung Đình, 
Nguyễn Tự Tân 
Mai Xuân Thưởng 
Trương Đình Hội 
Phan Đình Phùng 
Phạm Bành 
Nguyễn Thiện Thuật 
Lê Trực, 
Nguyễn Phạm Tuân 
Nguyễn Xuân Ôn 
Ngô Quang Bích 
Nguyễn Văn Giáp 
Cuộc rút khỏi kinh thành Huế cuả phái chủ chiến 
Ở Tân Sở (Quảng Trị) địa bàn chật hẹp, Tôn thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra căn cứ Phú Gia (Hương khê – Hà Tĩnh) để mở rộng địa bàn hoạt động. Trên đường đi nhà vua đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng bào các dân tộc ở vùng biên giới Việt – Lào . 1886 Tôn Thất Thuyết sang Trung Quốc cầu viện. 
? Khi Tôn Thất thuyết sang Trung Quốc thì tình hình vua Hàm Nghi như thế nào? 
- Tháng 11/1888 nhờ có tay sai dẫn đường, quân Pháp vào được nơi ở của nhà vua, bắt và đưa vua Hàm Nghi đi đày sang An-giê-ri lúc đó ông mới 17 tuổi. 
Chân dung vua Hàm Nghi khi bị đưa đi đày. 
Hàm Nghi trang phục rất giản dị, đầu quấn khăn đen mặc áo the như dân là người cương nghị, khẳng khái, thông minh, quả cảm. Thực dân Pháp nhờ tay sai dẫn đường đến ngày 14-11-1888 chúng bắt được ông. Pháp tìm moị cách mua chuộc nhưng không được. Cuối cùng Pháp đày Nghi An –giê –ri , khi đó ông mới 17 tuổi. 
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng 
- Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương. 
 - Mục đích: Kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước. 
 - Diễn biến: Sôi nổi và kéo dài đến cuối TK XIX, chia thành 2 giai đoạn: 
+ Giai đoạn 1: Từ 1885 - 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì. 
+ Giai đoạn 2: 1889-1896 : Phong trào tiếp tực duy trì, quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn, có quy mô, trình độ tổ chức cao. 
Lược đồ phong trào Cần Vương cuối TKXIX 
Khởi nghĩa Hương Khê 
Khởi nghĩa Bãi Sậy 
2. Phong trào Cần Vương bùng nổ và lan rộng . 
Giai đoạn 2 :1888-1896: Phong trào tiếp tục duy trì, quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn : Ba Đình , Bãi Sậy , Hương Khê. 
Vì sao chiếu Cần Vương được đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng ? 
Kết cục giai đoạn 1 của phong trào Cần Vương như thế nào ? 
- Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra căn cứ Tân Sở. Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương. 
- Mục đích: Kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước. 
- Diễn biến: Sôi nổi và kéo dài và lan rộng khắp cả nước từ 1985 đến cuối TK XIX, chia thành 2 giai đoạn: 
+ Giai đoạn 1: Từ 1885 - 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì. 
II. Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương 
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1886 – 1887) 
a, Địa bàn hoạt động và lãnh đạo 
- Địa bàn hoạt động 
 Địa bàn huyện Hương Khê và Hương Sơn (Hà Tĩnh) 
 Lan rộng ra nhiều tỉnh khác 
HƯƠNG KHÊ 
VỤ QUANG - NGÀN TRƯƠI 
Phan Đình Phùng (1847 – 1895) 
Lãnh đạo 
Trình bày hiểu biết của em về nhân vật Phan Đình Phùng? 
Phan Đình Phùng 
 Cao Thắng 
Năm 1877 , ông thi đậu đình nguyên đồng tiến sĩ, được bổ làm Tri huyện Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình ). Năm 1883 , do bất đồng quan điểm với Tôn Thất Thuyết về việc phế vua Dục Đức , lập Hiệp Hòa ông bị cách chức, về quê lập trại cày, tự hiệu là "Châu Phong". 
Năm 1885 , hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi , Phan Đình Phùng đã đứng ra chiêu tập lực lượng chống Pháp, từ các tỉnh Thanh Hóa , Nghệ An , Hà Tĩnh, Quảng Bình. Nghĩa quân đã xây dựng căn cứ tại Hương Sơn, Hương Khê , Hà Tĩnh. Đến năm 1889, ông được làm Bình Trung tướng quân. 
