Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 17: Tim và mạch máu - Năm học 2019-2020

Ngày soạn: 14/10/2019
Ngày giảng: 16/10/2019
Tiết 17
TIM VÀ MẠCH MÁU
I. MỤC TIÊU
 	1. Kiến thức
-Trình bày được cấu tạo của tim và hệ mạch liên quan đến chức năng.
- Nêu được chu kì hoạt động của tim. 
2. Kĩ năng
 Kĩ năng quan sát mô hình, tranh vẽ, nghiên cứu thông tin phát hiện kiến thức.
3. Thái độ :
Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ tim tránh tác động mạnh vào tim và tránh dùng các chất kích thích gây tổn thương tim mạch.
II. CHUẨN BỊ
Mô hình tim tháo lắp 
III. PHƯƠNG PHÁP 
Trực quan ,vấn đáp 
IV.TỔ CHỨC GIỜ HỌC 
 	1. Ổn định tổ chức ( 1’ ) Kiểm tra sĩ số hs
 	2. Kiểm tra đầu giờ (3’) 
?Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào ? Vai trò của tim 
trong hệ tuần hoàn máu.
?Trình bày vòng tuần hoàn lớn và vòng Tuần hoàn nhỏ trong cơ thể?
 	3. Các hoạt động: 
	Khởi động vào bài (3’)
	Lớp trưởng tổ chức lớp chơi một trò chơi -> ngườ thực hiện chưa tốt sẽ trả lời câu hỏi:
? Tim có cấu tạo như thế nào để thực hiện tốt vai trò " bơm" tạo lực đẩy 
máu đi trong hệ tuần hoàn của mình.
-> GV dẫn dắt vào bài.
Hoạt động 1 ( 10' )
TÌM HIỂU CẤU TẠO CỦA TIM
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
- Nêu cấu tạo ngoài của tim 
- HS quan sát H 17.1 sgk kết hợp mô hình trao đổi nhóm bàn ( 2’) thống nhất ý kiến 
- GV treo tranhvẽ
- Đại diện nhóm lên trình bày cấu tạo ngoài của tim, nhóm khác bổ sung
+ Màng tim có vai trò gì ? 
+ Giúp tim hoạt động dễ dàng
- Gv y/c HS dựa vào kiến thức bài trước và sự hiểu biết của mình hoàn thành bảng 17.1
- HS trao đổi nhóm 3 phút thống nhất ý kiến hoàn thành được nội dung bảng 17.1
Các ngăn tim
Nơi máu được bơm tới
Tâm nhĩ trái co
Tâm thất trái
Tâm nhĩ phải co
Tâm thất phải 
Tâm thất trái co
Vòng tuần hoàn lớn
Tâm thất phải co
Vòng tuần hoàn nhỏ
GV y/c HS dự đoán thành tim nào có thành cơ dày nhất, tại sao ?
- HS các nhóm nêu dự đoán
 - Giữa các ngăn tim , ngăn tim và mạch máu có cấu tạo như thế nào để máu chảy theo một chiều ? 
- GV ghi dự đoán của các nhóm vào góc bảng
HS đa ra kết luận cấu tạo trong của tim
 - Gv y/c HS tháo lắp mô hình tim quan sát cấu tạo trong của tim kiểm tra dự đoán của mình
Tim 4 ngăn chia 2 nửa.
 + Nửa trái -tâm nhĩ trái, tâm thất trái
+ Nửa phải có tâm nhĩ phải và tâm thất phải 
+ Van nhĩ - thất, van động mạch
+ Cấu tạo tim phù hợp với chức năng ở điểm nào ?
- Thành tâm thất dày hơn thànhtâm nhĩ
- các van tim giúp máu đi theo một chiều
I. Cấu tạo tim
1. Cấu tạo ngoài
- Tim hình chóp đỉnh quay xuống dưới đáy lên trên, nặng khoảng 300 g, bao bên ngoài là màng tim trong chứa dịch
2. Cấu tạo trong 
 Tim cấu tạo bởi cơ tim và
mô liên kết, tạo thành các ngăn tim ( tâm nhĩ phải , tâm nhĩ trái, tâm thất phải , tâm thất trái ) và các van tim ( van nhĩ- thất, van động mạch )
Hoạt động 2 ( 12' )
TÌM HIỂU CẤU TẠO MẠCH MÁU
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
GV y/c HS n/c H 17.2 sgk tr. 55 TLN (4’) hoàn thành ▼
- HS quan sát thu nhận và sử lí thông tin thống nhất ý kiến 
GV treo bảng phụ nội dung phiếu học tập
- Đại diện nhóm lên ghi kết quả - chia sẻ - chốt KT.
