Bài giảng Địa lí Lớp 8 - Tiết 31, Bài 31: Đặc điểm khí hậu Việt Nam - Nguyễn Thị Hậu

ĐỊA LÍ 8 
Tiết 31 - Bài 31: 
ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HẬU 
 TRƯỜNG: TH-THCS THUỴ HẢI 
 THÁI THUỴ - THÁI BÌNH 
Tiết 31 - Bài 31: 
ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
 a. Tính chất nhiệt đới: 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 ? Tính chất nhiệt đới của khí hậu nước ta được biểu hiện như thế nào? 
Do vị trí nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến 
Do gió mùa 
Do địa hình 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Nguyên nhân nào làm cho khí hậu nước ta mang tính chất nhiệt đới? 
Bảng nhiệt độ các trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh (Đv: 0 C) 
28,3 
27,5 
? Dựa vào bảng số liệu trên, nhận xét về sự thay đổi nhiệt độ trung bình khi đi từ bắc vào nam? 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Bảng nhiệt độ các trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh (Đv: 0 C) 
28,3 
27,5 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
? Dựa vào bảng số liệu trên hãy cho biết những tháng 
 nào có nhiệt độ tăng dần từ bắc vào nam? 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
Bảng nhiệt độ các trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh (Đv: 0 C) 
16,4 
17,0 
20,2 
23,7 
20,0 
20,9 
23,1 
26,0 
25,8 
26,7 
27,9 
28,9 
24,6 
21,4 
18,2 
25,1 
23,1 
20,8 
26,7 
26,4 
25,7 
23,5 
25,2 
27,1 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Tại sao trong khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 4 nhiệt độ ở miền Bắc lại thấp? 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
 a. Tính chất nhiệt đới: 
 b. Tính chất gió mùa: 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Quanh năm nhận được lượng nhiệt nhiều 
 + Số giờ nắng trong năm lớn 1300-3000 giờ 
 + 1 triệu Kcalo/m 2 
 + Nhiệt độ trung bình năm trên 21 0 C và tăng dần từ Bắc vào Nam 
Quan sát lược đồ em hãy cho biết nước ta có những loại gió chính nào? 
 Hướng gió? Tính chất? 
Vì sao 2 loại gió trên lại có đặc tính trái ngược nhau? 
Gió mùa mùa đông 
Gió mùa mùa hạ 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Gió Tây 
 Gió Tây 
 Gió Tây 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
 a. Tính chất nhiệt đới: 
b. Tính chất gió mùa: 
 + Mùa đông: gió mùa Đông Bắc lạnh, khô 
 + Mùa hạ: gió mùa Tây Nam nóng, ẩm, mưa nhiều (Miền Bắc gió mùa Đông Nam) 
 c. Tính chất ẩm: 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Tháng 
Trạm 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
TB năm 
Hà Nội 
18,6 
26,2 
43,8 
90,1 
188,5 
239,9 
288,2 
318 
265,4 
130,7 
43,4 
23,4 
1676,2 
Huế 
161,3 
62,6 
47,1 
51,6 
82,1 
116,7 
95,3 
104 
473,4 
795,6 
580,6 
297,4 
2867,7 
Tp Hồ Chí Minh 
13,8 
4,1 
10,5 
50,4 
218,4 
311,7 
293,7 
269,8 
327 
266,7 
116,5 
48,3 
1930,9 
Bảng 31.1: Lượng mưa các trạm khí tượng Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh 
 Dựa vào bảng trên, hãy nhận xét về lượng 
 mưa trung bình năm của nước ta? 
Tiết 31 - Bài 31 : ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Bắc Quang ( Hà Giang) 4802 mm 
Hòn Ba 
( Quảng Nam ) 
3752 mm 
Huế 
2867 mm 
Hoàng Liên Sơn 
( Lào Cai ) 3552 mm 
Vì sao các địa điểm trên lại thường có mưa lớn? 
 Lượng mưa lớn phản ánh độ ẩm 
không khí như thế nào? 
Gi ó m ù a đông bắc thổi từ đâu tới? 
Gi ó m ù a tây nam thổi từ đâu tới?) 
Tại sao Việt Nam cùng vĩ độ với các n­ước Tây Nam Á, Bắc Phi như­ng không bị hoang mạc hóa như các nước này? 
