Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 8: Cấu tạo và tính chất của xương - Năm học 2019-2020

Ngày soạn : 19/9/2019
Ngày giảng: 21/9/2019
Tiết 8 
CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
 - Mô tả cấu tạo của xương dài.
 - Nêu được cơ chế lýn lên và dài ra của xương.
 - Xác định được thành phần hoá học của xương.
 - Biết được tính đàn hồi và rắn chắc của xương.
2. Kĩ năng 
 - Giải thích, lắng nghe tích cực, hợp tác, tìm kiếm xử lý thông tin.
 - Rèn luyện kĩ năng hoạt động nhóm, kĩ năng phân tích so sánh.
 - Kĩ năng quan sát thí nghiệm, nghiên cứu thông tin phát hiện kiến thức.
3. Thái độ
 - Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ bộ xương, liên hệ với thức ăn giúp cho bộ xương phát triển tốt ở tuổi học sinh.
II. CHUẨN BỊ
 Như trong SGK
III. PHƯƠNG PHÁP 
 Trực quan ,vấn đáp 
IV. TỔ CHỨC GIỜ HỌC
1. Ổn định tổ chức ( 1’ ) 
Kiểm trs sĩ số hs
 2. Kiểm tra đầu giờ ( 5’ )
 Bộ xương người gồm mấy phần, cho biết các xương ở các phần đó, nêu chức năng của bộ xương.
 3. Các hoạt động 
Vào bài (1’) HS đọc mục em có biết cuối bài 8. Những thông tin đó cho em biết điều gì? Vì sao xương có những khả năng đó? Nội dung bài 9 sẽ giúp ta giải thích điều đó.
Hoạt động 1 ( 13’)
TÌM HIỂU CẤU TẠO XƯƠNG
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
GV ?1 Xương dài có mấy phần ?
- HS n/c H 8, thông tin sgk trả lời
HS Nêu được:
+ Đầu xương 
+ Thân xương
GV Đầu xương gồm những phần nào ?
HS lên xác định trên tranh 
Thân xương gồm những lớp nào ?
HS xác định trên tranh
- GV Cấu tạo xương có ý nghĩa gì đối với chức năng nâng đỡ của xương
- Hình ống xương nhẹ , xốp
- Nan xương phân tán lực tác dụng
- GV người ta đó vận dụng kiểu cấu trúc của xương để xây dựng đẩm bảo độ bền, và tiết kiệm nguyên vật liệu
VD: làm cột , trụ cầu, vòm nhà....
- HS dựa vào thông tin trả lời câu hỏi :
? Chức năng của xương dài?
- Chức năng sụn bọc đầu xương, mô xương xốp
- Chức năng màng xương, mô xương cứng, khoang xương.
- Hãy kể tên các xương ngắn, dẹt trên cơ thể
- Chúng có cấu tạo và chức năng như thế nào?
- HS n/c sgk trả lời nêu được :
+ Cấu tạo
+ Chức năng
I. Cấu tạo của xương 
1. Cấu tạo xương dài
+ Đầu xương 
+ Thân xương
- Nội dung bảng 8.1
2. Chức năng của xương dài
- Nội dung bảng 8.1
Bảng 8.1 Đặc điểm cấu tạo và chức năng của xương
3. Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt
- Ngoài mô xương cứng
- Trong mô xương xốp
- Chức năng chứa tuỷ đỏ
Hoạt động 2 ( 8’)
SỰ TO RA VÀ DÀI RA CỦA XƯƠNG
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
- GV nêu câu hỏi yêu cầu HS TLN 3':
- HS thảo luận nhóm nhỏ thống nhất ý kiến
? Xương to ra là nhờ đâu
? Xương dài ra nhờ đâu
Nêu được vai trò của màng xương giúp xương
to ra về bề ngang 
- GV cung cấp cho HS thí nghiệm chứng minh
II. Sự to ra và dài ra của
 xương
- Xương to ra là nhờ các tế bào màng xương có khả năng phân chia.
sự dài ra của xương là do tế bào sụn tăng trưởng đầu xương
- HS nhận xét khoảng cách BC, AB, CD khi xương dài ra => Vai trò của sụn tăng trưởng
- GV chốt KT
- Xương dài ra là nhờ sự phân chia của các tế bào lớp sụn tăng trưởng.
Hoạt động 3 ( 12’)
THÀNH PHẦN HOÁ HỌC
Hoạt động của thầy trò
Nội dung
- GV giới thiệu thí nghiệm chứng minh thành phần hoá học của xương, giải thích các hiện tượng thí nghiệm
- > HS theo dõi thí nghiệm trong SGK.
+ Thả một xương đùi ếch vào cốc đựng HCl 10%
+ Kẹp xương đùi ếch đốt trên ngọn lửa đèn cồn
- Khi ngâm xương có bọt khí nổi lên, đó là khí CO2
 CaCO3 + HCl --> CaCl2 + H2CO3 ---> CaCl2 + H2O + CO2 
 khi ngâm xương xương lại bị dẻo và có thể kéo dài ra thắt nút: Xương mất phần chất rắn
 xương cháy có mùi khét: Chất hữu cơ
- Xương bị cháy gõ nhẹ : Xương vì vụn
? Xương có thành phần hóa học như thế nào?
- GV nếu xương chỉ có chất hữu cơ xương sẽ dẻo, chỉ có chất vô cơ xương giòn dễ vỡ => sự kết hợp 2 chất này theo tỷ lệ nhất
định quy định đặc tính của xương, tỷ lệ này thay đổi theo lứa tuổi
- Trẻ nhỏ tỷ lệ cốt giao là 2/3, vô cơ 1/3 người già tỷ lệ cốt giao giảm => xương giòn rễ vỡ.
- Xương có tính chất gì ?
- HS nêu kết luận
III. Thành phần hoá học và tính chất của xương
1. Thành phần hoá học xương gồm:
+ Chất hữu cơ ( Chất cốt giao)
+ Chất vô cơ ( chủ yếu là muối can xi)
2. Tínhchất của xương là đàn hồi và rắn chắc.
4. Tổng kết và hướng dẫn học bài
a. Tổng kết : ( 4’)
	- HS làm bài tập
	* Xác định các chức năng Tương ứng với các phần của xương ở bảng 8.2 bằng cách ghộp chữ ( a, b, c.. ) với số ( 1, 2, 3 ..)sao cho phù hợp.
Các phần của xương
Trả lời chức năng phù hợp
Chức năng
1. Sụn đầu xương
a) Sinh hồng cầu chứa mỡ ở người già
2. Sụn tăng trưởng
b) Giảm ma sát trong khớp xương
3. Mô xương xốp
c) Xương lýn lên về bề ngang
4. Mô xương cứng
d) Phân tỏn lực tạo ụ chứa tuỷ
5. Tuỷ xương 
e) Chịu lực
g) Xương dài ra
b. Hướng dẫn học bài:( 1’)
	- Học bài, làm bài tập sgk
	- Chuẩn bị bài 9 tìm bắt ếch 1 con /1 nhóm 
V. Phụ lục 
Các phần của xương
Cấu tạo
Chức năng
Đầu xương
- Sụn bọc đầu xương
- Mô xương xốp gồm các nan xương
- Giảm ma sát trong khớp xương
- Phân tán lực tác dụng
- Tạo các ô chứa tuỷ đỏ
Thân xương
- Màng xương
- Giúp cho xương ohát triển bề ngang
- Mô xương cứng
- Chịu lực đảm bảo vững chắc
- Khoang xương
- Chứa tuỷ đỏ ở trẻ em, sinhhồng cầu, chứa tuỷ vàng ở người lớn