Trong lúc cuộc chiến đấu còn tiếp diễn, ngày 28 tháng 12 năm 1895 , do mắc bệnh lỵ nặng, Phan Đình Phùng đã qua đời tại bản doanh (núi Quạt), thọ 49 tuổi. Không lâu sau cái chết của ông, cuộc khởi nghĩa do ông phát động hoàn toàn bị trấn áp. Nguyên trước đó, Hoàng Cao Khải có viết thư dụ ông về hàng triều đình nhưng bị thẳng thừng từ chối, nên sau khi mất, mộ táng của ông bị Hoàng Cao Khải quật lên, tán thi hài của ông với thuốc súng và bắn xuống sông Lam. 
b: Diễn biến: 
Lực lượng nghĩa quân được tổ chức như thế nào? 
 Giai đoạn 1 (1885 – 1888) 
+ Đây là giai đoạn nghĩa quân xây dựng căn cứ và chuẩn bị lực lượng 
Cuộc khởi nghĩa Hương Khê được chia thành mấy giai đoạn? 
Năm 1887 khi Phan Đình Phùng ra Bắc liên lạc với các lực lượng kháng Pháp, Cao Thắng được giao quyền chỉ huy nghĩa quân. Trong một trận đánh thắng đội quân của ông đã thu được 17 khẩu súng và 60 viên đạn . Ông cùng với Lê Phần, Lê Quyên tháo súng ra nghiên cứu để chế tạo súng cho nghĩa quân. Ông tổ chức mở xưởng đúc vũ khí theo kiểu châu Âu ở chiến khu Vũ Quang và sản xuất được 500 khẩu súng theo mẫu 1874 của Pháp . Ngoài chế tạo vũ khí, ông còn xây dựng được một đội quân có tính chiến đấu cao, kỷ luật nghiêm.Tháng 9 năm 1889, Phan Đình Phùng trở về căn cứ, cử Cao Thắng làm tổng chỉ huy nghĩa quân và thu được nhiều thắng lợi trong những năm 1890 - 1891.Năm 1893, trong trận đánh Đồn Nu (Thanh Xuân - Thanh Chương - Nghệ An), ông bị trúng đạn và hy sinh lúc mới 29 tuổi.Cái chết của Cao Thắng là tổn thất lớn cho quân khởi nghĩa Phan Đình Phùng. Sau khi ông mất, quân Phan Đình Phùng chỉ thắng thêm được 1 trận Vụ Quang năm 1894 và không lâu sau khi Phan Đình Phùng mất (1895), cuộc khởi nghĩa bị trấn áp hẳn. 
Cao Thắng (1864-1893) 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
- Lãnh đạo: Phan Đì nh Ph ù ng, Cao Th ắ ng 
“Khen thay Cao Th ắ ng t à i to 
L ấ y ngay s ú ng gi ặ c v ề cho th ợ r è n 
Đê m ng à y t ỉ m ỉ m ở xem 
L ạ i th ê m c ó c ả độ i Quy ê n c ú ng t à i 
X ưở ng trong cho ch í x ưở ng ngo à i 
Th ợ r è n cao t ỉ nh đề u m ờ i h ộ i c ô ng 
S ú ng ta ch ế t ạ o v ừa xong 
Đ em ra m à b ắ n n ức l ò ng th ắ m thay 
B ắ n cho ti ệ t gi ố ng qu â n T â y 
C ậ y nhi ề u s ú ng ố ng phen n à y h ế t khoe.” 
 ( V è Quan Đì nh) 
Cao Thắng (1864-1893) 
Cao Thắng (1864 – 1893) 
Vũ khí của nghĩa quân Phan Đình Phùng 
Súng trường do Cao Thắng chế tạo 
Súng trường của Pháp 
(năm1874) 
Súng trường kiểu 1874 của Pháp 
Súng trường do Cao Thắng chế tạo 
Em có nhận xét gì về súng trường do Cao Thắng chế tạo? 
 Giai đoạn 2 (1888 – 1895) 
+ Nghĩa quân bước vào giai đoạn ác liệt, đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. 
Để đối phó với lực lượng nghĩa quân, thực dân Pháp đã làm những gì? 
