Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Tiết 13, Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

CHỦ ĐỀ: TUẦN HOÀNTIẾT 13: ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁUMáu lỏngTế bào máuHuyết tươngvỡenzimChất sinh tơ máuCa2+Huyết thanhKhối máu đôngTơ máu (fibrin)Hồng cầuBạch cầuTiểu cầuSơ đồ cơ chế đông máuĐông máu liên quan tới tiểu cầu là chủ yếu và có sự tham gia của ion Ca2+ có trong huyết tương.Máu không chảy ra khỏi mạch là nhờ tơ máu ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bít kín vết thương.Tiểu cầu vỡ giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông.Đông máu là một cơ chế bảo vệ cơ thể để chống mất m áu1. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?2. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?3. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?4. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?- Lượng tiểu cầu trong 1ml máu ở người bình thường khoảng 150-450 nghìn.- Ở người có số lượng tiểu cầu quá ít, dưới 35000/ml máu, máu sẽ khó đông khi bị chảy máu.- Nếu người bị vết thương sâu, rộng, khó cầm máu cần được cấp cứu bằng biện pháp đặc biệt: sơ cứu, tiêm thuốc cầm máu làm máu nhanh đông.Thí nghiệm của Các LanstâynơCác Lanstâynơ (Karl Landsteiner) đã dùng hồng cầu của một người trộn với huyết tương của những người khác và ngược lại, lấy huyết tương của một người trộn với hồng cầu của những người khác.Các nhóm máuKháng nguyên trên hồng cầu Kháng thể trong huyết tươngOABABKhông cóα, βAβBαA, BKhông có(antibodies β) (antibodies α) (α, β)Huyết tương của các nhóm máu (người nhận)Hồng cầu của các nhóm máu người choOABABO ( , )A ()B ( )AB (0)Hồng cầu không bị kết dínhHồng cầu bị kết dínhTổng hợp lại : có 4 nhóm máu.O OA AB BAB ABHãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:O OA AB BAB AB1- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?2- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?3- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao? - Không. Vì gây kết dính với và  - Được. Vì không gây kết dính- Không. Vì gây nhiễm bệnh cho người nhận máu.ĐÔI BẠN CÙNG TIẾNBài tập vận dụngMột người bị tai nạn mất rất nhiều máu được đưa vào viện cấp cứu, Bác sĩ cho truyền máu ngay mà không xét nghiệm. Vậy máu đem truyền là nhóm gì? Vì sao không cần xét nghiệm?Bài tập vận dụngTrong một gia đình người bố có nhóm máu A,người mẹ có nhóm máu O, người con trai có nhóm máu A.Người con trai bị tai nạn giao thông mất rất nhiều máu, cần truyền máu gấp. Vậy ai là người trong gia đình có thể truyền máu?1234567HỒNGCẦUTIỂUCẦUHUYẾTTƯƠNGKHÁNGNGUYÊNĐÔNGMÁUKHÁNGTHỂBẠCHCẦUTRÒ CHƠI Ô CHỮTRÒ CHƠI Ô CHỮHàng 1: Có 7 chữ cáiĐây là môt loại tế bào máu chứa huyết sắc tố Hb tạo màu đỏ cho máu, có chức vân chuyển O2, CO2Hàng 2: Có 7 chữ cáiĐây là một loại tế bào máu khi vỡ giải phóng ra enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu Hàng 3: Có 10 chữ cáiĐây là một thành phần máu có 90% là nước, 10% là các chất khác: chất dinh dưỡng, kháng thể......Hàng 4: Có 11 chữ cáiTên một thành phần có trên hồng cầu dựa vào sự có măt của nó để xác định nhóm máuHàng 5: Có 7 chữ cáiĐây là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch vón lại thành cụcHàng 6: Có 8 chữ cáiTên một thành phần có trong huyết tương gây kết dính kháng nguyên tương ứng trên hồng cầu.Hàng 7: Có 7 chữ cáiTên một loại tế bào máu tham gia bảo vệ cơ thể khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào.H IẾNMÁULợi ích của việc hiến máu.Hướng dẫn về nhà Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 50 Đọc mục “Em có biết”. Chuẩn bị bài 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.