Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Phần hai: Lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến năm 1918 - Chương 1: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX - Bài 24: Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873

Tàu chiến Pháp và Tây Ban Nha tấn công Đà Nẵng năm 1858 
Phần hai: LỊCH SỬ VIỆT NAM 
 TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1918 
CHƯƠNG 1 : 
CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP 
TỪ NĂM 1858 ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX 
Bài 24 
CUỘC KHÁNG CHIẾN TỪ NĂM 1858 ĐẾN NĂM 1873 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
I. THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC VIỆT NAM 
1. Chiến sự ở Đà Nẵng 1858 - 1859 
2. Chiến sự ở Gia Định 
II. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP 1858 - 1873 
1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và ba tỉnh miền Đông Nam Kì 
2. Kháng chiến lan rộng ở ba tỉnh miền Tây Nam Kì 
1. Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược Việt Nam 
Nguyên nhân Pháp 
xâm lược Việt Nam? 
- Các nước TB phương Tây đẩy mạnh xâm lược các nước phương Đông, để mở rộng thị trường, vơ vét nguyên liệu 
- Việt Nam có vị trí thuận lợi , giàu tài nguyên 
- Chế độ phong kiến Việt Nam khủng hoảng suy yếu 
- Lấy cớ bảo vệ đạo Gia Tô 
2. Chiến sự ở Đà Nẵng1858 – 1859 
Tại sao Pháp lại chọn Đà Nẵng để đánh mà không phải là Kinh Thành Huế? 
Vì Đà Nẵng nằm gần Kinh Thành Huế 
Đà Nẵng có cảng biển thích hợp 
Đà Nẵng nằm gần trung tâm đất nước 
Phía sau Đà Nẵng là Quãng Ninh 
Rạng sáng 1/9/1858, quân Pháp nổ súng đánh Đà Nẵng 
Phía triều đình có hành động gì? 
Quân dân ta dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương, lập phòng tuyến anh dung chống trả 
Sau 5 tháng xâm lược Pháp chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà 
2. Chiến sự ở Đà Nẵng1858 – 1859 
3. Chiến sự ở Gia Định 1859 
Tại sao Pháp chọn Gia Định làm mục tiêu thứ hai? 
Pháp muốn biến Gia Định làm căn cứ để xâm lược 
Gia Định nằm gần khu vực có vựa lúa lớn nhất nước ta 
Pháp muốn biến Gia Định làm căn cứ đưa quân đánh Campuchia 
Nội dung 
17/2/1859 Pháp tấn công thành Gia Định , quân triều đình chống cự yếu ớt rồi tan rã 
Sau khi Pháp chiếm được Gia Định phản ứng của nhân dân ra sao? 
2. Khó khăn của quân Pháp là gì? 
Nhận xét thái độ chống trả của triều đình đối với Pháp? 
Khi kết thúc cuộc chiến TQ Pháp đã làm gì? 
Ngày 24/ 2/1861 Pháp chiếm được đại đồn Chí Hòa , thừa thắng lần lượt chiếm 3 tỉnh miền Đông và thành Vĩnh Long 
Ngày 5/6/1862, triều đình ký với Pháp Hiệp ước NhÂN TuấT, thừa nhận quyền cai quản của Pháp ở 3 tỉnh miền Đông Nam Kì 
Nguyễn Tri Phương 
( 1800 - 1873 ) là một đại danh thần Việt Nam thời nhà Nguyễn . 
Ông là vị Tổng chỉ huy quân đội triều đình Nguyễn chống lại quân Pháp xâm lược lần lượt ở các mặt trận Đà Nẵng (1858), Gia Định (1861) và Hà Nội (1873). 
Chiến sự ở Đà Nẵng1858 
Phan Thanh Giản và Lâm Duy Hiệp đại diện cho triều đình Huế ký Hiệp ước 5/6/1862 
Tại sao gọi là HiệP ướt Nhâm Tuất? 
Tại sao nói đây là Hiệp ướt đầu hang bước đầu? 
Về lãnh thổ: Triều đình thừa nhận quyền cai quản của nước Pháp ở ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa) và đảo Côn Lôn. 
Nội dung cơ bản của Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) 
Về lãnh thổ: Triều đình thừa nhận quyền cai quản của nước Pháp ở ba tỉnh miền đông Nam Kỳ (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa) và đảo Côn Lôn. 
Nội dung cơ bản của Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) 
Về thông thương: Mở ba cửa biển (Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Yên) cho người Pháp vào buôn bán. 
Về bồi thường chiến phí: Triều đình Huế bồi thường cho Pháp một khoản chiến phí tương đương 280 vạn lạng bạc. 
 Về lãnh thổ: Triều đình thừa nhận quyền cai quản của nước Pháp ở ba tỉnh miền đông Nam Kỳ (Gia Định, Định Tường, Biên Hòa) và đảo Côn Lôn. 
Nội dung cơ bản của Hiệp ước Nhâm Tuất (1862) 
 Về thông thương: Mở ba cửa biển (Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Yên) cho người Pháp vào buôn bán. 
 Về bồi thường chiến phí: Triều đình Huế bồi thường cho Pháp một khoản chiến phí tương đương 288 vạn lạng bạc. 
