Giáo án môn Ngữ văn Lớp 8 - Cả năm theo chuẩn kiến thức

Ngày soạn: 
Ngày dạy: Văn bản
 Tiết 1 TÔI ĐI HỌC
 (Thanh Tịnh)
I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
1. Kiến thức:
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
2 Kĩ năng:
- Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
3. Thái độ: 
	- Trân trọng những kỉ niệm tốt đẹp về những ngày cắp sách tới trường.
4. Năng lực:
- Tự quản bản thân, hợp tác, tư duy sáng tạo, thưởng thức văn học thẩm mĩ, tiếp nhận văn bản.
II. Chuẩn bị: 
- GV: Lập kế hoạch dạy học, sgk, sgv, tranh ảnh
- HS: Vở, bài soạn theo hướng dẫn của giáo viên 
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức 
2. Kiểm tra: Kiểm tra việc soạn bài của học sinh. 
3. Bài mới:
*Hoạt động 1: Khởi động:
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng cho HS chú ý 
- Phương pháp:Vấn đáp
- Thời gian: 2 phút
	 GV : Cho HS quan sát ảnh : Cảnh ngày khai trường
(?) Em có cảm nhận gì về quang cảnh, không khí ngày khai trường qua bức ảnh?
HS : Trả lời ......
(?) Cho biết tâm trạng của em trong ngày khai trường đầu tiên của mình?
HS : Trả lời ...
 GV: chốt dẫn vào bài : Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ bền lâu trong trớ nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đến trường đầu tiên. “ Ngày đầu tiên đi học
 Mẹ dắt tay đến trường
 Em vừa đi vừa khúc
 Mẹ dỗ dành yêu thương”.
 Thật khó diễn tả bằng lời những cảm xúc của cỏc em học sinh lúc đó. Bởi mỗi người lại có những cảm xúc riêng. Hôm nay, cô và cỏc em sẽ được tìm hiểu tâm trạng của một bạn học trò xưng “tôi” trong văn bản “Tôi đi học” với những kỉ niệm mơn man, bâng khuõng của một thời thơ ấu. 
	*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tiếp nhận văn bản	
- Mục tiêu: HS nắm được tác gỉa, tác phẩm, cảm nhận được tâm trạng bỡ ngỡ, những cảm giác mới lạ của nhân vật tôi ở lần tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yêu tố miêu tả và biểu cảm.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích, nêu vấn đề, thảo luận, giảng bình, thuyết trình
- Kỹ thuật: Động não, viết sáng tạo.
- Thời gian: 35’
Giáo viên gọi HS đọc chú thích và sơ lược về tác giả.
?Nêu vài nét cơ bản về tác giả?
(?Ngày tháng năm sinh, mất quê, cuộc đời, sự nghiệp)
-> Thanh Tịnh (1911- 1988) Tên khai sinh là Trần Văn Ninh quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô Tp Huế. Năm lên 6 tuổi được đổi tên là Trần Thanh Tịnh, học tiểu học và trung học tại Huế. Từ năm 1933, bắt đầu đi làm và vào nghề dạy học. Đây cũng là thời gian ông bắt đầu sáng tác văn chương. 
?Nét nổi bật trong phong cách của nhà văn Thanh Tịnh là gì?
Trong sự nghiệp sáng tác của mình,Thanh Tịnh đó có mặt trong khỏ nhiều lĩnh vực: truyện ngắn, truyện dài, thơ, bút kí văn học...song có lẽ ông thành công hơn cả ở thể loại truyện ngắn và thơ. Những truyện ngắn hay nhất của Thanh Tịnh nhìn chung đều toát lên một tình cảm êm dịu, trong trẻo. Văn ông nhẹ nhàng mà thấm sâu, mang dư vị vừa man mác buồn thương, vừa ngọt ngào quyến luyến. “Tôi đi học” là một trường hợp tiêu biểu như vậy.
GV khắc sâu: Mảnh đất quê hương với thiên nhiên thơ mộng buồn lặng, với những điệu Nam ai, Nam bình, mái nhì, mái đẩy trên sông nước đã ảnh hưởng sâu sắc đến hồn thơ của Thanh Tịnh. Sáng tác của ông từ thơ đến truyện đều đậm chất trữ tình, toát lên vẻ đẹp đằm thắm và trong sáng.
- Ông đã có mặt trên khá nhiều lĩnh vực: Truyện ngắn, thơ, ca dao, bút kí, văn học, song có lẽ thành công hơn cả là truyện và thơ.
GV: Mặc dù viết nhiều thể loại khác nhau nhưng Thanh Tịnh thành công hơn cả ở lĩnh vực thơ và truyện ngắn. Truyện ngắn của ông đằm thắm, trong trẻo, dịu êm, thể hiện một tâm hồn nhạy cảm trước vẻ đẹp của con người và quê hương.
?Nêu xuất xứ của VB? 
 Hướng dẫn học sinh đọc bài và chú thích từ khó
Đọc văn bản.
