Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 1: Tôi đi học

Tiết 1: 
TÔI ĐI HỌC
 (Thanh Tịnh) 
I . MỤC TIÊU 
1. Kiến thức:
Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhở ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
2. Kỹ năng:
- Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân.
- Rèn cho HS kĩ năng đọc diễn cảm, sáng tạo , kĩ năng phân tích , cảm thụ tác phẩm văn xuôi giàu chất trữ tình 
3. Thái độ :
- Giáo dục HS biết rung động, cảm xúc với những kỉ niệm thời học trò và biết trân trọng , ghi nhớ những kỉ niệm ấy .
 -GD hs biết ơn cha mẹ, kính trọng thầy cô 
4. Năng lực 
- Phát triển cho HS năng lực nghe, nói , đọc, tạo lập văn bản. 
II. CHUẨN BỊ.
- GV: Soạn kế hoạc dạy học,tư liệu tham khảo (Tập truyện “Quê Mẹ ” )
- Thiết bị dạy học : Phiếu học tập, giấy A4, Máy tính, .
- Học liệu: tranh ảnh , hình ảnh có liên quan .
- HS : Tìm hiểu bài học và đọc các tài liệu có liên quan đến bài học
III. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học
1. Mô tả phương pháp thực hiện chuỗi các hoạt động học trong bài học và kĩ thuật dạy học thực hiện trong các hoạt động.
a. HĐ khởi động:	
- Phương pháp: Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật: Kĩ thuật đặt câu hỏi.
b. HĐ hình thành kiến thức mới
* HĐ1: Giới thiệu chung.
+ Tác giả Thanh Tịnh:
- Phương pháp: Dự án.
- Kĩ thuật: Kĩ thuật đặt câu hỏi.
+ Văn bản :
- Phương pháp: Đàm thoại, dạy học nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật: Kĩ thuật đặt câu hỏi, chia nhóm.
* HĐ 2: Tìm hiểu văn bản.
- Phương pháp: Đàm thoại,thảo luận nhóm (nhóm lớn, cặp đôi), nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật: Kĩ thuật khăn phủ bàn, chia nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi.
c. HĐ luyện tập:
- Phương pháp: Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật: Kĩ thuật đặt câu hỏi.
d. HĐ vận dụng :
- Phương pháp : Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề.
- Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi.
e. HĐ tìm tòi, sáng tạo :
- Phương pháp : Đàm thoại, nêu vấn đề.
- Kĩ thuật : Kĩ thuật đặt câu hỏi.
2. Tổ chức các hoạt động:
 HĐ 1. HĐ khởi động:
* Mục tiêu:
 - Tạo tâm thế hứng thú cho HS. 
 - Kích thích HS nhớ lại, hồi tưởng lại kỉ niệm ngày tựu trường đầu tiên
* Nhiệm vụ: HS theo dõi đoạn video và thực hiện yêu cầu của GV.
* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân, HĐ cả lớp.
* Yêu cầu sản phẩm: HS suy nghĩ trả lời.
* Cách tiến hành:
- GV chuyển giao nhiệm vụ:
 + GV chiếu video : GV cho HS nghe một bài hát : Ngày đầu tiên đi học của nhạc sĩ Ngọc Linh
? E cảm nhận được điều gì trong lời bài hát ?
-Dự kiến TL: Cảm xúc nỡ ngỡ, rụt rè của gày đầu tiên đi học một bạn nhỏ
? Hãy hồi tưởng lại ngày đầu tiên đi học và cho biết cảm xúc, tâm trạng của em ngày đó
-Dự kiến TL: Hồi hộp, lo lắng .
- GV dẫn dắt vào bài : 
 “ Ngày đầu tiên đi học
 Mẹ dắt tay đến trường
 Em vừa đi vừa khóc
 Mẹ dỗ dành yêu thương ”
 Những kỉ niệm sâu sắc, êm đềm của tuổi thơ đã đi vào thơ ca như những dòng suối ngọt lành, trong mát. Nào là kỉ niệm tuổi thơ của Giang Nam là những ngày chốn học đuổi bướm cạnh bờ ao. Rồi nhà thơ Tế Hanh tìm lại tuổi thơ của mình bên con sông Trà Bồng xanh biếc còn nhà thơ Thanh Tịnh lại sống lại những kỉ niệm tuổi thơ bằng ngày đầu tiên đI học, kỉ niệm về ngày đầu tựu trường, để rồi sau bao nhiêu năm mỗi khi nhớ lại vẫn còn gieo vào lòng bao rung cảm, xao xuyến bâng khuâng.Hôm nay , cô và các em sẽ tìm hiểu tâm trạng của một bạn học trò trong văn bản “ Tôi đi hoc” của Thanh Tịnh với những kỉ niệm mơn man của một thời thơ ấu trong ngày tựu trường đầu tiên của mình nhé!
