Giáo án Tin học Lớp 8 - Tiết 54-56: Làm việc với dãy số - Năm học 2020-2021

Tuần
Ngày soạn 25/3/2021
Tiết 54, 55, 56: LÀM VIỆC VỚI DÃY SỐ
Thời gian thực hiện: 03 tiết 
	I. MỤC TIÊU
	1. Về kiến thức:
Làm quen với việc khai báo và sử dụng các biến mảng.
Tìm hiểu một số ví dụ về biến mảng.
Biết cách tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của dãy số
Việc gán giá trị, nhập giá trị và tính toán với các giá trị của một phần tử trong biến mảng được thực hiện thông qua chỉ số tương ứng của phần tử đó.
Rèn luyện kĩ năng tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của dãy số.
	2. Về năng lực: Phát triển năng lực ứng dụng CNTT, năng lực tự chủ
	a. Năng lực chung 
Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tổng hợp thông tin .
b. Năng lực thành phần
- Nla: Sử dụng và quản lý các phương tiện công nghệ thông tin và truyền thông.
- Nld: Viết được chương trình sử dụng mảng.
- Nle: Có khả năng làm việc nhóm thực hiện được các thao tác với mảng.
3. Về phẩm chất
Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học: Phấn, bảng, máy tính, máy chiếu. 
2. Học liệu
- GV: SGK, SBT, tài liệu tham khảo
- HS: SGK, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
1. Tổ chức:
Thứ
Tiết
Ngày, tháng
Lớp
Sĩ số
Tên HS vắng
2. Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Hoạt động 1: Mở đầu
a) Mục tiêu: Tạo tình huống khơi gợi tinh thần cho học sinh
b) Nội dung: Hs dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: Từ yêu cầu HS vận dụng kiến thức để trà lời câu hỏi GV đưa ra.
d) Tổ chức thực hiện:
Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV đặt câu hỏi và giới thiệu bài học: ?Viết cú pháp câu lệnh điều kiện, câu lệnh lặp với số lần biết trước và chưa biết trước ?
Thực hiện nhiệm vụ học tập
Các nhóm thảo luận trả lời
Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bồ sung.
Đánh giá kết quả hoạt động:
GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
2.1. Tìm hiểu dãy số và biến mảng
a) Mục tiêu: Nắm được dãy số và biến mảng
b) Nội dung: Quan sát và tìm hiểu sgk để tìm hiểu nội dung kiến thức 
c) Sản phẩm: Hoàn thành tìm hiểu kiến thức về dãy số và biến mảng
d) Tổ chức thực hiện:
Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
Đưa ví dụ 1 SGK để giới thiệu cho HS cách sử dụng biến mảng như thế nào
Vậy để khai báo biến cho 32 học sinh trong lớp thì làm thế nào?
Có bao nhiêu lệnh để nhập diểm?
Để giải quyết vấn đề trên chúng ta cần có dữ liệu gì?
Việc sắp xếp thứ tự ntn?
Thực hiện nhiệm vụ học tập:
HS thực hiện yêu cầu theo nhóm và chuẩn bị trả lời câu hỏi
Báo cáo kết quả thảo luận:
Các nhóm trả lời câu hỏi GV yêu cầu 
Nhận xét, đánh giá, kết luận:
GV nhận xét, tổng hợp, đánh giá
Gọi 1 hs nhác lạo kiến thức
1. Dãy số và biến mảng:
Ví dụ 1: (SGK)/ Tr 75
* Dữ liệu kiểu mảng:Là một tập hợp hữu hạn các phần tử có thứ tự
+ Mọi phần tử đều có cùng một kiểu dữ liệu gọi là kiểu của phần tử.
 Việc sắp xếp thứ tự thực hiện bằng cách gán cho mỗi phần tử một chỉ số:
+ Biến mảng: Là khi khai báo một biến có kiểu dữ liệu là kiểu mảng.
