Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Tiết 22, Bài 19: Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới

NÚI PHÚ SĨ 
Những hình ảnh này gợi cho em liên tưởng tới đất nước nào trên thế giới? 
Em hãy trình bày những hiểu biết của mình về Nhật Bản? 
Là một quốc gia đảo hình vòng cung, có diện tích tổng cộng là 37.7843 km vuông, nằm theo sườn phía đông lục địa châu Á. Thường được biết đến với tên gọi: “xứ sở hoa anh đào”, “đất nước mặt trời mọc”. 
QUAN SÁT CÁC HÌNH ẢNH SAU 
BÀI 19 – TIẾT 2 2 : NHẬT BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI 
I. Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ nhất. 
Hãy nêu những nét chính của tình hình kinh tế nước Nhật sau chiến tranh thế giới thứ nhất? 
* Kinh tế: 
Trong chiến tranh thế giới thứ nhất Nhật thu nhiều lợi nhuận (sản lượng công nghiệp tăng 5 lần). 
 Sau chiến tranh, kinh tế Nhật ngày càng gặp khó khăn: 
?Vì sao sau chiến tranh, kinh tế Nhật ngày càng gặp khó khăn ? 
 Nông nghiệp vẫn lạc hậu không có gì thay đổi so với công nghiệp. 
+ Giá gạo tăng cao, đời sống nhân dân khó khăn. 
-> Phát triển mạnh nhưng tốc độ tăng trưởng không đều, không ổn định. 
QUAN SÁT NHỮNG HÌNH ẢNH VỀ TRẬN ĐỘNG ĐẤT NĂM 1923 
Mạnh 8.3 độ rich-te, làm 143 000 người chết 
I. Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ nhất. 
* Tình hình xã hội: 
Những khó khăn về kinh tế đã tác động như thế nào đến tình hình xã hội? 
- 1918, Cuộc " bạo động lúa gạo "bùng nổ lôi cuốn hơn 10 triệu người tham gia 
- Phong trào bãi công diễn ra sôi nổi. 
Kết quả của các phong trào đó là gì? 
-> 7.1922, ĐCS Nhật ra đời, trở thành lực lượng lãnh đạo phong trào công nhân. 
Ka-tai-a-ma Xen, nhà hoạt động cách mạng lỗi lạc, người sáng lập ra Đảng Cộng sản Nhật Bản 
Đến năm 1927 tình hình nước Nhật như thế nào? 
- 1927, Nhật Bản lâm vào cuộc khủng hoảng tài chính, chấm dứt sự phục hồi của nền kinh tế. 
BÀI 19 – TIẾT 2 2 : NHẬT BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI 
Trong những thập niên 20 của thế kỷ XX, tình hình kinh tế nước Nhật Bản và nước Mỹ có điểm gì giống và khác nhau? 
NƯỚC 
Nhật Bản 
Mỹ 
Giống 
Kh á c 
Cùng là những nước thu được nhiều lợi nhuận, thiệt hại không đáng kể trong chiến tranh. 
Nền kinh tế phát triển mất cân đối giữa nông nghiệp, công nghiệp 
Phát triển rất nhanh, tương đối ổn định và cân đối giữa nông nghiệp và công nghiệp 
I. Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ nhất. 
II. Nhật Bản trong những năm 1929-1939. 
* Cuộc khủng hoảng 1929-1933. 
? Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, có tác động như thế nào tới nền kinh tế Nhật? 
- Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế Nhật, công nghiệp giảm 1/3. 
Kinh tế năm 1931 (so với năm 1929) 
Công nghiệp 
Giảm 32.5% 
Ngoại thương 
Giảm 80% 
Thất nghiệp 
3 triệu người 
? Để thoát khỏi tình trạng khủng hoảng giới cầm quyền Nhật đã làm gì ? 
- Giới cầm quyền chủ trương quân sự hóa đất nước, phát động chiến tranh xâm lược để thoát khỏi khủng hoảng. 
Năm 1927, thủ tướng ta-na-ca của Nhật đã đưa ra bản “Tấu thỉnh” với kế hoạch xâm chiếm Trung Quốc -> châu Á -> toàn thế giới. 