 Pháp sẽ trả lại thành Vĩnh Long cho triều đình, chừng nào triều đình buộc được dân chúng ngừng kháng chiến. 
Lược đồ quá trình xâm lược VN của Pháp và cuộc kháng chiến của nhân dân VN từ 1858 đến 1873 
Nhiều toán nghĩa binh nổi lên phối hợp chặt chẽ với quân triều đình chống giặc. 
Nghĩa quân Nguyễn Trung trực đốt cháy chiếc tàu Ét-pê-răng (Hi vọng) của Pháp đậu trên sông Vàm Cỏ Đông (10/12/1861). 
Khởi nghĩa do Trương Định lãnh đạo TRƯƠNG ĐỊNH 1820 - 1864 đã làm cho địch thất điên bát đảo. 
II. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP 1858 – 1873 1 . Kháng chiến ở Đà Nẵng và ba tỉnh miền Đông Nam Kì 
NỘI DUNG 
b. Tại ba tỉnh miền Đông Nam Kì 
Tại 3 tỉnh miền Đông, nhân dân đã anh dũng kháng chiến như thế nào? 
NGUYỄN TRUNG TRỰC ( 1837 – 1868 ) 
ông sinh ra ở Bình Định 
Gia đình ông đã chuyển vào sinh sống tại Long An 
ông là người rất hiếu học, thích học võ , năng động. Lớn lên là một chàng trai rất khỏe mạnh, tài chí 
Trận cháy tàu Ét-pê-răng (Hy vọng) của Pháp đậu trên sông Vàm Cỏ Đông (10/12/1861) 
“ Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam, thì mới hết người Nam đánh Tây,” 
NGUYỄN TRUNG TRỰC 
TRƯƠNG ĐỊNH 1820 - 1864 
Quê ông ở Quảng Ngãi, 24 tuổi ông đã di chuyển vào Gia Định 
1850 ông được hưởng chính sách khai hoang của triều đình, 
1860, ông tham gia giữ đồn Kì Hòa và được phong chức phó lãnh binh. 
1862, Trương Định vừa được phong chức phó lãnh binh vừa phải đi nhậm chức ở tỉnh An Giang để giải tán nghĩa quân chống Pháp 
Căn cứ Gò công 
Căn cứ Tây Ninh của Trương Quyền 
Căn cứ Tân Hòa (Gò Công) của Trương Định 
NGƯỜI PHÁP NÓI RẰNG 
Họ đánh theo kiểu du kích làm chủ nông thôn, khi cần tiêu diệt một cứ điểm nào đó thì họ tập trung lại, khi tấn công cũng như khi rút lui, họ biết lợi dụng những chướng ngại vật nơi xứ họ, một xứ có rất nhiều kênh gạch , sông ngòi, đồng lúa , họ kín đáo, bất thình lình xuất hiện và nổ súng tấn công làm cho địch mệt mỏi và bỏ cuộc 
Sau khi tìm hiểu về cuộc kháng chiến 3 tỉnh miền Đông Nam Kì, em có nhận xét gì? 
Ý nghĩa : Thể hiện tinh thần yêu nước, kiên quyết chiống Pháp 
2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam Kì 
Bối cảnh nước ta sau Hiệp ước 1862? 
Triều đình 
- Do thái độ cầu hòa của triều đình Huế, Pháp chiếm được ba tỉnh miền Tây Nam Kì không tốn một viên đạn (8-1867). 
a. Thái độ và hành động của triều đình Huế trong việc để mất ba tỉnh miền Tây Nam Kì 
Triều đình Huế ngăn cản phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta ở Nam Kì, ra lệnh bãi binh. 
Triều đình cử Kinh lược sứ miền Tây Phan Thanh Giảng đi 
thương thuyết với Pháp xin chuộc lại 3 tỉnh miền Đông Nam Kì. 
Lý do tại sao Pháp chiếm được 3 tỉnh miền Tây Nam Kì mà không tốn một viên đạn nào? 
Pháp lợi dụng được sự bạc nhược triều đình 
Pháp đỗ lỗi triều đình vi phạm hiệp ước Nhâm Tuất mà đi ủng hộ miền Đông Nam Kì kháng chiên 
Ba tỉnh miền Tây và miền Đông Nam kì do đâu bị mất? 
b. Phong trào đấu tranh chống Pháp diễn ra dưới nhiều hình thức phong phú  
Thái độ của nhân dân như thế nào? 
- Bất hợp tác với giặc, một bộ phận kiên quyết đấu tranh vũ trang, nhiều trung tâm kháng chiến ra đời: Đồng Tháp Mười, Tây Ninh. 
- Một bộ phận dùng văn thơ lên án thực dân Pháp và tay sai, cổ vũ lòng yêu nước: Phan Văn Trị, Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn Thô 
NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU 
CHẠY TÂY 
“Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây 
Một bàn cờ thế phút sa tay 
Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy 
Mất ổ bầy chim dáo dác bay 
Bến Nghé của tiền tan bọt nươc 
Đồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây 
Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng? 
Nở để dân để dân đen mắc nạn này.”