Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 49, Bài 46: Trụ não, tiểu não, não trung gian

BÀI GIẢNG SINH HỌC 8 Kiểm tra bài cũ:Câu hỏi:Em hãy nêu chức năng của dây thần kinh tuỷ?Trả lời: Rễ trưước dẫn truyền xung vận động (li tâm) Rễ sau dẫn truyền xung cảm giác (hưướng tâm) Dây thần kinh tủy do các bó sợ cảm giác và bó sợi vận động nhập lại, nối với tủy sống qua các rễ tủy. Dây thần kinh tủy là dây pha.Theo nghị định 100 của chính phủ về mức phạt đối với người tham gia giao thông có nồng độ cồn vượt quá 50 mg/100 ml máu hoặc chưa vượt 0,25 mg/1 lít khí thở mà điều khiển xe máy, sẽ bị phạt ít nhất 2 triệu đồng trở lên và bị tước giấy phép lái xe từ 10 đến 12 tháng. Tiết 49- BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Nội dung bài học gồm 4 phần:I: Vị trí và các thành phần của não bộII: Chức năng của trụ nãoIII: Não trung gianIV: Tiểu não Tiết 49- BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN I- Vị trí và các thành phần của não bộEm hãy nêu vị trí của não trên cơ thể ngưười?=> Não nằm ở trong hộp sọBÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN I- Vị trí và các thành phần của não bộ TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIANI. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘTrụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là .... Trụ não gồm . .. , và . Não giữa gồm . ở mặt trước và ..... ở mặt sau. Phía sau trụ não là Đồi thịDưới đồi thịNãotrunggianCủ não sinh tưCuống nãoNão giữaTrụ nãoCầu nãoHành nãonão trung gianhành nãocầu nãonão giữacủ não sinh tưcuống nãotiểu nãoTiểu nãoĐại nãoHình 46.1 – Não bộ bổ dọcNãotrunggianTrụ nãoTiểu não1234567Tiết 48: Bài 46Não bộ kể từ dưới lên gồm những phần nào?Não bộ kể từ dưới lên gồm: trụ não, não trung gian, đại não, tiểu não nằm phía sau trụ não.BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN I- Vị trí và các thành phần của não bộ Não bộ kể từ dưƯới lên gồm:- Trụ não- Não trung gian- Tiểu não nằm phía sau trụ não - Đại nãoII. Trụ nãoDây vận động thị giácDây khứu giácDây thị giácDây thính giácDây ba nhánhDây vận động cơ mặtDây phế vịDây lưỡi hầuDây gai sốngDây vận động cơ lưỡiHình 46-2. Các dây thần kinh não (nhìn mặt dưới não)BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Chất xám ở trụ não có chức năng gì?=>Chất xám ở trụ não tập trung thành các nhân xám, đó là trung khu thần kinh, nơi xuất phát các dây thần kinh não- Có 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại dây cảm giác, dây vận động và dây phaII. Trụ nãoBÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN => Nhân xám: điều khiển, điều hoà các hoạt động của các nội quan, đặc biệt là hoạt động tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá Nêu chức năng của nhân xám?Vì sao khi bị đánh mạnh vào gáy sẽ dẫn tới hậu quả là nạn nhân dễ bị nôn,ói,đau đầu, co giật, liệt mặt, méo miệng, mù,thậm chí có thể tử vong..? Vì sao khi bị đánh mạnh vào gáy sẽ dẫn tới hậu quả là nạn nhân dễ bị nôn,ói,đau đầu, co giật, liệt mặt, méo miệng, mù, thậm chí có thể tử vong ? Trả lời: Khi đánh vào gáy là trụ não bị tổn thương.Trụ não có 12 đôi dây thần kinh điều khiển các hoạt động của cơ thể:+Hành não: là trung tâm của các phản xạ đóng vai trò sinh mạng (điều hòa hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa..). Vì vậy khi hành não bị tổn thương, bệnh nhân sẽ tử vong.+ Cầu não:có một số hạch TK và nhân xám, điều khiển các phản xạ không ĐK như nhai nuốt, ói mửa,ho, bú...+ Não giữa: Có củ não sinh tư: là chỗ phình to của lõi tủy,có 4 thùy, 2 thùy trước là thùy thị giác, 2 thùy sau là thùy thính giác. Có cuống não: là các bó dẫn truyền từ dưới lên, có các nhân TK điều khiển các cơ ở cầu mắt. - Vậy khi chơi đùa các em phải lưu ý gì?