Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Bài 4: Tập làm văn Liên kết các đoạn văn trong văn bản

LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢNLIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢNI. TÁC DỤNG CỦA VIỆC LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN:Hai đoạn văn sau đây có mối liên hệ gì không?I. TÁC DỤNG CỦA VIỆC LIÊN KẾT CÁC ĐOẠN VĂN:Tr­íc s©n tr­êng lµng MÜ LÝ dµy ®Æc c¶ ng­êi. Ng­êi nµo ¸o quÇn còng s¹ch sÏ, g­¬ng mÆt còng vui t­¬i vµ s¸ng sña. Lóc ®i ngang qua lµng Hoµ An bÉy chim quyªn víi th»ng Minh, t«i cã ghÐ l¹i tr­êng mét lÇn. LÇn Êy tr­êng ®èi víi t«i lµ mét n¬i xa l¹. T«i ®i chung quanh c¸c líp ®Ó nh×n qua cöa kÝnh ®Ó nh×n mÊy b¶n ®å treo trªn t­êng. T«i kh«ng cã c¶m t­ëng nµo kh¸c lµ nhµ tr­êng cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng.Ví dụ 1:Tr­íc s©n tr­êng lµng MÜ LÝ dµy ®Æc c¶ ng­êi. Ng­êi nµo ¸o quÇn còng s¹ch sÏ, g­¬ng mÆt còng vui t­¬i vµ s¸ng sña. Tr­íc ®ã mÊy h«m, lóc ®i ngang qua lµng Hoµ An bÉy chim quyªn víi th»ng Minh, t«i cã ghÐ l¹i tr­êng mét lÇn. LÇn Êy tr­êng ®èi víi t«i lµ mét n¬i xa l¹. T«i ®i chung quanh c¸c líp ®Ó nh×n qua cöa kÝnh ®Ó nh×n mÊy b¶n ®å treo trªn t­êng. T«i kh«ng cã c¶m t­ëng nµo kh¸c lµ nhµ tr­êng cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng.Ví dụ 2:Đoạn 1:Tả cảnh sân trường Mỹ Lý ngày tựu trường.Đoạn 2: Cảm giác của nhân vật “tôi” một lần ghé qua trường gần đây Cả hai đoạn văn cùng viết về ngôi trường ấy nhưng không có sự gắn bó Cụm từ trước đó mấy hôm bổ sung ý nghĩa gì cho đoạn văn thứ 2?1. Đọc lại hai đoạn văn của Thanh Tịnh và trả lời câu hỏi.1. Đọc lại hai đoạn văn của Thanh Tịnh và trả lời câu hỏi.a. Tạo sự liên tưởng cho người đọc với đoạn 1.b. Tạo sự liên kết chặt chẽ, liền ý, liền mạch.c. Tác dụng: làm cho ý giữa các đoạn văn liền mạch, tạo tính chỉnh thể cho văn bản.II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:1. Dùng từ ngữ để liên kết các đoạn văn:Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Hai đoạn văn trên liệt kê hai khâu của quá trình lĩnh hội và cảm thụ tác phẩm văn học. Đó là những khâu nào? B¾t ®Çu lµ t×m hiÓu. T×m hiÓu ph¶i ®Æt bµi v¨n vµo hoµn c¶nh lÞch sö cña nã. ThÕ lµ cÇn ®Õn khoa häc lÞch sö, lÞch sö d©n téc, cã khi c¶ lÞch sö thÕ giíi. Sau kh©u t×m hiÓu lµ kh©u c¶m thô. HiÓu ®óng bµi v¨n ®· tèt. HiÓu ®óng còng b¾t ®Çu thÊy nã hay, nh­ng ch­a ®ñ. B¾t ®Çu lµ t×m hiÓuSau kh©u t×m hiÓu Để liên kết các đoạn văn có quan hệ liệt kê, ta thường dùng từ ngữ có tác dụng liệt kê. Hãy kể tiếp các phương tiện liên kết có quan hệ liệt kê?Trước hết, đầu tiên, mở đầu, bắt đầu, một là, hai là, tiếp đến, thêm vào đó, ngoài ra, một mặt, mặt khác.b. Đọc đoạn văn và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Tr­íc ®ã mÊy h«m, lóc ®i ngang qua lµng Hoµ An bÉy chim quyªn víi th»ng Minh, t«i cã ghÐ l¹i tr­êng mét lÇn. LÇn Êy tr­êng ®èi víi t«i lµ mét n¬i xa l¹.T«i ®i chung quanh c¸c líp ®Ó nh×n qua cöa kÝnh mÊy b¶n ®å treo trªn t­êng. T«i kh«ng cã c¶m t­ëng nµo kh¸c lµ nhµ tr­êng cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng. Nh­ng lÇn nµy l¹i kh¸c. Tr­íc m¾t t«i lµng MÜ LÝ tr«ng võa xinh x¾n võa oai nghiªm nh­ c¸i ®×nh lµng Hoµ Ấp. S©n nã réng, m×nh nã cao h¬n trong nh÷ng buæi tr­a hÌ ®Çy v¾ng lÆng. Lßng t«i ®©m ra lo sî vÈn v¬.Phân tích ý nghĩa giữa hai đoạn văn trên?II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:Hai đoạn văn trên có quan hệ ý nghĩa từ cụ thể sang khái quát, tổng kết.Từ ngữ liên kết giữa các đoạn văn là: nói tóm lại, tổng kết lại, nhìn chung, đánh giá chung.II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:c. Đọc đoạn văn ở mục I.2 trang 50- 51cho biết đó thuộc loại từ nào. Trước đó là khi nào?Tr­íc s©n tr­êng lµng MÜ LÝ dµy ®Æc nh÷ng ng­êi. ng­êi nµo ¸o quÇn còng s¹ch sÏ, g­¬ng mÆt còng vui t­¬i vµ s¸ng sña. Tr­íc ®ã mÊy h«m, lóc ®i ngang qua lµng Hoµ An bÉy chim quyªn víi th»ng Minh, t«i cã ghÐ l¹i tr­êng mét lÇn. LÇn Êy tr­êng ®èi víi t«i lµ mét n¬i xa l¹. T«i ®i chung quanh c¸c líp ®Ó nh×n qua cöa kÝnh ®Ó nh×n mÊy b¶n ®å treo trªn t­êng. T«i kh«ng cã c¶m t­ëng nµo kh¸c lµ nhµ tr­êng cao r¸o vµ s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng.II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:* Đó là từ dùng để thay thế.+ Từ ngữ tương tự: này, nọ, kia, ấy * Trước đó mấy hôm là thời điểm diễn ra sự việc, khi nhân vật “tôi” chưa đi học.II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:d. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:B©y giê, khi B¸c viÕt g× còng ®­a cho mét sè ®ång chÝ xem l¹i, chç nµo khã hiÓu th× c¸c ®ång chÝ b¶o cho m×nh söa ch÷a. Nãi tãm l¹i, viÕt còng nh­ mäi viÖc kh¸c, ph¶i cã chÝ, chí giÊu dèt, nhê tù phª b×nh vµ phª b×nh mµ tiÕn bé.d. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:Phân tích mối quan hệ ý nghĩa giữa hai đoạn văn trên?II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:Hai đoạn văn có quan hệ tổng kết, khái quát.Từ ngữ liên kết: nói tóm lạiTừ ngữ liên kết tương tự: nói tóm lại, tổng kết lại, nhìn chung.II. CÁCH LIÊN KẾT CÁC ĐẠN VĂN TRONG VĂN BẢN:2. Dùng câu nối liên kết các đoạn văn:Tìm câu liên kết giữa hai đoạn văn sau, tại sao câu đó có tác dụng liên kết?U l¹i nãi tiÕp: - Ch¨n cho giái, råi h«m nµo phiªn chî u mua giÊy vÒ bè ®ãng s¸ch cho mµ ®i häc bªn anh ThËn. ¸i dµ, l¹i cßn chuyÖn ®i häc n÷a c¬ ®Êy! Häc thÝch h¬n hay lµ ®i ch¨n nghÐ thÝch h¬n nhØ? Th«i, c¸i g× lµm mét c¸i th«i. ThÕ th»ng C¸c nã võa ch¨n tr©u võa ®i häc ®ã th× sao. ( Bïi HiÓn, Ngµy c«ng ®Çu tiªn cña cu TÝ)¸i dµ, l¹i cßn chuyÖn ®i häc n÷a c¬ ®Êy! 2. Dùng câu nối liên kết các đoạn văn:Câu có tác dụng liên kết vì: nối trực tiếp để phát triển ý ở cụm từ “ bố đóng sách cho con đi học” ở đoạn văn trên.GHI NHỚ: SGK/ 53III. LUYỆN TẬPBài tập 1: Tìm các từ ngữ có tác dụng liên kết và cho biết chúng thể hiện ý nghĩa gì?Các từ ngữ có tác dụng liên kết:Nói như vậy tổng kếtThế mà tương phảnCũng nối tiếp, liệt kêTuy nhiên tương phảnBài tập 2: Chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống làm phương tiện liên kết.Từ đóNói tóm lạiTuy nhiênThật khó trả lờiIV. CỦNG CỐKhi nào thì dùng liên kết câu?Có mấy cách dùng liên kết các đoạn văn?V. DẶN DÒ* Về nhà học bài* Xem trước bài “ từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội”.