Bài giảng Sinh học 8 - Tiết 15, Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

Máu lỏngTế bào máuHuyết tươngvỡenzimChất sinh tơ máuCa2+Huyết thanhKhối máu đôngTơ máu (fibrin)Hồng cầuBạch cầuTiểu cầuSơ đồ cơ chế đông máuTHẢO LUẬN NHÓM ( 3phút )1. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?4. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?Đông máu giúp bảo vệ cơ thể không mất máu khi bị thương.Đông máu liên quan tới tiểu cầu là chủ yếu và có sự tham gia của ion Ca2+ có trong huyết tương.Máu không chảy ra khỏi mạch là nhờ búi tơ máu ôm giữ các tế bào máu làm thành khối máu đông bít kín vết thương.Tiểu cầu vỡ giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông.1. Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?2. Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu?3. Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu?4. Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu?THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI ( 2 PHÚT)Vì sao máy chảy trong hệ mạch lại không bị đông? Nếu bị thương gây chảy máu em xử lí như thế nào?– Thành mạch trơn, nhẵn → tiểu cầu không bị vỡ.- Thành mạch máu luôn tiết ra chất chống đôngI. ĐÔNG MÁUĐông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết thương- Cơ chế: Tiểu cầu vỡ giải phóng em zim làm chất sinh tơ máu trong huyết tương biến thành tơ máu giúp máu đông lại.- Ý nghĩa: Là cơ chế tự bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể không bị mất máu khi bị thương.Thí nghiệm của Các LanstâynơCác Lanstâynơ (Karl Landsteiner) đã dùng hồng cầu của một người trộn với huyết tương của những người khác và ngược lại, lấy huyết tương của một người trộn với hồng cầu của những người khác.Huyết tương của các nhóm máu (người nhận)Hồng cầu của các nhóm máu người choOABABO ( , )A ()B ( )AB (0)Hồng cầu không bị kết dínhHồng cầu bị kết dínhTổng hợp lại : có 4 nhóm máu. 1. Có mấy loại kháng nguyên trên hồng cầu ?2. Có mấy loại kháng thể trên huyết tương?3. Sự kết hợp giữa những loại kháng nguyên, kháng thể nào sẽ gây kết dính?THẢO LUẬN NHÓM ( 3phút ) 1. Có mấy loại kháng nguyên trên hồng cầu ?2. Có mấy loại kháng thể trên huyết tương?Có 2 loại kháng nguyên A và BCó 2 loại kháng thể là và 3. Sự kết hợp giữa những loại kháng nguyên, kháng thể nào sẽ gây kết dính? gây kết dính A;  gây kết dính BNhóm máuKháng nguyên trên hồng cầu Kháng thể trong huyết tươngAAβBBαABA, BKhông cóOKhông cóα, βTrường hợp RhHầu hết mọi người (khoảng 85% loài người) có một loại protein đặc biệt trên các tế bào máu, được gọi là yếu tố Rh. Những trường hợp này gọi là Rh+ (có nhóm máu dương tính Rh). Những người thiếu yếu tố Rh, được gọi là Rh- (có nhóm máu máu âm tính Rh).O OA AB BAB ABHãy đánh dấu mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu trong sơ đồ sau:O OA AB BAB AB1- Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?2- Máu không có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho người có nhóm máu O được không? Vì sao?3- Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, virut HIV,...) có thể đem truyền cho người khác được không? Vì sao? - Không. Vì gây kết dính với và  - Được. Vì không gây kết dính- Không. Vì gây nhiễm bệnh cho người nhận máu.TRẢ LỜI NHANH17Chọn phương án trả lời đúngCâu 1: Tế bào máu nào giải phóng enzym tham gia vào quá trình đông máu? Hồng cầu	 Tiểu cầu	C. Bạch cầuD. Hồng cầu và tiểu cầu18Chọn phương án trả lời đúngCâu 2: Nhóm máu nào truyền được cho mọi nhóm máu?A. Máu A	B. Máu B	C. Máu AB	D. Máu O19Chọn phương án trả lời đúngCâu 3: Nhóm máu nào chỉ nhận mà không truyền được cho nhóm máu khác?A. Máu A	B. Máu B	C. Máu AB	D. Máu OTRÒ CHƠITÌM KHÁNG NGUYÊN, KHÁNG THỂ PHÙ HỢP NHÓM MÁU20TRÒ CHƠITÌM KHÁNG NGUYÊN, KHÁNG THỂ PHÙ HỢP NHÓM MÁU21TRÒ CHƠITÌM KHÁNG NGUYÊN, KHÁNG THỂ PHÙ HỢP NHÓM MÁU22TRÒ CHƠITÌM KHÁNG NGUYÊN, KHÁNG THỂ PHÙ HỢP NHÓM MÁU23Bài tập vận dụngMột người bị tai nạn mất rất nhiều máu được đưa vào viện cấp cứu, Bác sĩ cho truyền máu ngay mà không xét nghiệm. Vậy máu đem truyền là nhóm gì? Vì sao không cần xét nghiệm?Bài tập vận dụngTrong một gia đình người bố có nhóm máu A,người mẹ có nhóm máu O, người con trai có nhóm máu A.Khi cần truyền máu cho người con trai thì ai là người trong gia đình có thể truyền máu?Lợi ích của việc hiến máu.1234567HỒNGCẦUTIỂUCẦUHUYẾTTƯƠNGKHÁNGNGUYÊNĐÔNGMÁUKHÁNGTHỂBẠCHCẦUTRÒ CHƠI Ô CHỮHàng 1: Có 7 chữ cáiĐây là môt loại tế bào máu chứa huyết sắc tố Hb tạo màu đỏ cho máu, có chức vân chuyển O2, CO2Hàng 2: Có 7 chữ cáiĐây là một loại tế bào máu khi vỡ giải phóng ra enzim làm chất sinh tơ máu biến thành tơ máu Hàng 3: Có 10 chữ cáiĐây là một thành phần máu có 90% là nước, 10% là các chất khác: chất dinh dưỡng, kháng thể......Hàng 4: Có 11 chữ cáiTên một thành phần có trên hồng cầu dựa vào sự có măt của nó để xác định nhóm máuHàng 5: Có 7 chữ cáiĐây là hiện tượng máu chảy ra khỏi mạch vón lại thành cụcHàng 6: Có 8 chữ cáiTên một thành phần có trong huyết tương gây kết dính kháng nguyên tương ứng trên hồng cầu.Hàng 7: Có 7 chữ cáiTên một loại tế bào máu tham gia bảo vệ cơ thể khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào.H IẾNMÁUHướng dẫn về nhà Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 50 Đọc mục “Em có biết”. Chuẩn bị bài 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.