GV đọc mẫu từ đầu -> “Tôi đi học”
Gọi hs đọc tiếp -> “Trước lớp ba”
Gọi hs đọc tiếp -> “Chút nào hết”
Gọi hs đọc tiếp -> đến hết.
GV nhật xét HS đọc
Gọi HS đọc chú thích trong SGK/8
GV đọc mẫu từ đầu -> như là 1 làn mây bước ngang trên ngọn núi.
?Em cho biết thể loại của VB và phương thức biểu đạt nào?
?Có những nhân vật nào được kể trong truyện ngắn:" tôi đi học". Nhân vật chính là ai?
 ?Những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự như thế nào?
- kể theo dòng hồi tưởng từ hiện tại nhớ về quá khứ với trình tự thời gian.
GV: Cách xây dựng bố cục như trên phù hợp với bạn đọc nhỏ tuổi..... Vậy mà sức sống của ..... ta tưởng như vừa mới xảy ra.
?Có những nhân vật nào được kể lại trong truyện?
? Nhân vật chính là ai? Vì sao em biết?
-> Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học trò.
 Tôi là nhân vật chính. Vỡ nhân vật này được kể nhiều nhất, mọi sự việc trong truyện đều thông qua sự cảm nhận của nhân vật này.
? Qua mạch kể của nhân vật “Tôi”, em hãy cho biết bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung từng phần là gì?
-> 5 phần.
 + P1: Từ đầu-> Tưng bừng rộn rã. (Khơi nguồn kỉ niệm).
 + P2: Buổi mai-> Ngang trên ngọn núi. (Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi”trên đường cùng mẹ đến trường)
 + P3:Trước sân trường-> Trong các lớp. (Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi” khi ở giữa sân trường, quan sát mọi người và các bạn).
 + P4: Ông đốc-> Chút nào hết. (Tâm trạng và ảm giác của nhân vật “tôi” khi nghe gọi tên và rời mẹ vào lớp).
 + P5: Còn lại. (Tâm trạng và cảm giác của nhân vật “tôi” khi vào lớp, đón nhận tiết học đầu tiên).
GV: Truyện ngắn đậm chất trữ tình “Tôi đi học” của nhà văn Thanh Tịnh đó giúp chúng ta sống lại những kỉ niệm tuổi thơ mơn man, trong sỏng ở buổi tựu trường đầu tiên. Những kỉ niệm ấy được khơi nguồn từ thời điểm nào ? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Thanh Tịnh (1911-1988). 
Tên thật: Trần Văn Ninh quê ở Huế.
- Sáng tác thơ, truyện ngắn với tình cảm trong sáng, êm đềm.
2. Văn bản:
- In trong tập Quê mẹ xuất bản 1941
- Thể loại: Truyện ngắn
- Phương thức biểu đạt: tự sự.
- Nhân vật: Tôi - ngôi kể thứ nhất
- Bố cục : 5 phần
Cho HS đọc thầm lại đoạn văn “từ đầu -> tôi đi học”
? Nỗi nhớ buổi tựu trường đầu tiên của tác giả được khơi nguồn từ thời điểm nào?
? Vì sao cứ đến thời điểm này, những kỉ niệm của tỏc giả lại ùa về ?
-> Do có sự liên tưởng tương đồng, tự nhiên giữa hiện tại và quỏ khứ.
GV: Cứ vào thời điểm ấy, cảnh vật ấy, không gian ấy...làm cho nhân vật nghĩ ngay về ngày xưa theo 1 quy luật tự nhiên cứ lặp đi lặp lại. Vì vậy tỏc giả đó viết “ Hằng năm, cứ vào cuối thu...”
? Khi nhớ lại những kỉ niệm cũ, nhân vật “tôi” có tâm trạng như thế nào?
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ của tác giả khi nhớ lại buổi tựu trường đầu tiên?
GV: Tác giả đó sử dụng nghệ thuật so sánh và từ láy để diễn tả tâm trạng, cảm xúc của nhân vật “tôi” khi nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên. Những tình cảm trong sáng ấy nảy nở trong lòng “tôi” như những cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng, mà “tôi” không thể nào quên. Câu văn như cánh cửa dịu dàng mở ra, dẫn người đọc vào một thế giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc tâm tư tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ,đáng chia sẻ và trân trọng.
? Những cảm xúc khi thì nao nức, mơn man (nhẹ nhàng), lúc lại tưng bừng, rộn rã (mạnh mẽ) có mâu thuẫn với nhau không? Vì sao?
-> Không mâu thuẫn. Ngược lại chúng còn gần gũi, bổ sung cho nhau nhằm diễn tả một cách cụ thể tâm trạng thực của nhân vật “tôi” khi ấy.
 Các từ láy đó góp phần rút ngắn khoảng cách thời gian giữa quá khứ và hiện tại. Chuyện đó xảy ra từ bao năm qua mà cứ như vừa mới xảy ra hôm qua, hôm kia.
GV chuyển: Vậy tâm trạng của “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên diễn ra như thế nào? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu.
?Tâm trạng của “Tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên được thể hiện qua những thời điểm nào?
- Khi trên đường tới trường:
- Khi tới trường
- Khi nghe gọi tên vào lớp.
