Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 88: Tập làm văn Thuyết minh về một phương pháp (Cách làm)

Ngày dạy:25/02/2021
Tiết: 88: Tập làm văn
THUYẾT MINH VỀ MỘT PHƯƠNG PHÁP 
(CÁCH LÀM)
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Biết cách thuyết minh về một phương pháp, một thí nghiệm. HS có kĩ năng làm bài văn thuyết minh, có ý thức trau dồi kĩ năng thuyết minh.
2. Năng lực : năng lực tự học, NL hợp tác, NL ngôn ngữ
3. Phẩm chất: HS có trách nhiệm và yêu nước, giữ gìn vẻ đẹp ngôn ngữ TV
 II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
 1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Kế hoạch bài học
Học liệu: Bảng phụ.
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Học bài: ôn lại kiến thức về văn thuyết minh
Chuẩn bị bài: trả lời câu hỏi trong sgk.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU (3 phút)
1. Mục tiêu:
 - Tạo tâm thế hứng thú cho HS. 
 - Kích thích HS tìm hiểu về các chức năng khác của câu nghi vấn.
2. Nội dung: cách thuyết minh
Phương thức thực hiện:
 - Hoạt động cá nhân
3. Sản phẩm hoạt động
 - Trình bày miệng 
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
 - Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động:
*Chuyển giao nhiệm vụ 
-> Xuất phát từ tình huống có vấn đề 
- Giáo viên yêu cầu:
 ? Khi em làm được một đồ chơi hay nấu được món ăn ngon em rất muốn giới thiệu cho các bạn biết? Em sẽ làm thế nào?
- Học sinh tiếp nhận 
*Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh: làm bài
- Giáo viên: gợi dẫn
- Dự kiến sản phẩm: Giới thiệu về cách làm đó
*Báo cáo kết quả
*Đánh giá kết quả
- Giáo viên nhận xét.
->Giáo viên dẫn vào bài: Trong tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu về cách thuyết minh một đồ dùng. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về cách thuyết minh về cách làm.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung 
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 
I. Giới thiệu một phương pháp (cách làm): (16’)
1. Mục tiêu: Giúp HS nắm cách thuyết minh một phương pháp, cách làm.
2. Nội dung: Giới thiệu một phương pháp 
Phương thức thực hiện: hoạt động cá nhân, hoạt động chung, hoạt động nhóm.
3. Sản phẩm hoạt động: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.
4. Phương án kiểm tra, đánh giá
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động
*Chuyển giao nhiệm vụ
- Giáo viên yêu cầu: 
? Gọi h/s đọc đoạn văn a,b?
H đọc đoạn văn a,b.
THẢO LUẬN NHÓM (3’)
? Qua hai VD em thấy bài văn thuyết minh một phương pháp có những mục nào chung.
? Vì sao phải có những mục đó?
? Để thuyết minh cách làm một đồ vật, nấu ăn, hay may quần áo có kết quả tốt ta cần đảm bảo yêu cầu gì ?
? Nhận xét gì lời văn ở 2 VD trên ?
? Khi thuyết minh về một phương pháp ( nấu ăn, đồ vật, món ăn ) người viết cần nêu những nội dung gì ? Cách làm được trình bày theo thứ tự nào?
- Học sinh tiếp nhận.
*Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh: Đại diện nhóm trả lời, đại diện các nhóm khác nhận xét.
- Giáo viên: nhận xét
- Dự kiến sản phẩm: HS trả lời đúng YC
? Qua hai VD em thấy bài văn thuyết minh một phương pháp có những mục nào chung.
Hai bài văn đều có những mục chung:
- Ngyên vật liệu.
- Cách làm.
- Yêu cầu thành phẩm (sản phẩm làm ra, chất lượng).
? Vì sao phải có những mục đó?
=> Vì muốn làm bất cứ một cái gì ta cũng cần có nguyên liệu để làm, cách chế biến nguyên liệu ấy để tạo ra một sản phẩm đảm bảo đúng yêu cầu, chất lượng.
? Để thuyết minh cách làm một đồ vật, nấu ăn, hay may quần áo có kết quả tốt ta cần đảm bảo yêu cầu gì ?
- Trước khi thuyết minh ta phải tìm hiểu, quan sát, nắm chắc phương pháp đó, nêu rõ cái nào làm trước, cái nào làm sau theo một thứ tự nhất định thì mới có kết qủa.
? Nhận xét gì lời văn ở 2 VD trên ?
- Lời văn ngắn gọn, chính xác và rõ nghĩa.
? Khi thuyết minh về một phương pháp (nấu ăn, đồ vật, món ăn ) người viết cần nêu những nội dung gì ? Cách làm được trình bày theo thứ tự nào?
- Cần nêu rõ điều kiện, cách thức, trình tự để tạo ra sản phẩm và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm đó.
- Phải trình bày rõ ràng cái nào làm trước, cái nào làm sau theo một trình tự nhất định.
*Báo cáo kết quả: trình bày theo nhóm.
*Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.
? Gọi h/s đọc ghi nhớ? 