- GV nhận xét thông báo đáp án đúng
II. Cấu tạo mạch máu 
Nội dung phiếu học tập
Nội dung
Động mạch
Tĩnhmạch
Mao mạch
1. Cấu tạo
- Thànhmạch 
- Lòng trong 
- Đặc điểm khác 
 Mô liên kết
3 lớp cơ trơn dày
 Biểu bì
Hẹp
Động mạch lớn nhiều động mạch nhỏ
 Mô liên kết 
3 lớp cơ trơn Mỏng
 Biểu bì 
Rộng 
Có van một chiều 
1 lớp biểu bì mỏng
Hẹp nhất
Nhỏ phân nhánhnhiều
2. Chức năng 
Đẩy máu từ tim đến cơ quan 
Vận tốc lớn
Dẫn máu từ cơ quan về tim
Vận tốc nhỏ 
Nhận máu trao đổi với tế bào 
Hoạt động 3 ( 12' )
TÌM HIỂU CHU KÌ CO DÃN CỦA TIM
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
- GV y/c HS quan sát H 17. 3 hoàn thành bài tập tr. 55, 56
- HS thảo luận nhóm 3 phút thống nhất ý kiến 
+ Chu kì tim gồm mấy pha
- Đại diện nhóm trình bày
+ Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây ? Nghỉ bao nhiêu giây ? 
+ Co 0,1 giây nghỉ 0,7 giây
+ Tâm thất làm việc bao nhiêu giây ? Nghỉ bao nhiêu giây ? 
+ Co 0,3 giây nghỉ 0,5 giây
III. Chu kì co dãn của tim
- Chu kì tim gồm 3 pha
- Pha co tâm nhĩ 0,1 giây máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất
- Pha co tâm thất 0,3 giây máu từ tâm thất vào động mạch chủ
+ Tim nghỉ người hoàn toàn bao nhiêu giây
+ 0,4 giây
- Sự hoạt động co dãn của tim liên quan đến sự vận chuyển máu như thế nào 
- HS trả lời 
- GV chốt kiến thức - Tại sai tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi ?
HS dựa vào chu kì tim giải thích 
- Pha dãn chung 0,4 s
4. Tổng kết và hướng dẫn học ở nhà	
a. Tổng kết (3’)
 	1.1 Câu nào sau đây không đúng
	a) Thành tâm thất dày hơn thành tâm nhĩ
	b) Thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải
	c) Thànhtim dày tạo áp lực đẩy máu trong động mạch
	d) Nhờ có van tim nên máu di chuyển theo một chiều từ động mạch đến 
 tâm thất đến tâm nhĩ.
 	1.2. Nếu tim đập càng nhanh thì 
	a) Thời gian co tim càng rút ngắn
	b) Thời gian nghỉ không thay đổi 
	c) Câu a, b đúng
	d) Câu a, b sai 
	Đáp án : 1 - d , 2 -c
b. Hướng dẫn học ở nhà (1’)
	- Đọc mục em có biết
	- Học bài làm bài tập sgk, vở bài tập
- Nghiên cứu bài 18: Vận chuyển máu qua hệ mạch.Vệ sinh hệ tuần hoàn
	+ Nêu được khái niệm huyết áp .
+ Trình bày được sự thay đổi tốc độ vận chuyển máu trong các đoạn mạch,
 ý nghĩa của tốc độ máu chậm trong mao mạch .
+ Trình bày điều hoà tim và mạch bằng thần kinh .
+ Kể một số bệnh tim mạch phổ biến và cách đề phòng .
+ Trình bày ý nghĩa của việc rèn luyện tim và cách rèn luyện tim