 Kết quả 
- Nghĩa quân tồn tại được một thời gian rồi tan rã 
 Khởi nghĩa thất bại 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
“ Ô ng ch ế t r ồ i, nh ư ng b ọ n Ph á p v ẫ n kh ô ng tha, ch ú ng qu ậ t m ộ ô ng l ê n, đố t x ác v à cho đ em v ứ t đ i. Ng ườ i ta b á o th ù c ả ng ườ i đã n ằ m y ê n d ướ i m ộ ”. (Tr ầ n D â n Ti ê n) 
Phan Đì nh Ph ù ng (1847-1895) 
B à i th ơ tuy ệ t m ệ nh c ủ a c ủ a Phan Đình Phùng 
“Nhung tr ườ ng v â ng m ệ nh đã m ườ i đô ng 
V ũ l ượ c c ò n ch ư a l ậ p đượ c c ô ng 
D â n đói k ê u tr ờ i, xao x ác nh ạ n, 
Qu â n gian ch ậ t đấ t, r ộ n r à ng ong 
Ch í n l ầ n xa gi á non s ô ng c ác h 
B ố n b ể nh â n d â n n ước l ửa h ồ ng 
Tr ác h nhi ệ m c à ng cao c à ng n ặ ng g á nh 
T ướ ng m ô n ri ê ng th ẹ n m ặ t anh h ù ng” 
 B ả n d ị ch c ủ a Tr ầ n Huy Li ệ u 
 Th ơ v ă n y ê u n ước th ế k ỷ X IX 
Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hương Khê là tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ?(LÀM VÀO VỞ) 
GỢI Ý 
Về thời gian 
Về địa bàn hoạt động 
Về tổ chức, trang - thiết bị quân sự 
Về phương thức tác chiến 
Về thời gian 
Tồn tại dài nhất trong các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương: 10 năm 
Về địa bàn hoạt động 
4 tỉnh bắc Trung Kỳ: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. 
Về tổ chức, trang – thiết bị quân sự 
Về tổ chức: chia làm 4 căn cứ lớn với 15 quân thứ. 
 Về trang thiết bị quân sự: cùng kiểu trang phục, được xây dựng công sự, rèn – đúc – chế tạo vũ khí (đặc biệt là súng trường và chông ) 
Về phương thức tác chiến 
Dựa vào địa hình hiểm trở, đánh du kích, sử dụng phương thức tác chiến linh hoạt . 
 Ý nghĩa 
Là đỉnh cao nhất trong phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỷ XIX. 
- Thể hiện tinh thần yêu nước, chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta. 
C Ủ NG C Ố B À I H Ọ C(VÀO VỞ) 
Em c ó nhận xét gì về phong trào vũ trang chống Pháp cuối thế kỷ XIX? 
Lãnh đạo: 
Tính chất: 
Thời gian : 
Lực lượng tham gia: 
Kết quả: 
Ý nghĩa : 
Tầng lớp văn thân, sĩ phu yêu nước 
1885-1896 
Đông đảo quần chúng nhân dân 
Yêu nước chống xâm lược, mang màu sắc phong kiến 
Thất bại (do ý thức hệ ph ong kiến , lãnh đạo, so sánh lực lượng...) 
Thể hiện truyền thống yêu nước của dân tộc ta. 
Có vị trí lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống quân xâm lược. 
Để lại nhiều tấm gương, bài học kinh nghiệm quý báu. 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
- Lãnh đạo: Phan Đình Phùng. 
C ă n c ứ ch í nh: Ng à n Tr ươ i (H ươ ng Kh ê - H à T ĩ nh) 
Địa bàn hoạt động: Khắp 4 tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Bình 
- Di ễ n bi ế n: 
+ Giai đoạn 1: 1885-1888: th ờ i k ỳ t ổ ch ức , hu ấ n luy ệ n, x â y d ự ng c ô ng s ự , r è n đúc v ũ kh í . 
+ Giai đoạn 2: 1 888-1895 : th ờ i k ỳ chi ế n đấ u mạnh mẽ đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. 
L ượ c đồ kh ở i ngh ĩ a H ươ ng Kh ê 
H ƯƠNG KHÊ 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
- Lãnh đạo: 
- Địa bàn : Huyện Hương Khê và Hương Sơn ( Hà Tĩnh) 
- C ă n c ứ ch í nh: Ng à n Tr ươ i (H ươ ng Kh ê - H à T ĩ nh) 
- Di ễ n bi ế n: 
+ Giai đoạn 1: 1885-1888: th ờ i k ỳ t ổ ch ức , hu ấ n luy ệ n, x â y d ự ng c ô ng s ự , r è n đúc v ũ kh í . 
+ Giai đoạn 2: 1 888-1895 : th ờ i k ỳ chi ế n đấ u mạnh mẽ đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. 
-> Ngày 28/12/1895: Phan Đình Phùng hi sinh -> khởi nghĩa thất bại. 
L ượ c đồ kh ở i ngh ĩ a H ươ ng Kh ê 
H ƯƠNG KHÊ 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
Phan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi 
CaoThắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893). 
“C ó ch í kh ô ng th à nh, anh h ù ng đã mất. 
Ch ư a th ắ ng đã ch ế t, ý tr ờ i ra sao? 
C ô ng mu ố n l ậ p n ê n, g õ m á i * n ặ ng th ề tr ừ gi ặ c n ước 
Vi ệ c kh ô n t í nh tr ước , l ê n y ê n ** nay th ấ y v ắ ng ng ườ i.” 