=> Không nô đùa quá mức, không xô xát đánh vào đầu, vào gáy bạn dễ gây nguy hiểm cho tính mạngBÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Chất trắng ở trụ não có đặc điểm gì?Nêu chức năng của chất trắng? Chất trắng là các đưường liên lạc dọc nối tuỷ sống với các phần trên của não bộ => Làm nhiệm vụ dẫn truyền, bao gồm các đường dẫn truyền lên (cảm giác) và các đưường đẫn truyền xuống (vận động)II. Trụ nãoNơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống Đường dẫn truyền xuốngHầu hết các đường thần kinh cảm giác từ dưới đi lên hoặc các đường vận động từ trên đi xuống khi qua trụ não đều bắt chéo sang phía đối diện . Do đó nếu 1 bán cầu não bị tổn thương ( có thể xuất huyết não ) sẽ làm tê liệt nửa thân bên đối diện..BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Não trung gian Em hãy xác định vị trí của não trung gian? Não trung gian gồm các thành phần nào?- Não trung gian nằm giữa trụ não và đại nãoTrả lời:- Não trung gian gồm đồi thị và vùng dưưới đồi thịTrụ nãoIII. Não trung gianBÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN III- Não trung gianNão trung gian Nêu chức năng của não trung gian?- Chất trắng (ngoài) : Chuyển tiếp các đưường dẫn truyền từ dưưới lên não- Chất xám: Là các nhân xám điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt.Trả lời: IV. Tiểu nãoTiểu nãoNằm phía sau trụ não, dưới đại nãoChất xám nằm ngoài tạo thành lớp vỏ tiểu não và các nhân xám. Chất trắng nằm trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của hệ TK .BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN IV- Tiểu nãoTN 1: - Phá tiểu não của chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng TN 2: - Phá huỷ một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía huỷ tiểu não=> Tiểu não có chức năng gì?BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN IV- Tiểu não=> Tiểu não có chức năng điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Câu 2/SGK-146 Em hãy giải thích vì sao người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu lúc đi?Trả lời:Ngưười say rưượu chân nam đá chân chiêu là do rưượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xináp giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưưởngVậy khi uống rượu thì có được tham gia giao thông không? Em có lời khuyên gì cho bạn bè và người thân?Trả lời:- Không nên uống nhiều bia rượu vì khi uống nhiều bia rượu sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của hệ TK, hệ tim mạch, dạ dày ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.- Khi đã uống rượu bia thì không tham gia điều khiển các phương tiện giao thông vì dễ gây tai nạn.- Khi uống nhiều rượu bia sẽ gây ảnh hưởng tới quá trình hoạt động của não bộ, làm cho cơ thể không giữ được thăng bằng, dáng đi siêu vẹo, điều khiển các hành vi không chính xác dễ gây tai nạn giao thông, nghị định 100 của chính phủ có tác dụng hạn chế người uống bia rượu điều khiển phương tiện giao thông. - Không để tổn thương đại nãoChúng ta cần làm gì để bảo vệ bộ não ?BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN Bài tập : Em hãy xếp các chức năng tương ứng với từng bộ phận của não. Các phần của nãoTrả lờiChức năng1. Trụ não2. Tiểu não3. Não trung giana) Điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệtb) Điều kiển, điều hoà hoạt động của các nội quan(tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá)c) Điều hoà phối hợp các hoạt động phức tạpNÃO BỘTRỤ NÃONÃO TRUNG GIANTIỂU NÃOĐẠI NÃO1. Học bài và trả lời câu hỏi 1trong SGK/146 2. Đọc trưước bài mới: Bài 47 – Đại não DẶN DÒBài học đến đây là kết thúc