Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 41, Bài 39: Bài tiết nước tiểu

Sinh Học 81KIỂM TRA BÀI CŨChọn câu trả lời đúng nhất:1. Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:A. Thận, cầu thận, bóng đái.B. Thận, cầu thận, bóng đái, ống đái.D. Thận, nang cầu thận, bóng đái, ống đái.2. Ở người bình thường, mỗi quả thận chứa khoảng bao nhiêu đơn vị chức năng?A. Một tỉB. Một triệuD. Một trămC. Một nghìn3. Đơn vị chức năng của thận không bao gồm thành phần nào sau đây:A. Ống góp B. Ống thậnD. Nang cầu thậnC. Cầu thận4. Cầu thận thực chất là A. hệ thống động mạch xen kẽ nhau.C. một chuỗi các tĩnh mạch dày đặc.D. một búi mao mạch bạch huyết dày đặc.B. một búi mao mạch máu dày đặc.C. Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái.TIẾT 41, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU I/ Tạo thành nước tiểu- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận. Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở đâu? Cấu tạo một đơn vị chức năng của thận LỌC MÁU- Màng lọc là vách mao mạch với các lỗ nhỏ 30- 40 A0- Sự chênh lệch áp suất tạo ra lực đẩy các chất qua lỗ lọc. Các tế bào máu và protein lớn hơn lỗ lọc nên vẫn ở lại trong máu. HẤP THỤ LẠI- Có sử dụng năng lượng ATP Các chất được hấp thụ lại: + Chất dinh dưỡng + Nước + Các ion Na+, Cl- ... BÀI TIẾT TIẾP- Có sử dụng năng lượng ATP- Các chất được bài tiết tiếp: + Các chất cặn bã: axit uric, creatin + Các chất thuốc + ion thừa: H+, K+ Ống thậnMao mạch quanh ống thận I/ Tạo thành nước tiểuThảo luận nhóm2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?Các quá trình hình thành nước tiểuVị tríKết quả 1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu? Kết quả? Thành phần nước tiểu đầuMáu Đặc điểmNước tiểu đầuNước tiểu chính thứcNồng độ các chất hoà tanChất độc, chất cặn bãChất dinh dưỡngLọc máuTạo nước tiểu đầuHấp thụ lạiCầu thậnBài tiết tiếpỐng thậnTạo nước tiểu chính thức Không có các tế bào máu và proteinCó các tế bào máu và proteinLoãngĐậm đặcCó nhiềuCó ítCó nhiềuGần như không I/ Tạo thành nước tiểu- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận. - Gồm 3 quá trình: lọc máu, hấp thụ lại và bài tiết tiếp. + Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận  tạo nước tiểu đầu. + Quá trình hấp thụ lại vào máu các chất cần thiết + Bài tiết tiếp chất cặn bã, chất độc hại ống thận Tạo nước tiểu chính thức.- Ý nghĩa: Giúp duy trì và ổn định nồng độ các chất trong máu.Bệnh nhân viêm cầu thận, suy thậnBệnh nhân chạy thân nhân tạo I/ Tạo thành nước tiểu II/ Thải nước tiểu I/ Tạo thành nước tiểu II/ Thải nước tiểuỐng dẫn nước tiểuBể thậnNước tiểu chính thứcBể thậnỐng dẫn nước tiểuBóng đáiỐng đáiThải ra ngoài I/ Tạo thành nước tiểu II/ Thải nước tiểuỐng dẫn nước tiểuBể thậnNước tiểu chính thức đổ vào bể thận, qua ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái, rồi được thải ra ngoài nhờ hoạt động của cơ vòng ống đái (cùng với cơ bóng đái và cơ bụng). I/ Tạo thành nước tiểu II/ Thải nước tiểuỐng dẫn nước tiểuBể thậnSự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục. Nhưng sự thải nước tiểu ra khỏi cơ thể chỉ xảy ra vào những lúc nhất định. Có sự khác nhau đó là do đâu? + Máu tuần hoàn liên tục qua thận để lọc tạo thành nước tiểu (không theo ý muốn).+ Nước tiểu chính thức được tích trữ trong bóng đái khi lên tới 200ml, đủ áp lực để gây cảm giác muốn đi tiểu. Nếu cơ vòng mở ra (có sự phối hợp co của cơ bóng đái và cơ bụng)  nước tiểu mới thoát ra ngoài. I/ Tạo thành nước tiểu II/ Thải nước tiểuỐng dẫn nước tiểuBể thậnGiải thích tại sao trẻ nhỏ thường tiểu dầm, còn người già khó điều khiển phản xạ đi tiểu?+ Ở trẻ nhỏ, do hệ thần kinh chưa phát triển. + Ở người già, sự co cơ vân ở ống đái không tốt.Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu màng lọc bị tổn thương? Khi màng lọc bị tổn thương làm cho quá trình lọc máu bị ngưng trệ hoặc cho prôtêin và các tế bào máu lọt qua màng, gây ra hiện tượng tiểu ra máu, GIẢI Ô CHỮC Ầ U T H Ậ NỐ N G T H Ậ NP R Ô T Ê I NB Ó N G Đ Á I T Ế B À O M Á UT H Ả I N Ư Ớ C T I Ể UH Ệ B À I T I Ế TCâu 1: Bộ phận nào của hệ bài tiết đảm nhận chức năng lọc máu ? 7ô123456Câu 2: Quá trình hấp thụ lại và bài tiết tiếp được được diễn ra ở đâu? 7ôCâu 3: Chất nào trong máu không lọt qua màng lọc của cầu thận trong quá trình lọc máu ? 7ôCâu 4: Nước tiểu chính thức được dự trữ ở đâu ? 7ôCâu 5: Thành phần nào có trong máu mà không có trong nước tiểu đầu ? 8ôCâu 6: Nước tiểu chính thức sau khi được tạo ra sẽ xảy ra quá trình nào tiếp theo ? 12ô123456HƯỚNG DẪN TỰ HỌC. Học bài, trả lời câu hỏi SGK. Đọc mục “Em có biết” Soạn bài 40. Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu * Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết.* Các thói quen khoa học để bảo vệ hệ bài tiết. Thận phảiống dẫn nước tiểuBóng đáiống đáiThận trái3824KIỂM TRA BÀI CŨCầu thận Nang cầu thậnỐng thậnMỖI ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN GỒM NHỮNG PHẦN CHÍNHTIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂUỐng thậnMao mạch quanh ống thận I/ Tạo thành nước tiểu- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận. Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở đâu? Thảo luận nhóm2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào?3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?Các quá trình hình thành nước tiểuVị tríKết quả 1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu? Kết quả? Thành phần nước tiểu đầuMáu Đặc điểmNước tiểu đầuNước tiểu chính thứcNồng độ các chất hoà tanChất độc, chất cặn bãChất dinh dưỡng