- HS đọc 
I. Giới thiệu một phương pháp (cách làm): 
1. Ví dụ:
 2. Nhận xét:
- Người viết phải tìm hiểu, quan sát, nắm rõ phương pháp, cách làm đó.
- Cần trình bày:
 + Cụ thể, rõ ràng về điều kiện, cách thức, trình tự thực hiện và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm.
 + Lời văn ngắn gọn, chính xác và rõ nghĩa.
3. Ghi nhớ: sgk
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP(20’)
Mục tiêu
Nhiệm vụ
Nội dung,
Phương thức thực hiện
Yêu cầu sản phẩm
Giúp Hs vận dụng kiến thức về thuyết minh về một phương pháp (cách làm) giải quyết các bài tập.
HS tìm hiểubài tập/sgk
 thuyết minh về một phương pháp;
 hoạt động cá nhân, hđchung, hoạt động nhóm.
Vở bài tập.
? Yêu cầu đọc kĩ đề bài?
Lập dàn bài thuyết minh một trò chơi quen thuộc.
Hình thức: Cá nhân.
? Gọi h/s trình bày bài viết?
G bổ sung, nhận xét, rút kinh nghiệm bài viết cho h/s
? Gọi h/s đọc bài “Phương pháp đọc nhanh”. Yêu cầu h/s thảo luận nhóm những vấn đề sau:
- Chỉ ra cách đặt vấn đề, cách đọc và đặc biệt là nội dung và hiệu qủa của phương pháp đọc nhanh nêu trong bài.
- Các số liệu nêu ra trong bài có ý nghĩa gì đối với việc giới thiệu phương pháp đọc nhanh.
HS thảo luận theo nhóm. Cử đại diện trình bày.
G: Ý 2, 3 là nội dung thuyết minh chủ yếu, quan trọng nhất của văn bản thuyết minh. Muốn đọc nhanh chỉ có thể đọc thầm bằng mắt, theo ý, theo đoạn, theo trang. Muốn thế phải rèn luyện kĩ năng di chuyển bao quát của mắt khi đọc, phải tập trung tư tưởng cao độ. Nhưng yêu cầu của đọc nhanh là vẫn phải hiểu rõ vấn đề chủ chốt.
II. Luyện tập: 
1. Bài tập 1: Đảm bảo những yêu cầu sau
B1: Xác định đề bài: Thuyết minh về trò chơi gì?
B 2: Lập dàn bài.
A. Mở bài: Giới thiệu khái quát trò chơi.
B. Thân bài: 
* Điều kiện chơi:
- Số người chơi.
- Dụng cụ chơi.
- Địa điểm, thời gian.
* Cách chơi (Luật chơi).
- Giới thiệu ntn thì thắng.
- Giới thiệu ntn thì thua.
- Giới thiệu ntn thì phạm luật.
* Yêu cầu trò chơi.
C. Kết bài.
- Ý nghĩa của trò chơi.
- Tình cảm của người thuyết minh.Lập dàn bài thuyết minh một trò chơi quen thuộc. 
2. Bài tập 2:
- Đặt vấn đề: “Ngày nay ... giải quyết được vấn đề... Yêu cầu thực tiễn cấp thiết buộc phải tìm cách đọc nhanh.
“ Có nhiều cách đọc khác nhau có ý chí”. Giới thiệu những cách đọc chủ yếu hiện nay đọc thầm theo dòng và theo ý , những yêu cầu và hiệu qủa của phương pháp đọc nhanh. “ Trong những năm gần đây . 12.000 từ / phút” những số liệu, dẫn chứng về kết qủa của phương pháp đọc nhanh.
Các số liệu nêu ra nhằm chứng minh cho sự cần thiết, yêu cầu, cách thức, khả năng, tác dụng của phương pháp đọc nhanh đối với mỗi người chúng ta.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG(2’)
1. Mục tiêu: học sinh biết vận dụng hiểu biết của mình về văn bản vào việc giải quyết tình huống thực tế.
2. Nội dung: văn bản thuyết minh ngắn về phương pháp làm một đồ chơi
Phương thức thực hiện: cá nhân.
3. Sản phẩm hoạt động: bài viết của học sinh.
4. Phương án kiểm tra, đánh giá:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
5. Tiến trình hoạt động 
* Chuyển giao nhiệm vụ
- Giáo viên:
 ? Viết một văn bản thuyết minh ngắn về phương pháp làm một đồ chơi đơn giản.
- Học sinh tiếp nhận.
* Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.
- Giáo viên: nhận xét.
- Dự kiến sản phẩm:
Yêu cầu: 
 + Đúng hình thức, nội dung.
*Báo cáo kết quả
*Đánh giá kết quả
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
- Giáo viên nhận xét, đánh giá
->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng
HOẠT ĐỘNG 5: HOẠT ĐỘNG HD HỌC BÀI VÀ CBB
 ? Sưu tầm bài văn thuyết minh về một phương pháp (cách làm) trong một số báo, tạp chí.
 - Học bài, hoàn thiện các BT
 - Chuẩn bị bài tiếp theo. Thuyết minh về một phương pháp (cách làm)
 Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh
(Giới thiệu hồ Noong Thăng ở xã Phúc Than)