-Việt Nam nằm cùng vĩ độ với các nước Tây Nam Á, Bắc Phi nhưng không bị khô hạn như các nước khác vì nước ta có gió mùa Tây Nam thổi từ biển mang lượng mưa lớn và độ ẩm cao 
Ví dụ Hà Nội tương đương với vĩ độ Nác – pơ ( Ấn Độ). Nhưng Nác – pơ ( Ấn Độ) nhiệt độ tháng 1 cao hơn Hà Nội 4,4 0 C, Mum – bai cùng vĩ độ với Vinh (Nghệ An) nhưng nhiệt độ cao hơn Vinh 6,3 0 C . Về lượng mưa thì ngược lại chúng ta có lượng mưa lớn hơn các nước nhiều lần cùng vĩ độ 
- Như vậy khí hậu Việt Nam có nhiều nét khác biệt rõ rệt so với các nước cùng vĩ độ trong vòng đai nội chí tuyến. Khí hậu Việt Nam ẩm, mưa nhiều, nhiệt độ trung bình thấp hơn các nước cùng vĩ độ nguyên nhân chính hiện tượng đó là do gió mùa mang lại 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
 a. Tính chất nhiệt đới: 
 b. Tính chất gió mùa: 
 c. Tính chất ẩm: 
 + Lượng mưa lớn: 1500-2000 mm/năm 
 + Độ ẩm cao: trên 80% 
2. Tính chất đa dạng và thất thường: 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 a. Tính chất đa dạng: 
1 
2 
3 
4 
Quan sát các bức tranh trên và cho biết mỗi bức tranh là nét đặc trưng của mùa nào trong năm? Nêu đặc điểm thời tiết của mỗi mùa đó? 
Mùa xuân 
Mùa hè 
Mùa thu 
Mùa đông 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Phân hóa theo thời gian 
Miền khí hậu p hía Bắc 
 khí hậu Biển Đông 
 khí hậu Đông Trường Sơn 
Miền khí hậu p hía Nam 
Miền khí hậu 
Phạm vi 
Đặc điểm 
 Dựa vào kiến thức đã học em hãy cho biết phạm vi, đặc điểm của từng miền khí hậu ở nước ta? ( Thảo luận nhóm 3 phút) 
Phía Bắc 
Phía Nam 
Đông Trường Sơn 
Biển Đông 
Dãy Bạch Mã 16 0 B trở ra 
Dãy Bạch Mã 16 0 B trở vào 
Từ Hoành Sơn đến Mũi Dinh 
( 18 0 B đến 11 0 B ) 
Vùng biển Việt Nam 
Mùa đông lạnh, ít mưa. Nửa cuối mùa đông có mưa phùn. Mùa hạ nóng, mưa nhiều 
Khí hậu cận xích đạo, nóng quanh năm. Có 2 mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô 
Mùa mưa lệch hẳn về thu đông 
Mang tính chất gió mùa nhiệt đới hải dương 
Nhóm 1 
Nhóm 2 
Nhóm 3 
Nhóm 4 
THẢO LUẬN (2 phút) 
Sa-pa 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Từ những câu thơ và lời bài hát trên em có nhận xét gì về thời tiết ở hai sườn đông và tây của dãy Trường Sơn? 
Trường Sơn, đông nắng, tây mưa 
Ai chưa đến đó, như chưa rõ mình 
(Nước non ngàn dặm- Tố Hữu) 
Trường Sơn Đông, trường Sơn Tây 
Bên nắng đốt, bên mưa quây 
(Sơi nhớ sợi thương- Phan Huỳnh Điểu) 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Những nguyên nhân làm cho khí hậu nước ta phân hóa đa dạng? 
23 0 23’B 
8 0 34’B 
 Do vị trí địa lí. 
 Địa hình. 
 Hoàn lưu gió mùa 
1. Tính chất nhiệt đới gió mùa ẩm: 
 a. Tính chất nhiệt đới: 
 b. Tính chất gió mùa: 
 c. Tính chất ẩm: 
2. Tính chất đa dạng và thất thường: 
 a. Tính chất đa dạng: 
 b. Tính chất thất thường: 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Bằng thực tế quan sát được em hãy nêu một số biểu hiện tính chất thất thường của khí hậu nước ta trong thời gian gần đây? 
