Bài giảng Vật lí Lớp 8 - Tiết 6: Lực ma sát

Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
Lực cản trở chuyển động của một vật, tạo ra bởi những vật tiếp xúc với nó, được gọi là lực ma sát. 
I. Khi nào có lực ma sát ? 
Khi người trên xe ngừng đạp hoặc tắt máy xe, vì không còn lực tác dụng nên xe chuyển động chậm dần rồi dừng lại? (Đúng hay sai? 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
1.Lực ma sát trượt 
C1 . Hãy lấy ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và trong kĩ thuật? 
I. Khi nào có lực ma sát ? 
 Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của một vật khác. 
 Dùng tay đẩy mạnh quyển sách trên mặt bàn, sau khi rời khỏi tay, khối gỗ tiếp tục chuyển động trượt rồi do lực cản của Lực cản này được gọi là lực ma sát trượt giữa quyển sách với mặt sàn. 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
2 . Lực ma sát lăn 
 Khi ta búng viên bi trên mặt sàn , hòn bi chuyển động .. ..và .do lực cản của .Lực cản này được gọi là lực ma sát lăn giữa viên bi với mặt sàn. 
- Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của một vật khác. 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
C2 . Ví dụ về lực ma sát lăn 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
C3 . Trong các trường hợp vẽ ở hình 6.1, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có ma sát lăn ? 
Ma sát trượt 
Ma sát lăn 
	So sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong 2 trường hợp này? 
	Độ lớn của lực ma sát trược lớn hơn lực ma sát lăn 
F k 
F ms 
C4. Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực 
kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên? 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
+ Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có một lực cản. 
Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên. 
 + Vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng, Lực này gọi là lực ma sát nghỉ. 
3. Lực ma sát nghỉ 
- Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không bị trượt khi vật bị tác dụng của lực khác. 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
C4 . Hãy tìm ví dụ về lục ma sát nghĩ trong đời sống và trong kĩ thuật ? 
Tiết 6 :LỰC MA SÁT 
II. Lực ma sát trong đời sống và kỹ thuật 
1. Tác hại của lực ma sát và cách làm giảm . 
C6 . Hãy nêu tác hại của ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở các hình sau ? 
Tác hại : Lực ma sát trượt làm mòn xích, đĩa, nóng vật, đạp xe thấy nặng 
Cách làm giảm ma sát : Tra dầu mỡ thường xuyên 
Tiết 6 :LỰC MA SÁT 
1. Tác hại của lực ma sát và cách làm giảm . 
C6 . Hãy nêu tác hại của ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở các hình sau ? 
Tác hại: Lực ma sát trượt xuất hiện ở ổ bi và trục khi bị rỉ, làm mòn bi, trục, cản trở chuyển động, nóng vật. 
Cách làm giảm ma sát : Gắn ổ bi mới, tra dầu mỡ vào ổ bi, ổ trục. 
Tiết 6 :LỰC MA SÁT 
1. Tác hại của lực ma sát và cách làm giảm . 
C6 . Hãy nêu tác hại của ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở các hình sau ? 
Tác hại: Lực ma sát trượt xuất hiện làm cản trở chuyển động của thùng, làm mòn thùng, làm nóng thùng. 
Cách làm giảm ma sát : Thay ma sát trượt bằng ma sát lăn 
2. Lợi ích của lực ma sát và cách làm tăng. 
C7 . Hãy quan sát các trường hợp trong các tranh sau và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì ? Hãy làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này. 
Viết bảng 
Lợi ích : ma sát trượt làm vít và ốc giữ chặt vào nhau, làm nóng chỗ tiếp xúc để đốt diêm. 
Cách làm tăng ma sát : Tạo ren cho ốc và vít, làm nhám bề mặt vỏ diêm 
Tiết 6 Bài 6: LỰC MA SÁT 
2. Lợi ích của lực ma sát và cách làm tăng. 
C7 . Hãy quan sát các trường hợp trong các tranh sau và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì ? Hãy làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này. 
Lợi ích: Ma sát nghỉ giúp ô tô đứng và di chuyển được ở trên đường một cách an toàn. 
Cách làm tăng ma sát : Tạo rãnh cho lốp xe, làm phanh cho xe. 
Tiết 6 Bài 6: LỰC MA SÁT 
2. Lợi ích của lực ma sát và cách làm tăng. 
C7 . Hãy quan sát các trường hợp trong các tranh sau và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì ? Hãy làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này. 
Lợi ích: ma sát trượt làm phấn bám được lên bảng, làm mòn phấn, giúp con người cầm được các vật và đi lại được. 
Cách làm tăng ma sát : Tăng độ nhám bề mặt tiếp xúc. 
Tiết 6 Bài 6: LỰC MA SÁT 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
C8 . Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có lợi hay có hại: 
Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã. 
b. Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy. 
c. Giày đi mãi đế bị mòn. 
d. Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp. 
e. Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn cò). 
ma sát có lợi. 
ma sát có lợi. 
ma sát Có hại. 
ma sát có lợi. 
ma sát có lợi. 
III. Vận dụng 
Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay thế ma sát trượt của trục bằng ma sát lăn của các viên bi. Mà ma sát lăn của các viên bi làm giảm lực cản lên các vật chuyển động, vì vậy các máy móc hoạt động dễ dàng hơn. Nên việc phát minh ra ổ bi có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của ngành động học, cơ khí, chế tạo máy. . . 
C9. Ổ bi (bạc đạn) có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học công nghệ? 
Tiết 6 : LỰC MA SÁT 
 Đối với tiết học này : 
Học thuộc nội dung bài kết hợp ghi nhớ. 
Phân biệt được từng loại lực ma sát, và biết cách tăng hoặc giảm ma sát 
Làm bài tập : Từ 6.1 đến 6.5 trong SBT. 
Đối với tiết học tiếp theo: Về nhà học bài từ tiết 1 đến tiết 6 
Xem kỹ các công thức tính vận tốc, chuyển động không đều , các đơn vị và cách đổi đơn vị. 
Xem kỹ bài biểu diễn lực để áp dụng làm bài kiểm tra 
Học bài cho tốt để tiết sau kiểm tra 1 tiết có kết quả cao. 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC 
 Tiết 6 : LỰC MA SÁT