Bài giảng môn Vật lí Khối 8 - Bài 6: Lực ma sát

KIỂM TRA BÀI CŨCâu 1: Cặp lực nào sau đây tác dụng lên một vật làm vật đang đứng yên, tiếp tục đứng yên?A. Hai lực cùng cường độ, cùng phương.B. Hai lực cùng phương, ngược chiều.C. Hai lực cùng phương, cùng cường độ, cùng chiều.D. Hai lực cùng đặt vào một vật, có cùng cường độ, có phương nằm trên một đường thẳng, ngược chiều.Câu 2: Hành khách ngồi trên xe ô tô đang chuyển động bỗng thấy mình bị nghiêng người sang trái, chứng tỏ xe:A. Đột ngột giảm vận tốc.B. Đột ngột tăng vận tốc.C. Đột ngột rẽ sang phải.D. Đột ngột rẽ sang trái.Lực ma sát là lực cản trở chuyển động của một vật, tạo ra bởi những vật tiếp xúc với nó.1. Lực ma sát trượt.Hãy cho biết khi bóp phanh nhẹ thì vành bánh xe chuyển động thế nào trên mặt má phanh? Khi bóp phanh mạnh bánh xe không quay thì bánh xe chuyển động thế nào trên mặt đường?- Lực ma sát trượt xuất hiện khi nào?Kết luận 1:Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.Ma sát trượt giữa dây cung ở cần kéo của đàn violon với dây đàn.Fms2. Lực ma sát lăn.Vì sao hòn bi lăn một lúc rồi dừng lại? Khi ta búng (đẩy) hòn bi trên mặt sàn, hòn bi lăn chậm rồi dừng lại. Lực do mặt sàn tác dụng lên hòn bi, ngăn cản chuyển động lăn của hòn bi là Lực ma sát lăn.- Lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?Kết luân 2:Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác.Ma sát trượtMa sát lănĐộ lớn của lực ma sát lăn nhỏ hơn lực ma sát trượtC3 So sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn.3. Lực ma sát nghỉ.Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có Lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có một lực cản. Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên.Kết luận 3:Lực ma sát nghi giữ cho vật không trượt khi bị tác dụng của lực khácLực ma sát nghỉ là gì?II. LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT1. Tác hại của lực ma sát và cách làm giảm .Cách làm giảm ma sát: Tra dầu mỡ thường xuyênTác hại: Lực ma sát trượt làm mòn xích, đĩa, nóng vật, đạp xe thấy nặngTác hại: Lực ma sát trượt xuất hiện ở ổ bi và trục khi bị rỉ, làm mòn bi, trục, cản trở chuyển động, nóng vật.Cách làm giảm ma sát : Gắn ổ bi mới, tra dầu mỡ vào ổ bi, ổ trục.Cách làm giảm ma sát : Thay ma sát trượt bằng ma sát lănTác hại: Lực ma sát trượt xuất hiện làm cản trở chuyển động của thùng, làm mòn thùng, làm nóng thùng.2. Lợi ích của lực ma sát và cách làm tăng.Lợi ích: ma sát trượt làm phấn bám được lên bảng, làm mòn phấn, giúp con người cầm được các vật và đi lại được.Cách làm tăng ma sát: Tăng độ nhám bề mặt tiếp xúcLợi ích : ma sát trượt làm vít và ốc giữ chặt vào nhau, làm nóng chỗ tiếp xúc để đốt diêm.Cách làm tăng ma sát : Tạo ren cho ốc và vít, làm nhám bề mặt vỏ diêmLợi ích : Ma sát nghỉ giúp ô tô đứng và di chuyển được ở trên đường một cách an toàn.Cách làm tăng ma sát : Tạo rãnh cho lốp xe, làm phanh cho xe.III. VẬN DỤNG Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có ích hay có hại:a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã.Ma sát có lợib. Ô tô đi vào chỗ bùn lầy, có khi bánh xe quay tít mà xe không tiến lên đượcMa sát có lợic. Giày đi mãi đế bị mòn.Ma sát có hạid. Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.Ma sát có lợie. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn cò).Ma sát có lợi- Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi.- Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dể dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học, cơ khí, chế tạo máy Câu1: Trường hợp nào sau đây lực xuất hiện không phải là lực ma sát?A. Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.B. Lực xuất hiện làm mòn đế giầy.C. Lực xuất hiện khi lò xo bị nén hay bị dãn.D. Lực xuất hiện giữa dây cuaroa với bánh xe truyền chuyển động. Khoanh tròn chữ cái đứng trước câu trả lời ma em chọn. Câu2: Cách nào sau đây giảm được ma sát?A. Tăng độ nhám của bề mặt tiếp xúc.C. Tăng lực ép lên mặt tiếp xúc.B. Tăng độ nhẵn giữa các mặt tiếp xúc.D. Tăng diện tích bề mặt tiếp xúc. Câu3: Lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào sau đây?A. Ma sát giữa các viên bi với ổ trục xe đạp, xe máy.C. Ma sát giữa lốp xe với mặt đường khi xe chuyển động.D. Ma sát giữa ma phanh với vành xe khi bóp nhẹ phanh.B. Ma sát giữa cốc nước đăt trên mặt bàn với mặt bàn.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ- Học thuộc phần ghi nhớ.- Hệ thống lại kiến thức bài học bằng bản đồ tư duy.- Làm bài tập trong sách bài tập.- Ôn tâp kĩ lí thuyết tờ bài 1 đến bài 6, giờ sau kiểm tra 1 tiết.