 Sự thất thường trong chế độ nhiệt chủ yếu diễn ra ở miền nào? Tại sao? 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
 Mưa tuyết ở Mộc Châu năm 2016 
Thời tiết rét đậm, rét hại ở các tỉnh miền núi phía Bắc 
Tuyết rơi ở Sapa 2015 
Hạn năm 2019 
lụt 
Bão 
Mưa đá ở Hà Nội và nhiều tỉnh Miền Bắc đêm ngày 24 – 1 – 2020 (đêm 30 Tết Nguyên Đán) 
b, Tính chất thất thường: 
+ Nhiệt độ trung bình năm, lượng mưa mỗi năm một khác 
+ Năm rét sớm, năm rét muộn, năm mưa nhiều, năm khô hạn, năm ít bão, năm nhiều bão 
+ Gió Tây khô nóng 
 Hiện tượng nóng lên khác thường của nước biển ở vành đai xích đạo 
 Chu kì: 8 - 11 năm, hoặc từ 2 – 3 năm 
 Thường xảy ra thiên tai như mưa lớn, lũ lụt ở vùng này, hạn hán, cháy rừng ở vùng khác 
En Ninô 
- Là hiện tượng làm cho gió mùa Châu Á mạnh hơn, thúc đẩy sự phát triển của các cơn bão 
- Nhiệt độ nước biển lạnh đi một cách bất thường 
La Nina 
Quan sát các hình ảnh trên cho biết khí hậu đã đem đến những thuận lợi và khó khăn gì cho phát triển kinh tế và đời sống của nhân dân ta? 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Thuận lợi 
Khó khăn 
Sinh vật phát triển, cây cối xanh tốt quanh năm. 
Có điều kiện phát triển nền nông nghiệp theo hướng chuyên canh và đa canh 
Phát triển du lịch sinh thái 
Nhiều thiên tai như: bão, lũ lụt, hạn hán, sương muối, . 
- Sâu bệnh phát triển 
 Tiết 31- Bài 31: ĐẶC ĐIỂM KHÍ HẬU VIỆT NAM 
Dựa vào vốn hiểu biết của bản thân, hãy nêu một số biện pháp phòng chống thiên tai do khí hậu mang lại?  
 Biện pháp phòng chống: chủ động phòng chống thiên tai, xây dựng đê điều, sống chung với lũ, xây hệ thống thoát lũ, hệ thống cung cấp nước mùa khô, trồng rừng bảo vệ rừng đầu nguồn, bảo đảm ấm cho gia súc khi trời rét đậm rét hại 
Xây nhà nổi 
Kè đê chắn sóng 
Mặc ấm cho gia súc 
Trồng rừng 
ĐẶC 
ĐIỂM 
KHÍ 
HẬU 
VIỆT 
NAM 
Tính chất nhiệt đới, 
gió mùa, ẩm 
Tính đa dạng và 
thất thường 
Tính đa dạng 
Tính thất thường 
Tính chất nhiệt đới 
Tính chất gió mùa. 
Tính chất ẩm. 
ĐẶC 
ĐIỂM 
KHÍ 
HẬU 
VIỆT 
NAM 
Tính chất nhiệt đới, 
gió mùa, ẩm 
Tính đa dạng và 
thất thường 
Tính đa dạng 
Tính thất thường 
Tính chất nhiệt đới 
Tính chất gió mùa. 
Tính chất ẩm. 
Câu 1: Đây là một dãy núi tạo nên hiệu ứng “ Phơn” ở miền Trung? 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
Ơ 
N 
 TRÒ CHƠI Ô CHỮ 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
Ơ 
N 
Câu 2: Đây là hiện tượng nhiễu loạn khí tượng toàn cầu trái ngược với La Lina. 
E 
N 
N 
I 
N 
Ô 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
Ơ 
N 
E 
N 
N 
I 
N 
Ô 
Câu 3: Gió mùa mùa Hạ nước ta thổi theo hướng nào? 
T 
 
Y 
N 
A 
M 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
Ơ 
N 
E 
N 
N 
I 
N 
Ô 
T 
 
Y 
N 
A 
M 
Câu 4: Đây là từ chỉ sự chuyển động của không khí? 
G 
I 
Ó 
T 
R 
Ư 
Ờ 
N 
G 
S 
Ơ 
N 
E 
N 
N 
I 
N 
Ô 
T 
 
Y 
N 
A 
M 
G 
I 
Ó 
C 
Ậ 
N 
X 
Í 
C 
H 
Đ 
Ạ 
O 
Câu 5: Đây là kiểu khí hậu có đặc điểm “nhiệt độ quanh năm cao, có một mùa khô và mùa mưa tương phản sâu sắc” ? 
N 
H 
I 
Ệ 
T 
Đ 
Ớ 
I 
G 
I 
Ó 
M 
Ù 
A 
N 
H 
I 
Ệ 
T 
Đ 
Ớ 
I 
G 
I 
Ó 
M 
Ù 
A 
HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP 
Học bài và trả lời các câu hỏi, bài tập sgk 
Làm bài tập 31 quyển thực hành 
3. Đọc trước bài sau: 
 Bài 32- Các mùa thời tiết và khí hậu ở nước ta. 
4. Sưu tầm một số câu tục ngữ, ca dao nói về thời tiết và khí hậu của nước ta 
CẢM ƠN CÁC EM 
ĐÃ LẮNG NGHE