+ Giá trị của biến mảng là một mảng. (tức là một dãy số: nguyên - thực có thứ tự)
2. 2. Ví dụ về biến mảng
a) Mục tiêu: Nắm được ví dụ về biến mảng 
b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu GV
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức
d) Tổ chức thực hiện
Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
GV; Đưa ra ví dụ về biến mảng, cách khai bảo biến mảng trong pascal.
Yêu cầu HS đưa thêm các ví dụ
Thực hiện nhiệm vụ học tập:
HS suy nghỉ, tham khảo SGK trả lời câu hỏi.
GV quan sát trợ giúp.
Báo cáo kết quả thảo luận:
Đại diện các nhóm trả lời các câu hỏi GV yêu cầu 
Các nhóm nhận xét bổ sung
Nhận xét, đánh giá, kết luận:
GV nhận xét, tổng hợp chính xác kiến thức, đánh giá
HS nhắc lại kiến thức
2. Ví dụ về biến mảng:
 Ví dụ: (SGK)/ Tr76
* Cách khai báo mảng trong Pascal:
Tên mảng : array [ .. ] of ;
 Trong đó: 
 + Chỉ số đầu và chỉ số cuối: là 2 số nguyên hoặc biểu thức nguyên (Chỉ số đầu £ chỉ số cuối );
 + Kiểu dữ liệu: integer hoặc real
* Ví dụ 2: (SGK)/ Tr76.
- Khai báo biến mảng Diem như sau:
 Var Diem : array [1..50] of real;
- Dùng một câu lệnh lặp
 For i:= 1 to 50 do readln ( Diem [ i ] );
- Để so sánh điểm của mỗi HS với một giá trị nào đó
For i:= 1 to 50 do 
If Diem [i] > 8.0 then writeln (‘ Gioi ‘ );
- Để xử lí đồng thời các loai điểm => khai báo nhiều mảng:
Var DiemToan : array [1..50] of real;
Var DiemVan : array [1..50] of real;
Var DiemLi : array [1..50] of real;
hoặc:
Var DiemToan, DiemVan, DiemLi : array [1..50] of real;
- Khi một mảng đã được khai báo, có thể : gán giá trị, đọc giá trị và thực hiện các tính toán với các giá trị đó. 
 A[ 1 ]:= 5; A[ 2 ]:= 8; 
hoặc nhập dữ liệu từ bàn phím bằng câu lệnh: For i:= 1 to 5 do readln ( A [ i ] );
2. 3. Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của dãy số
a) Mục tiêu: Nắm được giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của dãy số
b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu 
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức
d) Tổ chức thực hiện
Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
Em hãy nêu cách tìm bạn cao nhất lớp?.
Cho các HS viết câu lệnh nhập n từ bàn phím và dãy số từ bàn phím
Nhắc lại thuật toán tìm giá trị nhỏ nhất và lớn nhất
HS viết đoạn chương trình theo yêu cầu?
Thực hiện nhiệm vụ học tập:
HS thực hiện các yêu cầu
GV quan sát giúp đỡ
Báo cáo kết quả thảo luận:
Đại diện HS trả lời các câu hỏi GV yêu cầu 
Nhận xét, đánh giá, kết luận:
GV nhận xét, tổng hợp, đánh giá
Gọi HS nhắc lại
3. Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của dãy số: 
Tìm giá trị lớn nhất ( Max ) của dãy số nguyên nhập từ bàn phím
Thuật toán 
Bước 1: Nhập N và dãy A1, , An;
Bước 2: Max ¬ A1;
Bước 3: Với i từ 2 đến N thực hiện: Nếu Max < A1 thì Max ¬ Ai;
Bước 4: Đưa ra màn hình giá trị Max rồi kết thúc
Ví dụ 3: (SGK)/ Tr 78.