HĐ 2. HĐ hình thành kiến thức:
Hoạt động của giáo viên và học sinh 
Nội dung 
 -Mục tiêu : Giúp cho HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Thanh Tịnh và văn bản Tôi đi học 
- Nhiệm vụ : HS tìm hiểu ở nhà
- Phương thức thực hiện : Trình bày dự án, hoạt động chung, hoạt động nhóm.
- Yêu cầu sản phẩm: Kết quả cuả nhóm là phiếu học tập, câu trả lời của HS
- Cách tiến hành : 
1. GV chuyển giao nhiệm vụ : Trình bày dự án về tác giả Thanh Tịnh
- Dự kiến TL: 
- Thanh Tịnh (1911-1988) . Tên khai sinh là Trần Văn Vinh
- Quê ở xóm Gia Lạc ven sông Hương ngoại ô tp Huế
- Năm lên 6 tuổi được đổi tên là Trần Thanh Tịnh, học tiểu học và trung học tại Huế,. Từ năm 1933 , bắt đầu đi làm và vào nghề dạy học. Đây cũng là thời gian ông bắt đầu sáng tác văn chương
 - Trong sự nghiệp sáng tác của mình , Thanh Tịnh đã có mặt khs nhiều lĩnh vực : truyện ngắn, truyện dài, thơ, bút kí văn học...song có lẽ ông thành công hơn cả ở thể loại truyện ngắn và thơ. Những truyện ngắn của ông toát lên một tình cảm êm đềm , trong trẻo. Văn ông nhẹ nhàng mà thấm sâu mang dư vị vừa man mác buồn thương vừa ngọt ngào quyến luyến 
2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ : Trình bày theo nhóm
- Một nhóm trình bày
- các nhóm khác nhận xét bổ sung
- GV chốt kiến thức
? Nêu những hiểu biết về văn bản
1 HS trả lời
Dự kiến trả lời: In trong tập “ Quê mẹ” xuất bản năm 1941
GV chốt kiến thức 
GV chuyển giao nhiệm vụ:
HĐ nhóm ( 3 phút)
? Nêu PTBĐ chính của văn bản
? Ngôi kể ? tác dụng
? Kê các sự việc chính của văn bản
HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ
+ HS đọc yêu cầu
+ Hs hđ cá nhân
+ HS thảo luận 
 Đại diện nhóm trình bày
Dự kiến trả lời :
 - Thể loại : truyện ngắn 
- Phương thức biểu đạt : Tự sự - miêu tả - biểu cảm
+ Ngôi kể : Thứ nhất – người kể xưng tôi -> làm cho văn bản có sức thuyết phục , sinh động
+ Các sự việc chính :
 - Cảm nhận của tôi trên đường tới trường.
 - Cảm nhận của tôi lúc ở sân trường
 - Tâm trạng nhân vật tụi trong lớp học
? Tóm tắt văn bản 
HS tóm tắt 
? Bố cục văn bản
HS trả lời
Nhận xét
GV chốt 
3 phần : 
+ Đoạn 1:Từ dầu -> trên ngọn núi: Cảm nhận của tôi trên đường tới trường.
+ Đoạn 2:“tiếp theo....được nghỉ cả ngày nữa”: Cảm nhận của tôi lúc ở sân trường.
+ Đoạn 3:“Còn lại” – Tâm trạng nhân vật tụi trong lớp học
- Mục tiêu: Giúp HS thấy được tâm trạng hồi hộp , cảm giác bỡ ngỡ của nv Tôi khi cùng mẹ đi trên đường tới trường
- Nhiệm vụ: HS thực hiện yêu cầu của GV
- Phương thức thực hiện : HĐ chung, thảo luận nhóm, HĐ cặp đôi
- Yêu cầu sản phẩm: Vở ghi của HS
- Cách tiến hành:
1. GV chuyển giao nhiệm vụ:
Thảo luận nhóm bằng kĩ thuật khăn trải bàn ( 5 phút) 
? Điều gì đã gợi nhắc nhân vật Tôi nhớ về kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên
? Vì sao không gian và thời gian ấy trở thành kỉ niệm trong tâm trí Tôi
? Em hãy giải thích vì sao nhân vật Tôi lại có cảm giác thấy lạ trong buổi đầu tiên đến trường mặc dù trên con đường ấy, Tôi quen đi lại lắm lần?