 * Đ i ể n t íc h “g õ m á i”. 
** Đ i ể n t íc h “l ê n yê n” 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
Nh ậ n x é t v ề cu ộ c kh ở i ngh ĩ a H ươ ng Kh ê ? 
 Cu ộ c kh ở i ngh ĩ a H ươ ng Kh ê đá nh d ấ u b ước ph á t tri ể n cao nh ấ t c ủ a phong tr à o C ầ n v ươ ng d ướ i s ự l ã nh đạ o c ủ a c ác v ă n th â n, s ĩ phu y ê u n ước . 
 Cu ộ c kh ở i ngh ĩ a H ươ ng Kh ê th ấ t b ạ i c ũ ng đá nh d ấ u phong tr à o C ầ n v ươ ng k ế t th úc trong c ả n ước . 
3 . Khởi nghĩa H ươ ng Kh ê (188 5 -18 95 ) 
- Ý nghĩa : Là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu, có qui mô lớn nhất, trình độ tổ chức cao và chiến đấu bền bỉ. 
- Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa điển hình nhất trong phong trào Cần vương?. 
( Lãnh đạo, địa bàn, qui mô, trình độ tổ chức, thời gian, tính chất) 
 Lãnh đạo: tài giỏi, có uy tín, lập được nhiều chiến công, chế tạo được vũ khí. 
- Địa bàn: rộng khắp trên bốn tỉnh. 
- Quy mô: Số quân đông có 15 quân thứ (đơn Vị)lớn nhất, chế tạo được súng trường. 
 Trình độ tổ chức: cao, chặt chẽ, chiến đấu bền bỉ. 
 Thời gian: kéo dài 10 năm. 
 Tính chất : quyết liệt đầy cam go. 
Trận Vụ Quang (ngày 17 tháng 10 năm 1894) 
“Biết được Phan Đình Phùng cùng đại bộ phận nghĩa quân đóng ở Vụ Quang, địch chủ trương tập kích tiêu diệt toàn bộ lực lượng và bắt lãnh tụ. Nhưng được báo trước, Phan Đình Phùng cùng các tướng lĩnh chuẩn bị đối phó. Lợi dụng thế nước xiết qua trước mặt khu trại, Phan Đình Phùng dùng kế “sa nang úng thủy” của Hàn Tín đánh Sở ngày xưa để giết giặc. Ông cho nghĩa quân lên tận nguồn sông, chặt gỗ to làm kè chặn nước và dẫn nhiều khúc gỗ thả sẵn trên nguồn. Giặc đến, nghĩa quân để cho địch yên ổn đi qua chỗ sông cạn nước, chờ lúc địch đến đúng giữa dòng, Phan Đình Phùng ra lệnh phá kè trên nguồn. Nước bị dồn ứ từ lâu, đến lúc được tháo, ào ào chảy xuống, kéo theo những khúc gỗ chặt để sẵn, vun vút lao xuống. Quân địch, phần bị nước cuốn bất ngờ, phần bị gỗ to lao vào người, phần lại bị nghĩa quân mai phục hai bên bờ bắn ra, nên bị chết rất nhiều”. 
( Trích tư liệu Lịch sử lớp 8 trang 125 – Nhà xuất bản giáo dục ) 
Luyện tập : 
Câu 1: Dựa vào phong trào kháng chiến của nhân dân, phái chủ chiến trong triều đình Huế, đại diện là những ai mạnh tay hành động chống Pháp? 
 A. Nguyễn Trường Tộ, Phan Thanh Giản 
 B. Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường 
 C . Tôn Thất Thuyết và vua Hàm Nghi D. Nguyễn Văn Tường và Nguyễn Đức Nhu CHÀO TẠM BIỆT TẤT 
C 
Câu 2 : Phong trào yêu nước chống xâm lược đã dâng lên sôi nổi, kéo dài từ năm 1885 đến cuối thế kỉ XIX được gọi là phong trào gì? 
 A. Phong trào nông dân 
 B. Phong trào nông dân Yên Thế. 
 C. Phong trào Cần vương. 
 D. Phong trào Duy Tân. 
C 
Câu 3 : Nhận xét nào về phong trào Cần Vương là không đúng? 
A. Phong trào quy mô lớn, mang tính dân tộc. 
B. Quyết liệt, theo ý thức hệ tư sản. 
C. Phong trào yêu nước theo khuynh hương và ý thức hệ phong kiến. 
D. Phong trào dân tộc, đã đạt được nhiều thắng lợi. 
Giải thích: Phong trào do quan lại của phong kiến thực hiện, mục tiêu là giành lại quyền tự chủ cho giai cấp phong kiến. 
C 
CHÀO TẠM BIỆT 
TẤT CẢ CÁC EM !