Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Tiết 42, Bài 27: Khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIX - Nguyễn Thị Thắm

MÔN LỊCH SỬ 8 
TRƯỜNG THCS TÂN BÌNH 
Giáo viên soạn giảng: Nguyễn Thị Thắm 
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ 
THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI. 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
? Trình bày diễn biến, kết quả cuộc khởi nghĩa 
Hương Khê. 
Trả lời : Cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng, Cao Thắng lãnh đạo. Chia làm hai giai đoạn: 
Giai đoạn 1: (1889-1888) xây dựng căn cứ và chuẩn bị lực lượng rèn đúc vũ khí. 
Giai đoạn 2: (1889-1895) Khởi nghĩa bước vào giai đoạn quyết liệt, đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. Sau khi Phan Đình Phùng hi sinh, cuộc khởi nghĩa dần tan rã. 
- Mặc dù bị thất bại, nhưng đây là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần Vương. 
KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG PHÁP CỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỈ XIX 
BÀI 27 : TIẾT 42 
I . Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913) 
S.§µ 
S.§uèng 
S.Lôc Nam 
S.Th­¬ng 
S.CÇu 
S.Hång 
S.L« 
S.Hång 
S.Th¸I B×nh 
B I Ó n § « n g 
H¶I Phßng 
Trung Quèc 
L¹ng S¬n 
Th¸i Nguyªn 
B¾c Giang. 
VÜnh Yªn 
Yªn ThÕ 
Nói Cai Kinh 
Nói Tam §¶o 
Em biết gì về địa hình và dân cư ở Yên Thế? 
SƠN TÂY 
PHÚC YÊN 
L¹ng S¬n 
Nói Tam §¶o 
Căn cứ Yên Thế: 
- Yên Thế ở phía Tây tỉnh Bắc Giang, địa hình hiểm trở. 
- Đa số là dân ngụ cư, hai lần bị mất đất nên rất căm thù thực dân Pháp 
BÀI 27 : TIẾT 42 
 KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO 
CHỐNG PHÁP CỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỈ XIX 
I/ KHỞI NGHĨA YÊN THẾ (1884 -1913) 
Nêu nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa? 
KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG PHÁPCỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỈ XIX 
TIẾT 42 
I.Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913) 
* Yên Thế nằm phía Tây Bắc tỉnh Bắc Giang, Đây là vùng đất đồi, cây cối râm rạp. 
* Nguyên nhân: 
Kinh tế sa sút, đời sống nông dân khổ cực, một bộ phận phải phiêu tán lên Yên Thế, họ sẵn sàng nổi dậy đấu tranh để bảo vệ cuộc sống. 
- Khi Pháp thi hành chính sách bình định, cuộc sống bị xâm phạm, nhân dân Yên Thế đã đứng dậy đấu tranh. 
? 
Lãnh đạo chính của cuộc khởi nghĩa là ai? Ông có đặc điểm gì khác với lãnh đạo trong phong trào Cần Vương? 
§Ò Th¸m (tøc Hoµng Hoa Th¸m) 
* Lãnh đạo: Đề Thám (Hoàng Hoa Thám)=> Giai cấp nông dân 
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế chia làm mấy giai đoạn? Nêu hoạt động của từng giai đoạn? 
S.§µ 
S.§uèng 
S.Lôc Nam 
S.Th­¬ng 
S.CÇu 
S.Hång 
S.L« 
S.Hång 
S.Th¸I B×nh 
B I Ó n § « n g 
Hµ Néi 
Tuyªn Quang 
Nhã Nam 
Bè H¹ 
S¬n T©y 
H¶I Phßng 
Trung Quèc 
L¹ng S¬n 
Th¸i Nguyªn 
Phån X­¬ng 
B¾c Giang 
B¾c Ninh 
VÜnh Yªn 
Hố Chuèi 
Nói Cai Kinh 
Nói Tam §¶o 
Cao Th­îng 
1884-1892 
PHÚC YÊN 
Lược đồ cuộc khởi nghĩa Yên Thế. 