? Em hãy trình bày kế hoạch xâm lược của Nhật ? 
- 9/ 1931, Nhật tấn công Đông Bắc TQ, hình thành lò lửa chiến tranh đầu tiên trên thế giới. 
Cuộc khủng hoảng gây ra những hậu quả xã hội tai hại: Mâu thuẫn xã họi trở nên gay gắt: năm 1929 có 276 cuộc bãi công, năm 1930 có 907 cuộc đến năm 1931 là 998 cuộc. 
BÀI 19 – TIẾT 2 2 : NHẬT BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI 
Quân Nhật chiếm Mãn Châu 1931 
I. Nhật Bản sau chiến tranh thế giới thứ nhất. 
II. Nhật Bản trong những năm 1929-1939. 
Trong những năm 30 quá trình phát xít hóa của Nhật diễn ra như thế nào? 
- Thập niên 30, ở Nhật diễn ra quá trình thiết lập chế độ phát xít, sử dụng triệt để bộ máy quân sự và cảnh sát của chế độ chuyên chế Nhật. 
Kita Ikki- lãnh đạo tinh thần cuộc đảo chính của nhóm sĩ quan trẻ ngày 26/2/1936, được coi là kẻ sáng lập CNPX ở Nhật 
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản công nhân, các tầng lớp nhân dân, binh sĩ tiến hành cuộc đấu tranh mạnh mẽ. 
-> Làm chậm lại quá trình phát xít ở Nhật. 
BÀI 19 – TIẾT 2 2 : NHẬT BẢN GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI 
? Em hãy so sánh quá trình phát xít hóa của Nhật Bản với nước Đức? 
Nước 
Nhật 
Đức 
Thời gian 
Sử dụng chính quyền hiện tại 
Tổ chức đảng phái 
Diễn ra trong thời gian ngắn (1933- 1936) 
Diễn ra trong thập niên 30 của thế kỷ XX 
Vẫn sử dụng chính quyền quân chủ chuyên chế hiện tại 
Chỉ có duy nhất một đảng tồn tại là Đảng quốc xã 
Không sử dụng chính quyền cũ 
Tổ chức chính quyền dưới hình thức nghị viện gồm nhiều đảng phái 
-> Quá trình phát xít hóa ở Đức diễn ra nhanh và mạnh mẽ hơn. 
QUAN HỆ VIỆT – NHẬT 
Em hãy cho biết mối quan hệ của Nhật Bản với Việt Nam? 
Về chính trị: Ngày lập quan hệ ngoại giao: 21/9 / 1973 
Năm 1992 , Nhật Bản quyết định mở lại viện trợ cho Việt Nam . Quan hệ giữa Việt Nam-Nhật Bản phát triển nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực và đã bước sang giai đoạn mới về chất và đi vào chiều sâu. Các mối quan hệ kinh tế chính trị, giao lưu văn hóa không ngừng được mở rộng; đã hình thành khuôn khổ quan hệ ở tầm vĩ mô; sự hiểu biết giữa hai nước không ngừng được tăng lên. 
Về kinh tế: Nhật Bản là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam.Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam, từ 1992-2003 đạt khoảng 8,7 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng khối lượng ODA của cộng đồng quốc tế cam kết dành cho Việt Nam, trong đó viện trợ không hoàn lại khoảng 1,2 tỷ USD. Từ năm 2001, Nhật Bản cắt giảm 10% ngân sách ODA nhưng vẫn giữ và tăng kim ngạch ODA cho Việt Nam. Năm 2003, mặc dù cắt giảm 5,8% ODA cho các nước nói chung, nhưng ODA cho Việt Nam vẫn là 91,7 tỷ yên , giảm khoảng 1.2% so với năm 2002. 
Mèi quan hÖ ViÖt- NhËt 
Hội đàm Việt Nam - Nhật Bản ngày 2-7-2005 
Thủ tướng Phan Văn Khải 
thăm Nhật tháng 6 năm 2004