Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 9: Đọc hiểu Tức nước vỡ bờ (Trích Tắt đèn - Ngô Tất Tố)

GV: TRƯƠNG HOÀNG LONGTỨC NƯỚC VỠ BỜ( Trích TẮT ĐÈN)Tiết 9. VĂN BẢN: NGÔ TẤT TỐNHÓM 1, NHÓM 2: Tìm hiểu về tác giả Ngô tất Tố về:Năm sinh, năm mất:Thân thế:Sự nghiệp:Các tác phẩm chính:- Phong cách nghệ thuật: Giải thưởng:Ng« TÊt Tè- Năm sinh, năm mất: Ngô Tất Tố: 1893 – 1954.- Thân thế:+ Quê quán: Làng Lộc Hà huyện Từ Sơn, Băc Ninh+ Ông xuất thân trong gia đình nhà nho gốc nông dân.Sự nghiệp: + Là một học giả có nhiều công trình khảo cứu về triết học, văn học cổ có giá trị. +Là một nhà báo, một nhà văn hiện thực xuất sắc.Các tác phẩm chính:+ Các tiểu thuyết Tắt đèn ( 1939), Lều chõng (1940)+ Các phóng sự: Tập án cái đình( 1939), Việc làng ( 1940) Giải thưởng: Ông được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT (1996)- Phong cách nghệ thuật: Chân thực, sắc sảo, nhiều khi thâm thúy, hóm hỉnhNHÓM 3, NHÓM 4: Tìm hiểu về tác phẩm ( đoạn trích Tức nước vỡ bờ) về:- Xuất xứ đoạn trích:Thể loại:Phương thức biểu đạt: Nhân vật chính: Các sự việc chính:Bố cục:- Xuất xứ đoạn trích: Trích chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn ( 1939)- Thể loại: Tiểu thuyết hiện đạiPhương thức biểu đạt: Tự sự , miêu tả,biểu cảm - Nhân vật chính: chị Dậu, cai lệ, - Các sự việc chính:+ Cháo chín chị Dậu múc ra bát quạt cho nguội. âm thanh của trống, tù và thúc thuế vang lên dồn dập+ Chị Dậu bưng bát cháo đến cho anh Dậu, nhưng anh Dậu chưa kịp ăn thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã ập đến để thúc sưu.+ Chị Dậu từ tốn van xin khất số tiền sưu còn thiếu, cai lệ quát mắng chị sa sả nhưng chị vẫn cố nhịn nhục van xin. + Tên cai lệ bỏ ngoài tai tất cả lời van xin có tình có lí của chị, sầm sập chạy tới toan trói anh Dậu.Chị Dậu tiếp tục chạy vào can ngăn thì bị tên cai lệ đánh mắng thậm tệ, hắn nhảy vào định trói anh Dậu lôi ra đình. +Dường như không thể tiếp tục nhẫn nhịn được nữa, chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt.Bố cục: 2 phần+ P1: Từ đầu - có ngon miệng hay không: chị Dậu ân cần chăm sóc chồng giữa vụ sưu thuế+ P2: Còn lại: chị Dậu đương đầu với bọn tay saiNhan đề: Tức nước vỡ bờ- Nghĩa đen:Nước lớn và mạnh sẽ gây áp lực cho bờ, gây tức bờ, vỡ bờ- Nghĩa bóng: Khi con người hoặc con vật bị đối phươngdồn đến bước đường cùng thì ắt sẽ phải vùng dậy đấu tranh,quyết chiến để tự vệ.- Vụ thuế đang trong thời điểm gay gắt nhất: quan lớn sắp về tận làng để đốc thuế, tiếng trống mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc vang lên như trong một cuộc săn người.- Anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai xông đến đánh trói lôi ra đình cùm kẹp.- chị Dậu phải bán cả gánh khoai, bán chó, thậm chí bán cả đứa con gái đứt ruột đẻ ra nhưng vẫn không đủ tiền để nộp cả suất sưu cho người em chồng đã chết từ năm ngoái.- Anh Dậu bị đánh trói gần chết nay lại sắp bị đem ra tra tấn tiếp nếu không có tiền nộp sưu1. Hãy tìm những chi tiết miêu tả nhân vật cai lệ qua:- Hành động, cử chỉ- Ngôn ngữ, lời nói- Thái độ 2. Em nhận xét gì về bản chất của tên cai lệ, hắn đại diện cho ai?