S.§µ 
S.§uèng 
S.Lôc Nam 
S.Th­¬ng 
S.CÇu 
S.Hång 
S.L« 
S.Hång 
S.Th¸I B×nh 
B I Ó n § « n g 
Hµ Néi 
Tuyªn Quang 
Nhã Nam 
Bè H¹ 
S¬n T©y 
H¶I Phßng 
Trung Quèc 
L¹ng S¬n 
Th¸i Nguyªn 
Phån X­¬ng 
B¾c Giang 
B¾c Ninh 
VÜnh Yªn 
Hố Chuèi 
Nói Cai Kinh 
Nói Tam §¶o 
Cao Th­îng 
1893-1908 
PHÚC YÊN 
Lược đồ cuộc khởi nghĩa Yên Thế. 
S.§µ 
S.§uèng 
S.Lôc Nam 
S.Th­¬ng 
S.CÇu 
S.Hång 
S.L« 
S.Hång 
S.Th¸I B×nh 
B I Ó n § « n g 
Hµ Néi 
Tuyªn Quang 
§¸p CÇu 
Nhã Nam 
Cao Th­îng 
Bè H¹ 
S¬n T©y 
H¶I Phßng 
Trung Quèc 
L¹ng S¬n 
Th¸i Nguyªn 
Phån X­¬ng 
B¾c Giang 
B¾c Ninh 
VÜnh Yªn 
Hå Chuèi 
Nói Cai Kinh 
Nói Tam §¶o 
PHÚC YÊN 
1909-1913 
Lược đồ cuộc khởi nghĩa Yên Thế. 
* Diễn biến : 30 năm, gồm 3 giai đoạn 
 - Từ 1884 – 1892: Nghĩa quân hoạt động riêng rẽ, dưới sự chỉ huy của Đề Nắm 
 - Từ 1893 – 1908: nghĩa quân vừa chiến đấu vừa xây dựng cơ sở, dưới sự chỉ huy của Đề Thám 
 - Từ 1909 – 1913: Pháp tập trung tấn công, càn quét, nghĩa quân hao mòn dần, 10/2/1913, Đề Thám bị sát hại, phong trào tan rã. 
	“ NghÜa qu©n Yªn ThÕ tÊt c¶ ®Òu can ®¶m, thiÖn chiÕn, tuyÖt ®èi phôc tïng ng­êi chØ huy, xuÊt s¾c trong c¸ch ®¸nh phôc kÝch vµ ®¸nh trong rõng, hiÓu biÕt mét c¸ch k× l¹ mäi thuËn lîi cña ®Þa h×nh ®Ó vËn dông trong chiÕn ®Êu”. 
( NhËn xÐt cña viªn sÜ quan Ph¸p Ga-li-ª-ni trong cuèn Ba binh ®oµn ë B¾c K×.) 
? 
Hoàng Hoa Thám có vai trò như thế nào đối với cuộc khởi nghĩa Yên Thế? 
	 “ Ng­êi anh hïng d©n téc Êy cïng mét sè Ýt nghÜa qu©n cña «ng ®· chiÕm lÜnh c¶ mét tØnh nhá vµ ®­¬ng ®Çu víi thùc d©n Ph¸p trong nhiÒu n¨m”. 
	 (Hå ChÝ Minh toµn tËp, tËp I trang 412 ) 
Hoàng Hoa Thám 
Tai sao cuộc khởi nghĩa Yên Thế tồn tại gần 3o năm ? 
 Phong trào phần nào đã kết hợp được yêu cầu độc lập dân tộc 
với nguyện vọng dân chủ, bước đầu giải quyết vấn đề ruộng đất 
cho nông dân. 
Vì sao khởi nghĩa Yên Thế bị thất bại? 
Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa? 
* Nguyên nhân thất bại 
 - §Þa bµn ho¹t ®éng cßn h¹n hÑp trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh . 
- Lùc l­îng gi÷a ta vµ ®Þch cßn qu¸ chªnh lÖch. 