 - Thông qua những cảm nhận của bản thân trên con đường làng đến trường nhân vật Tôi đó tự bộc lộ đức tính gỡ của mình 
? Trong câu văn “Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang ngọn núi”, tác giả sử dụng nghệ thuật gỡ và phân tích ý nghĩa cách diễn đạt ấy? 
2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: 
 + HS đọc yêu cầu
+ HS HĐ cá nhân
+HS thảo luận
Đại diện trình bày
Dự kiến trả lời:
- Thời gian buổi sỏng cuối thu.
 - Không gian: trên con đường làng dài và hẹp. - - -Và đó là thời điểm và nơi chốn quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả. Đấy cũng là thời điểm đặc biệt của Tôi, lần đầu tiên được cắp sách đễn trường.Phép so sánh. So sánh một hiện tượng vô hình với một hiện tượng thiên nhiên hữu hình đẹp đẽ. Chính hinh ảnh này đó cho ngừơi đọc thấy kỷ niệm của Tôi ngày đầu tiên đi học thật cao đẹp và sâu sắc.
GV đánh giá quá trình thảo luận của nhóm, đánh giá sản phẩm của HS 
GV chốt kiến thức 
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả : 
- -Thanh Tịnh (1911-1988)
-- Tác phẩm mang văn phong đằm thắm, êm dịu, trong trẻo .
 2. Văn bản 
 - In trong tập “ Quê mẹ” xuất bản năm 1941.
 II. Tìm hiểu văn bản 
1. . Tâm trạng của Tôi trên con đường cùng mẹ tới trường.
Bằng nghệ thuật so sánh, sử dụng hàng loạt động từ 
-> Cử chỉ ngộ nghĩnh ,đáng yêu, ngây thơ và sự thay đổi trong nhận thức của bản thân nhân vật tôi 
HĐ 3. HĐ luyện tập 
- Mục tiêu: Giúp HS thấy được nét đặc sắc nghệ thuật so sánh sử dụng trong văn bản 
 - Nhiệm vụ: HS thực hiện yêu cầu của GV
- Phương thức thực hiện : HĐ chung, thảo luận nhóm, HĐ cặp đôi
- Yêu cầu sản phẩm: Vở ghi của HS
- Cách tiến hành:
 1. GV chuyển giao nhiệm vụ
? Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được tác giả sử dụng trong bài văn
HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: 
+ Nghe và trả lời câu hỏi 
+ GV nhận xét 
III. HĐ luyện tập
? Tìm và phân tích các hình ảnh so sánh được tác giả sử dụng trong bài văn
HĐ 4. HĐ vận dụng 
- Mục tiêu: Vận dụng kiên sthuwcs đã học áp dụng vào bản thân
 - Nhiệm vụ: HS vận dụng kiến thức đã học thực hiện yêu cầu của GV
- Phương thức thực hiện : HĐ cá nhân
- Yêu cầu sản phẩm: Vở ghi của HS, câu trả lời của hs
- Cách tiến hành:
 1. GV chuyển giao nhiệm vụ
? Viết một đoạn văn ngắn nói lên cảm xúc của em trong ngày tựu trường đầu tiên 
 2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: 
- Nghe yêu cầu
- Trình bày cá nhân 
- GV nhận xét 
HĐ 5. HĐ tìm tòi , mở rộng 
- Mục tiêu: Mở rộng kiến thức đã học
 - Nhiệm vụ: HS về nhà tìm hiểu, sưu tầm 
- Phương thức thực hiện : HĐ cá nhân
- Yêu cầu sản phẩm: Vở ghi của HS, câu trả lời của hs
- Cách tiến hành:
 1. GV chuyển giao nhiệm vụ
? Hãy tìm đọc 1 số bài văn , bài thơ cũng nói về chủ đề ngày đầu tiên đi học
 2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ: 
- Đọc yêu cầu 
- Về nhà suy nghĩ trả lời 
IV. RÚT KINH NGHIỆM: