Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Chủ đề: Vệ sinh hô hấp

 ĐƠN VỊ KIẾN THỨC 3. VỆ SINH HÔ HẤPMục tiêuThái độKỹ năngKiến thứcXác định các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp, bảo vệ môi trường.Đề ra các biện pháp luyện tập để có hệ hô hấp khỏe mạnh -Tư duy tổng hợp, giải thích, giải quyết vấn đề, hợp tác, - Năng lực tự học, tự hoàn thiện.+ Giáo dục ý thức yêu thích môn học, lòng yêu thiên nhiên và bảo vệ môi trường, liên hệ thực tế. + Hình thành thói quen nghiên cứu khoa học, ý thức tự học, tự tìm tòi, phát huy năng lực sở trường của bản thânNội dung I. Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hạiII. Cần tập luyện để có một hệ hô hấp khỏe mạnhKể tên một vài bệnh liên quan đến hô hấp?Những tác nhân gây hại cho hệ hô hấpBụiBụi từ các loại động cơ Những tác nhân gây hại cho hệ hô hấpBụiNhững tác nhân gây hại cho hệ hô hấpNitơ ôxit (NOx): Gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí; có thể gây chết ở liều cao.Lưu huỳnh ôxit (SOx): Làm cho các bệnh hô hấp thêm trầm trọngCacbon ôxit (CO) : Chiếm chỗ của ôxi trong máu (hồng cầu), làm giảm hiệu quả hô hấp, có thể gây chết.Những tác nhân gây hại cho hệ hô hấpTheo báo cáo mới nhất từ Mỹ, thuốc lá chứa 7000 chất độc thay vì 4000 chất được công bố trước đây, trong đó có hàng trăm chất cực độc và ít nhất 40 chất có thể gây ung thư.Tại Việt Nam, có khoảng 15 triệu người hút thuốc lá hàng ngày, con số đáng báo động này đang có xu hướng ngày càng tăng nhanh và có nguy cơ trẻ hóa ngày một cao.Ở nước ta, mỗi giờ có 5 ca tử vong và mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại của thuốc lá, gấp 4 lần số người chết vì tai nạn giao thông hàng năm.Những tác nhân gây hại cho hệ hô hấpUNG THƯ THANH QUẢN, KHÍ QUẢNUNG THƯ THỰC QUẢNĐỘT QUỴUNG THƯ PHỔINHỒI MÁU CƠ TIMLOÉT BAO TỬBỆNH LOÃNG XƯƠNGGIẢM KHẢ NĂNG SINH SẢNUNG THƯ MIỆNG VÀ HỌNGVi khuẩn lao trong phổi người bệnhNhững tác nhân gây hại cho hệ hô hấpGây các bệnh viêm đường dẫn khí và phổi, làm tổn thương hệ hô hấp, có thể gây chếtVi sinh vật, vi rút gây bệnh Tác nhân Bụi Nitơ oxit (NOx) Lưu huỳnh oxit(SOx)Các chất độc hại (nicôtin,nitrôzamin) Các vi sinh vật gây bệnh Cacbon oxit(CO) Nguồn gốc tác nhânNúi lửa phun, cơn lốc, cháy rừng, khai thác khoáng sản, Khí thải ô tô, xe máyKhí thải sinh hoạt và công nghiệp Khí thải SH & CN ,khói thuốc lá Khói thuốc láKhông khí ở bệnh viện, môi trường ô nhiễm Tác hại Gây bệnh bụi phổi Gây viêm, sưng niêm mạc cq HH, cản trở TĐK, gây chết ở liều cao Bệnh hô hấp trầm trọng hơn Chiếm chỗ O2/máu giảm hiệu quả HH, có thể gây chếtGiảm hiệu quả lọc sạch KK gây ung thư phổi Gây bệnh đường dẫn khí và phổi, làm tổn thương hệ HH hoặc gây chếtI. Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại:Các tác nhân có hại: 	- Bụi	- Các chất khí độc hại (Nitơ Oxit, Lưu huỳnh Oxit,..)	- Các chất độc hại: nicôtin, nitrozamin, 	- Các vi sinh vật gây bệnh.Biện pháp bảo vệ tránh các tác nhân có hạiHãy đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân có hại?Sử dụng các nguồn năng lượng, nhiên liệu sạchĐiện gió Cà MauHãy đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân có hại.Tác nhânBiện pháp bảo vệ hệ hô hấpTác dụngBụiChất khí độcVi sinh vật- Đeo khẩu trang khi làm vệ sinh và ở những nơi có bụiHạn chế ô nhiễm không khí từ bụiHạn chế sử dụng các thiết bị thải ra khí độc.Không hút thuốc lá và vận động mọi người không hút thuốc lá.Hạn chế ô nhiễm không khí từ các chất khí độc (NOx, SOx, CO, nicôtin )Đảm bảo nơi làm việc và nơi ở có đủ nắng, gió, tránh ẩm thấp.Thường xuyên dọn vệ sinh.Không khạc nhổ bừa bãi.Hạn chế ô nhiễm không khí từ vi sinh vật gây bệnh.- Trồng nhiều cây xanh.Điều hòa hàm lượng khí O2 và CO2 trong không khíTrong năm 2019, ô nhiễm không khí đã cướp đi sinh mạng của 476.000 trẻ sơ sinh trên toàn thế giới.Tỉ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính chung của người Việt Nam hiện đã là 6,7%. Hơn 60.000 người tử vong mỗi năm ở Việt Nam liên quan tới ô nhiễm không khí Nếu luyện tập TDTT đúng cách, đồng thời với tập thở thường xuyên đều đặn từ bé hay giai đoạn phát triển (<25 tuổi ở nam, <20 tuổi ở nữ) bạn sẽ có dung tích sống lý tưởng. Luyện tập thở bình thường mỗi nhịp sâu hơn và giảm số nhịp thở trong mỗi phút cũng có tác dụng tăng hiệu quả hô hấp.Thông tinTraû lôøi caâu hoûi ôû SGK 1. Giaûi thích vì sao khi taäp theå duïc theå thao ñuùng caùch, ñeàu ñaën töø beù coù theå coù ñöôïc dung tích soáng lí töôûng?2. Giaûi thích vì sao sau khi thôû saâu vaø giaûm soá nhòp thôû trong moãi phuùt seõ laøm taêng hieäu quaû hoâ haáp?3. Haõy ñeà ra caùc bieän phaùp luyeän taäp ñeå coù theå coù moät heä hoâ haáp khoeû maïnh? 350 ml naèm trong pheá nang (khí höõu ích)Tổng dung tích của phổiDung tích sốngLöôïng khí löu thoâng 500 ml150 ml naèmtrong ñöôøng daãn khí (khí voâ ích)Löôïng khí ñöa vaøo qua moät laàn hít thôû bình thöôøng ôû ngöôøi2. Giaûi thích vì sao sau khi thôû saâu vaø giaûm soá nhòp thôû trong moãi phuùt seõ laøm taêng hieäu quaû hoâ haáp?So sánhSố nhịp/ phútLượng khí hít vào/ nhịpKhí lưu thông/ phútKhí vô íchKhí hữu íchHÔ HẤP THƯỜNG18400ml400x18 = 7200ml150x18 = 2700ml7200- 2700 = 4500mlHÔ HẤP SÂU12600ml600x12= 7200ml150x12= 1800ml7200-1800 = 5400mlTập thở sâu3. Haõy ñeà ra caùc bieän phaùp luyeän taäp ñeå coù theå coù moät heä hoâ haáp khoeû maïnh?Tập luyện thể dục thể thaoI. Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại:II. Cần tập luyện để có một hệ hô hấp khỏe mạnh: Các tác nhân có hại: Bụi; chất khí độc: Nitơ oxit, lưu huỳnh oxit, cacbon oxit; các chất độc hại: nicotin, nitrozamin,.. Biện pháp bảo vệ hệ hô hấp: Trồng nhiều cây xanh; không xả rác bừa bãi; không hút thuốc; đeo khẩu trang khi làm việc ở nơi có bụi, khi làm vệ sinh, Tích cực rèn luyện TDTT, lao động vừa sức Tập luyện thở sâu và giảm nhịp thở từ bé Có lối sống lành mạnh.