- Cách thức tổ chức và lãnh đạo còn hạn chế. 
* Ý nghĩa lịch sử: 
- ThÓ hiÖn tÝnh chÊt d©n téc, yªu n­íc s©u s¾c. Tiªu biÓu cho tinh thÇn quËt khëi cña n«ng d©n. 
- G óp phần lµm chËm qu¸ tr×nh x©m l­îc, b×nh ®Þnh vïng trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c cña thùc d©n Ph¸p. 
KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG PHÁPCỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỈ XIX 
TIẾT 42 
I.Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913 ) 
 II/Phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi: 
? Nªu tªn mét sè cuéc khëi nghÜa chèng Ph¸p cña ®ång bµo miÒn nói cuèi thÕ kØ XIX? 
- Ở Nam Kì: người Thượng, Khơ-me, Xtiêng. 
- Ở miền Trung có Hà Văn Mao, Cầm Bá Thước cầm đầu. 
- Ở Tây Nguyên có Nơ-trang Gư, Ama Con, Ama Giơ-hao 
- Ở Tây Bắc có Nguyễn Quang Bích, Nguyễn Văn Giáp. 
- Ở Sơn La có Đèo Chính Lục, Đặng Phúc Thành. 
- Ở Hà Giang có Hà Quốc Thượng đứng đầu. 
- Vùng Đông Bắc Bắc Kì có nghĩa quân của Lưu Kì. 
T©y Ninh 
Thanh Ho¸ 
S¬n La 
Lai Ch©u 
 Qu¶ng Ninh 
T©y Nguyªn 
Hµ Giang 
Yªn B¸i 
L­îc ®å PT chèng Ph¸p cña ®ång bµo miÒn nói cuèi TK XIX 
Tuyªn Quang 
NghÖ An 
Qu¶ng TrÞ 
Kiªn Giang 
II / Phong trµo chèng Ph¸p cña ®ång bµo miÒn nói. 
6. H×nh thøc: 
Tõ gi÷a thÕ kØ XIX . 
C¶ n­íc 
 Tï tr­ëng, thæ hµo c¸c d©n téc thiÓu sè miÒn nói. 
Khëi nghÜa vò trang. 
2. Sè l­îng: 
4 . Ph¹m vi: 
3. Thµnh phÇn tham gia: 
1. Thêi gian: 
5. L·nh ®¹o : 
NhiÒu 
C¸c d©n téc miÒn nói . 
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ phong trµo kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cña ®ång bµo miÒn nói cuèi thÕ kØ XIX? 
 Phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi phát triển mạnh mẽ, bền bỉ và kéo dài, đã trực tiếp góp phần làm chậm quá trình xâm lược và bình định của thực dân Pháp. 
So sánh b¶ng sau ®Ó thÊy sù kh¸c nhau gi÷a khëi nghÜa Yªn ThÕ víi phong trµo CÇn V­¬ng? 
Néi dung 
Phong trµo cÇn V­¬ng 
Khëi nghÜa Yªn ThÕ 
Môc ®Ých 
Ng­êi l·nh ®¹o 
Lùc l­îng 
Thêi gian 
Nh÷ng néi dung kh¸c 
Thảo luận nhóm 
Kết quả so sánh víi b¶ng sau ®Ó thÊy sù kh¸c nhau gi÷a khëi nghÜa Yªn ThÕ víi phong trµo CÇn V­¬ng? 
Néi dung 
Phong trµo cÇn V­¬ng 
Khëi nghÜa Yªn ThÕ 
Môc ®Ých 
Phß vua cøu n­íc. 
B¶o vÖ m¶nh ®Êt Yªn ThÕ. 
Ng­êi l·nh ®¹o 
SÜ phu, v¨n th©n yªu n­íc. 
N«ng d©n xuÊt s¾c. 
Lùc l­îng 
C¸c tÇng líp nh©n d©n 
N«ng d©n. 
