Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 73+74, Bài 18: Đọc hiểu Bài học đường đời đầu tiên (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - Tô Hoài)

Tiết 73,74: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN( Trích Dế Mèn phiêu lưu kí)Tô HoàiBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài I. Tìm hiểu chung1.Tác giả Chân dung nhà văn Tô Hoài - Tô Hoài (1920-2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê ở Hà Nội.- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám -1945.- Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng gồm nhiều thể loại.Em hãy nêu một vài nét về tác giả?*Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi- Là nhà văn của thiếu nhi.BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài I. Đọc – Tìm hiểu chung1.Tác giả 1.Tác giả 2.Tác phẩm2. Tác phẩmBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 1.Tác giả - In lần đầu năm 1941.- Gồm 10 chương- Là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất viết về loài vật dành cho thiếu nhi.- Văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” trích trong chương I của tác phẩm.3. Đọc và tóm tắt văn bảnI. Tìm hiểu chungEm hãy nêu một vài nét về tác phẩm?2.Tác phẩmBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 1.Tác giả + Thể loại: Truyện dài+ Nhân vật: Dế Mèn, Dế choắt+ Ngôi kể: Ngôi thứ nhất ( theo lời kể của dế Mèn) I. Tìm hiểu chung+ PTBĐ: Tự sự, biểu cảm, miêu tả2. Tác phẩm BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 1.Tác giả 3. Đọc, hiểu chú thích 4. Bố cục :2 phần Phần 1:Từ đầu đứng đầu thiên hạ rồi(Bức chân dung tự họa của Dế Mèn)Phần 2: Còn lại.( Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn) I. Tìm hiểu chung2.Tác phẩmBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 1.Tác giả 4. Bố cục:2 phần 3. Đọc và tóm tắt văn bảnII. Tìm hiểu văn bản1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn: I. Tìm hiểu chungTìm các chi tiết miêu tả hình dáng và hành động của Dế Mèn?- Miêu tả một chàng Dế .+ Càng: Mẫm bóng+ Vuốt: Cứng, nhọn hoắt.+ Cánh: Dài tận chấm đuôi một màu nâu bóng mỡ+ Đầu: To, nổi từng tảng rất bướng + Răng: Đen nhánh+ Râu: Dài, cong. a) Hình dángQua cách miêu tả, em nhận thấy hình ảnh Mèn như thế nào?BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN1. Hình dáng và tính cách của Dế Mèn ->Cường tráng, khỏe mạnh, đầy sức sống, tự tin, yêu đời. a) Hình dángBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn: * Hành động Đạp phanh phách Vũ lên phành phạch Nhai ngoàm ngoạp Trịnh trọng vuốt râu Đi đứng oai vệ rung (râu) - Cà khịa (với hàng xóm) Quát nạt (Cào Cào) Đá ghẹo ( Gọng Vó)b) Hành động-> Hung hăng, kiêu căng, xốc nổi...Em nhận xét về hành động của Dế Mèn?c) Nghệ thuật miêu tả- Từ ngữ đặc sắc gợi tả ( sử dụng các tính từ, động từ). Biện pháp nhân hoá, so sánh sinh động.=> Miêu tả ngoại hình kết hợp miêu tả hành động của Dế Mèn.Nét đẹp Kiêu căng,xốc nổi,xem thường mọi người hung hăng Nét chưa đẹp Thảo Luận Nhóm: Nêu nét đẹp và chưa đẹp của Dế Mèn.Cường tráng, mạnh mẽ, yêu đời, tự tinBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn: Bằng biện pháp nhân hoá so sánh sinh động, từ ngữ đặc sắc gợi tả, bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn hiện lên thật sống động . Đó là một chàng dế thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức sống nhưng kiêu căng, xốc nổi.II. Tìm hiểu văn bảnBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 2. Hình ảnh Dế ChoắtII. Tìm hiểu văn bảnNgoại hình :- Người gầy gò, dài lêu nghêu - Cánh ngắn củn giữa lưng, hở cả mạng sườn- Đôi càng bè bè- Râu ria cụt một mẫu- Mặt ngẩn ngẩn, ngơ ngơ-> Ngoại hình ốm yếu, xấu xí, nhát ganBÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 3. Bài học đường đời đầu tiên II. Tìm hiểu văn bản* Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt:- Không cho thông hang, mắng Choắt - Dế Mèn đặt tên cho Dế Choắt - Dế Mèn trịnh thượng gọi “chú mày”. Trịnh thượng, ích kỷ.BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài 3. Bài học đường đời đầu tiên II. Tìm hiểu văn bản*Bài học đường đời đầu tiên:- Rủ Dế Choắt trêu chị Cốc, khi Dế Choắt can ngăn thì quắc mắng. - Hát trêu chị Cốc Tự cao tự đại .=> Kết quả: Dế Choắt chết oan. Hối hận, rút ra bài học cho mình : " Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ " không chỉ mang vạ cho người khác mà còn mang vạ cho mình.* Bài học của Dế Mèn.? Lời khuyên của Choắt cũng chính là bài học đường đời của Mèn. Vậy lời khuyên đó như thế nào?? Theo em, có đặc điểm nào của con người được gán cho các con vật ở chuyện này?? Sau tất cả các sự việc đã gây ra, nhất là sau cái chết của Dế Choắt. Dế Mèn đã tự rút ra bài học đường đời đầu tiên cho minh. Theo em, bài học ấy là gì?- Bài học về thói kiêu căng: Kẻ kiêu căng,hống hách có thể làm hại người khác, khiến mình phải ân hận suốt đời.- Bài học về tình thân ái: Nên biết sống đoàn kết và giúp đỡ mọi người. BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài III. Tổng kết1.Nghệ thuậtCách miêu tả loài vật sinh động, trí tưởng tượng độc đáo.Ngôn ngữ miêu tả chính xác, giàu tính tạo hình.Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất, tự nhiên, hấp dẫn.2. Ý nghĩa- Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. Do bày trò trêu chọc Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.IV. LUYỆN TẬP:Bài tập 1: Khi đọc văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” một số bạn đã tranh luận với nhau:Dế Mèn là một kẻ độc ác. Dế Mèn tuy không trực tiếp gây ra cái chết của Dế Choắt nhưng là nguyên nhân gây ra cái chết ấy. Vì thế phải nghiêm trị Dế Mèn.Tuy nông nổi, ngỗ nghịch dẫn tới cái chết của Dế Choắt nhưng Dế Mèn không phải là kẻ độc ác. Khi trêu chọc chị Cốc, Dế Mèn không ngờ hậu quả lại đến mức ấy. Nhưng Dế Mèn đã biết hối hận vì hành động của mình. Vì thế cần độ lượng với tội lỗi của nhân vật này.Dế Mèn không có tội, Dế Choắt chết là đáng. Bị tấn công mà không biết bảo toàn tính mạng.Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?2. Bài tập 2: Đọc phân vai đoạn Dế Mèn trêu Cốc gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt.BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊNTrích Dế Mèn phiêu lưu kí- Tô Hoài HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ HỌC19-Tìm đọc truyện " Dế Mèn phiêu lưu kí ". -Hiểu, nhớ được ý nghĩa và nghệ thuật độc đáo của văn bản " Bài học đường đời đầu tiên ". - Soạn bài : Tìm hiểu chung về văn miêu tả