chương trình 
Program MaxMin;
Uses crt;
Var i, n, Max, Min : integer;
 A : array [1..100] of integer;
{Phần thân chương trình sẽ tương tự dưới đây:}
Begin 
 Clrscr;
 Write ( ‘Hay nhap do dai cua day so, N = ‘); readln(n);
 Writeln( ‘Nhap cac phan tu cua day so: m’);
 For i:= 1 to n do 
 Begin
 Write ( ‘ a[ ‘, i ‘, ] = ‘); readln (a[i] );
 End;
 Max:= a[1]; Min:= a[1];
 For i:= 2 to n do 
 Begin if Max < a[ i ] then Max:= a[ i ];
 if Min < a[ i ] then Min:= a[ i ];
 End;
 Write ( ‘ So lon nhat la Max = ‘ Max); 
 Write ( ‘ So nho nhat la Min = ‘ Min);
 readln (n);
End. 
GHI NHỚ: (SGK)/ Tr79.
Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu: Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà 
b) Nội dung: Cho Hs tóm tắt kiến thức, kỹ năng cơ bản
c) Sản phẩm: Hs hoàn thành các bài tập
d) Tổ chức thực hiện:
Khi nào dùng biến mảng?
Cách khai báo mảng trong Pascal?
?1 “Có thể xem biến mảng là một biến được tạo từ nhiều biến có cùng kiểu, nhưng chỉ dưới một tên duy nhất.” Phát biểu đó đúng hay sai?
?2 Hãy nêu các lợi ích của việc sử dụng biến mảng trong chương trình? 
?3 Các khai báo biến mảng sau đây trong Pascal đúng hay sai:
varX:Array[10,13] Of Integer; 
var X: Array[5..10.5] Of Real; 
varX:Array[3.4..4.8]OfInteger;
var X: Array[10..1] Of Integer; 
var X: Array[4..10] Of Real;
 ? 4 Câu lệnh khai báo mảng sau đây có được máy tính thực hiện không?
 var N: integer;
 A: array[1..N] of real;
Khi khải báo nhiều biến cùng một kiểu dữ liệu ta có thể dùng biến mảng
SGK
1. Đúng.
2. Lợi ích chính của việc sử dụng biến mảng là rút gọn việc viết chương trình, có thể sử dụng câu lệnh lặp để thay nhiều câu lệnh. Ngoài ra chúng ta còn có thể lưu trữ và xử lí nhiều dữ liệu có nội dung liên quan đến nhau một cách hiệu quả.
3. Đáp án a) Sai. Phải thay dấu phảy bằng hai dấu chấm; 
b) và c) Sai, vì giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của chỉ số mảng phải là số nguyên; 
d) Sai, vì giá trị đâu của chỉ số mảng phải nhỏ hơn hoặc bằng chỉ số cuối;
 e) Đúng.
4. Không. Giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của chỉ số mảng phải được xác định trong phần khai báo chương trình.
Hoạt động 4: Vận dụng
a) Mục tiêu: HS được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập vận dụng
b) Nội dung: Thực hiện các bài tập SGK
c) Sản phẩm: Bài tập được thực hiện trên vở ghi
d) Tổ chức thực hiện
GV giao nhiệm vụ cho học sinh 
?5 Viết chương trình Pascal sử dụng mảng để nhập từ bàn phím các phần tử của một dãy số. Độ dài của dãy cũng được nhập từ bàn phím.
?6 Đoạn chương trình sau dùng để sắp xếp lại dãy số được ghi trong mảng A[i], i = 1,2,..., N, theo thứ tự tăng dần:
For i:=1 to N do
For j:=i to N do
If A[i] > A[j] then 
Begin Tg:=A[i]; A[i]:=A[j]; A[j]:=Tg; End;
Hãy kiểm tra tính đúng đắn của đoạn chương trình trên.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS thực hiện theo các yêu cầu GV
Báo cáo kết quả thực hiện 
Hs sắp xếp và lọc đúng được theo các yêu cầu
Nhận xét, đánh giá, kết luận:
+ GV nhận xét kết quả của các nhóm, chấm điểm cho các nhóm 
+ Về nhà HS thực hiện các thao tác đã học
Củng cố, hướng dẫn về nhà: Hệ thống lại các nội dung chính.