Thêi gian 
KÐo dµi h¬n m­êi n¨m (1883 – 1895) 
KÐo dµi gÇn 30 n¨m (1884 – 1913) 
Nh÷ng néi dung kh¸c 
Cã thêi gian hoµ ho·n, h×nh thøc ®Êu tranh phong phó h¬n 
Củng cố : Trình bày hoµn c¶nh, diÔn biÕn, nguyªn nh©n thÊt b¹i, ý nghÜa lÞch sö cña cuộc khởi nghĩa Yên Thế? 
Bài tập :1/ Khoanh tròn vào ý đúng. 
1 / Nguyên nhân bùng nổ cuộc khởi nghĩa Yên Thế: 
A/ Hưởng ứng phong trào Cần Vương. 
B/ Bị pháp bóc lột. 
C/ Cuộc sống của nhân dân Yên Thế bị xâm phạm, nên họ đứng lên đấu tranh. 
D/ Để khôi phục chế độ phong kiến. 
2/ Nguyên nhân cuộc khởi nghĩa Yên Thế thất bại: 
A/ Không có thủ lĩnh tài giỏi. 
B/ Thực dân Pháp mạnh, lực lượng nghĩa quân mỏng, tổ chức, lãnh đạo hạn chế. 
C/ Có kẻ phản bội trong hàng ngũ. 
D/ Thiếu ý chí đấu tranh. 
Bµi tËp2 : 
* ¤ng lµ nh©n vËt chÝnh cña bé phim: “Thñ lÜnh ¸o n©u”. 
* BiÖt danh cña «ng lµ: “Hïm thiªng Yªn ThÕ”. 
¤ng lµ ai? 
§éi 1: Kim §ång 
 §éi 2: Lý Tù Träng 
Hoàng Hoa Thám 
LÔ héi t¹i ®Òn thê Hoµng Hoa Th¸m (B¾c Giang) 
MËt m· lÞch sö 
 Bài tập về nhà 
LËp niªn biÓu vÒ c¸c cuéc khëi nghÜa lín trong phong trµo 
kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XIX: 
Cuéc khëi nghÜa 
Ng­êi l·nh ®¹o 
§Þa bµn ho¹t ®éng 
Thêi gian 
Bµi tËp về nhà. 
LËp niªn biÓu vÒ c¸c cuéc khëi nghÜa lín trong phong trµo kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p nh÷ng n¨m cuèi thÕ kØ XIX: 
Cuéc khëi nghÜa 
Ng­êi l·nh ®¹o 
§Þa bµn ho¹t ®éng 
Thêi gian 
Khëi nghÜa Ba §×nh 
Ph¹m Bµnh, §inh C«ng Tr¸ng 
Nga S¬n (Thanh Ho¸) 
1886 - 1887 
Khëi nghÜa B·I SËy 
NguyÔn ThiÖn ThuËt 
B·I SËy (H­ng Yªn) 
1883 – 1892 
Khëi nghÜa H­¬ng Khª 
Phan §×nh Phïng, Cao Th¾ng 
Gåm 4 tØnh: Thanh Ho¸, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh 
1884 - 1913 
Khëi nghÜa Yªn ThÕ 
Thñ lÜnh n«ng d©n xuÊt s¾c (§Ò N¾m, §Ò Th¸m) 
Yªn ThÕ (B¾c Giang vµ c¸c tØnh l©n cËn) 
1884 - 1913 
Dặn dò 
- Häc bµi : N¾m hoµn c¶nh, diÔn biÕn, nguyªn nh©n thÊt b¹i, ý nghÜa lÞch sö cña cuộc khởi nghĩa Yên Thế. 
- Tr¶ lêi c©u hái: NhËn xÐt chung vÒ phong trµo kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cuèi thÕ kØ XIX ? 
- ChuÈn bÞ bµi tập lịch sử : Lập bảng về các sự kiện của cuộc kháng chiến chống Pháp từ 1858-1895 . 
 Kính chúc quý thầy cô 
 và các em học sinh sức khoẻ