- Cử chỉ, hành động:+ Sầm sập với roi song, tay thước, dây thừng.+ Gõ đầu roi xuống đất,+ Thét, quát, trợn ngược hai mắt, + Giật phắt giây thừng, chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu+ Bịch luôn vào ngực chị Dậu, tát luôn vào mặt chị + Nhảy vào định đánh anh Dậu.- Ngôn ngữ, lời nói+ Thằng kia, ông tưởng mày chết đêm qua + Mày định nói cho cha mày nghe + Không có tiền thì ông dỡ cả nhà mày Thái độ:+ Hầm hè+ Bỏ ngoài tai lời van xin;+ Không mảy may động lòngHƯỚNG DẪN VỀ NHÀ- Tìm hiểu nhân vật chị Dậu: về hành động, cử chỉ, lời nói, thái độ:+ Khi chăm sóc chồng+ Khi đối mặt với bọn tay sai- Tìm hiểu những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của đoạn trích. TÓM TẮT TIỂU THUYẾT TẮT ĐÈN Mở đầu tác phẩm là không khí căng thẳng, ngột ngạt của làng Đông Xá trong những ngày sưu thuế. Cổng làng đóng lại, công việc cày bừa đình đốn, bọn Lý trưởng, trương tuần chửi bới, quát tháo om sòm; mấy tên cai lệ, lính cơ tay thước, roi song, dây thừng đi tróc người thiếu thuế. Tiếng trống, mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét ,tiếng đánh đập, tiếng kêu khóc thảm thiết vang lên như trong một cuộc săn người. Gia đình chị Dậu thuộc loại "nhất nhì trong hạng cùng đinh" nên chị phải chạy vạy ngược xuôi để có tiền nộp suất sưu cho anh Dậu. Bọn nhà giàu chẳng những không cho chồng chị vay mượn mà còn nhiếc móc, đe doạ. Anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai xông đến đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp.Chị đành phải rứt ruột đem cái Tí, đứa con gái đầu lòng lên bảy tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài. Vợ chồng lão giàu có mà keo kiệt, tàn ác, đã lợi dụng tình cảnh khốn cùng của chị, mua cái Tí và cả một ổ chó mà chỉ trả hai đồng bạc! Cộng với mấy hào bán gánh khoai, chị tưởng vừa đủ nộp suất sưu và chồng sẽ được tha về; ngờ đâu, bọn lý dịch lại bắt chị phải nộp cả suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái! Thật là cùng đường. Giữa đình làng, tiếng kêu uất ức của chị vang lên thảm thiết. Đêm hôm ấy, người ta cõng anh Dậu rũ rượi như một xác chết ở ngoài đình về trả cho chị. Gọi mãi anh không tỉnh, chị vô cùng hoảng sợ, đau đớn. May sao, nhờ bà con xung quanh xúm đến cứu giúp, anh Dậu đã tỉnh lại. Một bà lão hàng xóm ái ngại cảnh nhà chị nhịn đói suốt từ hôm qua, mang đến cho chị bát gạo để nấu cháo. Sáng sớm hôm sau khi anh Dậu vừa cố ngồi dậy cầm bát cháo, chưa kịp đưa lên miệng thì tên cai lệ và gã đầy tớ lý trưởng lại xộc vào định trói anh mang đi. Van xin thiết tha cũng không được, chị Dậu đã liều mạng chống lại quyết liệt, đánh ngã cả hai tên tay sai vô lại. Chị bị bắt lên huyện. Lão quan phủ Tư Ân lợi dụng tình cảnh của chị, cho chị tiền và giở trò bỉ ổi. Chị đã kiên quyết cự tuyệt, giằng nắm bạc ném vào mặt hắn và du hắn ngã kềnh. Cuối cùng, để có tiền nộp thuế cho chồng, chị đành gửi con, nhận lời lên tỉnh đi ở vú. Chủ của chị là một quan phủ già, dâm đãng, trong một đêm "tắt đèn" đã mò vào buồng chị Chị Dậu gạt mạnh bàn tay của lão, vùng chạy ra ngoài sân, giữa lúc trời tối đen như mực "tối như cái tiền đồ của chị"