Bài giảng Vật lí Lớp 8 - Tiết 6, Bài 6: Lực ma sát

Chóc c¸c em häc tèt !Kiểm tra miệng:Câu 1: Thế nào là hai lực cân bằng?Câu 2: Khi vật đang chuyển động hay đứng yên. Nếu vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì vật đó sẽ như thế nào?Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau , cùng phương ,ngược chiềuMột vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yênMột vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đềuTại sao mặt lốp xe không làm nhẵn?Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?Sự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp, trục bánh xe ôtô ngày nay?Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe. Sự phát minh ra ổ bi Tiết 6 - Bài 6:LỰC MA SÁTKhi bánh xe đạp đang quay. Nếu bóp nhẹ phanh thì vành bánh xe chuyển động thế nào trên mặt má phanh? Vành bánh xe trượt trên mặt má phanhTiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát?1. Lực ma sát trượt:Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát?1. Lực ma sát trượt:Khi bánh xe đạp đang quay nếu bóp phanh mạnh thì bánh xe chuyển động thế nào trên mặt đường?Bánh xe trượt trên mặt đường.Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát ?1. Lực ma sát trượt:Vậy lực ma sát trượt xuất hiện khi nào?Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác và cản lại chuyển động của vậtTiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát?1. Lực ma sát trượt:C1 Hãy tìm thí dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kỹ thuật.Trục quạt bàn với ổ trục Ma sát giữa dây cung ở cần kéo của đàn violon với dây đàn.Trượt tuyết.Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁT2. Lực ma sát lăn:Lực do mặt bàn tác dụng lên hòn bi, ngăn cản chuyển động lăn của hòn bi gọi là lực ma sát lăn.Hãy mô tả hiện tượng khi ta búng hòn bi trên mặt sàn.Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁT2. Lực ma sát lăn:Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác và cản lại chuyển động của vật.Lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁT2. Lực ma sát lăn:C2 Hãy tìm thêm thí dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kỹ thuật.Tiết 6_Bài 6: LỰC MA SÁT2. Lực ma sát lăn:C2 Hãy tìm thêm thí dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kỹ thuật.Tiết 6. Bài 6.KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁTC3: Trong các trường hợp vẽ ở hình 6.1, trường hợp nào có lực ma trượt trường hợp nào có lực ma lăn? 	Từ hai trường hợp trên em có nhận xét gì về cường độ của lực ma sát trượt và lực ma sát lănHình 6.1aHình 6.1bTiết 6. Bài 6.KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁTC3. Hình 6.1a: Lực ma sát trượt. Hình 6.1b: Lực ma sát lăn.Cường độ của lực ma sát lăn nhỏ hơn cường độ lực ma sát trượt.FkFmsC4. Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?Tiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁT3. Lực ma sát nghỉ:Tiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁT3. Lực ma sát nghỉ:+ Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có một lực cản. Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên.+ Lực này gọi là lực ma sát nghỉ.Tiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁT3. Lực ma sát nghỉ:+ Vậy lực ma sát nghỉ có tác dụng gì?+ Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không bị trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.Tiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁT3. Lực ma sát nghỉ:C5. Hãy tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuật.Tiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát?II. Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:1. Lực ma sát có thể có hại:aXÍCH XE ĐẠPC6: Hãy nêu tác hại của lực ma sát và cách làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:Ma sát làm mài mòn xích và dĩa Muốn giảm ma sát cần tra dầu mỡ thường xuyênbTRỤC QUAY CÓ Ổ BIC6: Hãy nêu tác hại của lực ma sát và cách làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:Ma sát làm cản chuyển động quay, nóng và mau mòn bi. Muốn giảm ma sát cần tra dầu mỡ thường xuyêncC6: Hãy nêu tác hại của lực ma sát và cách làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:Thay ma sát trượt thành ma sát lănTiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát:II. Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:1. Lực ma sát có thể có hại:2. Lực ma sát có thể có ích:LỰC MA SÁT CÓ LỢI HAY CÓ HẠI- Không có lực ma trượt ta không thể viết phấn lên bảng.- Tăng lực ma sát: Tăng độ nhám của mặt bảng và phấn, phấn không quá cứng.C7 Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xãy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp trên.2. Lực ma sát có thể có ích:LỰC MA SÁT CÓ LỢI HAY CÓ HẠI2. Lực ma sát có thể có ích:- Lực ma sát giữa mặt răng của ốc và vit có tác dụng ép chặt các vật- Tăng lực ma sát: Làm rãnh cho ốc thay cho đinh thẳng- Khi ta đánh diêm, lực ma sát giúp que diêm phát ra lửa.Tăng lực ma sát: Tăng độ nhám của mặt giấy ở sườn bao diêm và đầu que diêm.LỰC MA SÁT CÓ LỢI HAY CÓ HẠIC7 Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xãy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp trên.2. Lực ma sát có thể có ích:- Khi ô tô phanh gấp lực ma sát trượt giữ cho ô tô đi chậm hơn rồi dừng lại. - Tăng lực ma sát: Lốp ô tô phải có độ nhám và khía sâu. Bài 6: LỰC MA SÁT Lực ma sát có lợi hay có hại?Có lợiLàm giảm ma sátLàm tăng ma sátCó hạiTiết 6. Bài 6: LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁTI. Khi nào có lực ma sát:II. Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:1. Lực ma sát có thể có hại:2. Lực ma sát có thể có ích:III. Vận dụng: C8. Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có lợi hay có hại:Bài 6: LỰC MA SÁTa) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã.b) Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã. Vì lực ma sát nghỉ giữa sàn nhà và chân người rất nhỏ. - Ma sát trong trường hợp này là có lợi.b ) Ô tô dễ bị sa lầy trên đường đất mềm có bùn. Vì khi đó lực ma sát giữa mặt đường và lốp xe quá nhỏ.- Ma sát trong trường hợp này là có lợi. C8. Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có lợi hay có hại:Bài 6: LỰC MA SÁTc. Giày đi mãi đế bị mòn.d. Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.e. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn cò).c. Giày đi mãi đế bị mòn.Ma sát có hạid. Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.Ma sát có lợie. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn cò).Ma sát có lợiSự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp, xe ô tô ngày nay là trục bánh xe ngày nay có ổ bi còn trục bánh xe bò không có ổ bi. Con người mất hàng chục thế kỉ để phát minh ra ổ bi tạo nên sự khác nhau đó.Việc phát minh ra ổ bi có ý nghĩa như thế nào đối với khoa học và công nghệ? - Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viên bi.- Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dể dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học, cơ khí, chế tạo máy Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên mặt vật khác và cản trở lại chuyển động.Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên mặt một vật khác và cản lại chuyển động ấy-Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác. Tiết 6. Bài 6 : LỰC MA SÁTBài 6: LỰC MA SÁTHƯỚNG DẪN VỀ NHÀ- Học thuộc phần ghi nhớ.- Hệ thống lại kiến thức bài học bằng bản đồ tư duy.- Làm 5 bài tập bất kì trong sách bài tập.- Ôn tâp kĩ lí thuyết từ bài 1 đến bài 6. Câu 1: Trường hợp nào sau đây lực xuất hiện không phải là lực ma sát?A. Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.B. Lực xuất hiện làm mòn đế giầy.C. Lực xuất hiện khi lò xo bị nén hay bị dãn.D. Lực xuất hiện giữa dây cuaroa với bánh xe truyền chuyển động. Câu 2: Cách nào sau đây giảm được ma sát?A. Tăng độ nhám của bề mặt tiếp xúc.C. Tăng lực ép lên mặt tiếp xúc.B. Tăng độ nhẵn giữa các mặt tiếp xúc.D. Tăng diện tích bề mặt tiếp xúc. Câu 3: Lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào sau đây?A. Ma sát giữa các viên bi với ổ trục xe đạp, xe máy.C. Ma sát giữa lốp xe với mặt đường khi xe chuyển động.D. Ma sát giữa ma phanh với vành xe khi bóp nhẹ phanh.B. Ma sát giữa cốc nước đăt trên mặt bàn với mặt bàn.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ- Học thuộc nội dung bài kết hợp ghi nhớ.- Làm bài tập trong SBT. Về nhà ôn tập lại toàn bộ kiến thức đã học từ tiết 1 đến tiết 6.Chúc các em học tốt !