- Khi ngồi trong lớp học
* HS đọc thầm: Buổi mai...-> Trên ngọn núi.
? Kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường của nhân vật “tôi” gắn với thời gian, không gian cụ thể nào?
? Vì sao không gian và thời gian ấy trở thành kỉ niệm trong tâm trí “tôi”?
-> Vì đó là thời điểm, là nơi chốn quen thuộc, gần gũi, gắn liền với tuổi thơ tác giả.Và đó cũng là lần đầu tiên được cắp sách đến trường.
? Trên con đường cùng mẹ tới trường, “tôi” đó quan sát cảnh vật xung quanh và cảm thấy như thế nào?
? Tại sao vẫn con đường quen thuộc trước đây mà hôm nay “tôi” lại cảm thấy lạ?
-> Vì chính lòng “tôi” đang có sự thay đổi lớn: “Hôm nay tôi đi học”.
? Ý nghĩa của lời giải thích trên?
HS: thảo luận nhóm
- Hình thức: cặp đôi.
- Nội dung: Cho biết ý nghĩa lời giải thích: Vì chính lòng “tôi” đang có sự thay đổi lớn: “Hôm nay tôi đi học”?
- Thời gian: 2 phút
HS thảo luận và ghi kết qủa vào phiếu học tập; đại diện một số bàn báo cáo (có nhận xét)
GV: chốt ý.
-> Dấu hiệu đổi khỏc trong tình cảm và nhận thức của 1 cậu bé trong ngày đầu tiên đến trường: Tự thấy mình như đã lớn lên, con đường hằng ngày đi lại đó bao nhiều lần hôm nay bỗng trở nên là lạ, mọi vật đều như thay đổi...Đối với 1 em bé mới chỉ biết chơi đùa, qua sông thả diều, ra đồng chạy nhảy với bạn...thì đi học quả là 1 sự kiện lớn - 1 thay đổi quan trọng đánh dấu 1 bước ngoặt tuổi thơ
? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào khi miêu tả ý nghĩ, hành động của chú bé? Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật ấy?
? Em hiểu gì về nhân vật “tôi” qua chi tết: “ghì chặt 2 quyển vở và muốn thử sức mình tự cầm bút tước”?
-> Có ý thức tự lập, muốn đc chững chạc như bạn không thua kém.
? Tất cả những cử chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ, đỏng yêu ấy bắt nguồn từ đâu?
GV: Lần đầu tiên đến trường học, đưîc bưíc vµo mét thế giới mới lạ,. được tập làm người lớn chứ không chỉ nô đùa, rong chơi, thả diều nữa. Chính ý nghĩ ấy làm cho nhân vật cảm thấy mình “người lớn” hơn. Nhưng đây là lần đầu tiên chưa quen, và thật ra, “tôi” vẫn còn nhỏ lắm, cho nên “tôi” vẫn thèm được tự nhiên, nhí nhảnh như các học trò đi trước... Đó là tâm trạng, là cảm giác được diễn tả một cách rất tự nhiên.
*Điều chỉnh, bổ sung:
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Khơi nguồn kỉ niệm.
- Thời gian: Cuối thu
 + Lá rụng nhiều
 + Mây bàng bạc
 + Mấy em nhỏ rụt rè tới trường.
- Tâm trạng:
 + Náo nức, mơn man
 + Tưng bừng rộn rã
2. Tâm trạng của “Tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.
 a) Khi trên đường tới trường:
- Tâm trạng: Thay đổi
- Cậu bé có sự nhận thức nghiêm túc về việc đi học. Cảm thấy như mình lớn lên.
=> Sự thay đổi trong nhận thức bản thân.
Hoạt động 3: Luyện tập
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập
- Phương pháp: khái quát hoá, hệ thống hoá.
- Thời gian: 5 phút.
? Chủ đề của truyện được thể hiện qua câu văn nào?
-> Hôm nay tôi đi học.
Hoạt động 4: Vận dụng
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập
- Phương pháp: khái quát hoá, hệ thống hoá.
- Thời gian: 5 phút.
?Kỷ niệm của em trong ngày đến trường khi vào lớp 1 là gì?
*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng
- Mục tiêu: Giúp HS có sự tìm tòi sáng tạo trong bài học
- PP, KTDH: Nêu và giải quyết vấn đề
- Thời gian: 4’
?Tìm thêm các văn bản viết về nhà trường?
*Điều chỉnh, bổ sung:
4. Củng cố:
? Câu văn nào miêu tả những cậu h/sinh lần đầu tới trường? 
“Họ như con chim non...”
5. Hướng dẫn học sinh học bài.
- Đọc kỹ đoạn văn.
*****************************************************
Ngày soạn: 
Ngày dạy: Văn bản
 Tiết 2 TÔI ĐI HỌC (Tiếp)
 (Thanh Tịnh)
I. Mục tiêu cần đạt: 
1. Kiến thức:
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
2 Kĩ năng:
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân.
3. Thái độ: 
- HS biết trân trọng những kỉ niệm hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng của tuổi học trò. Biết trân trọng sự quan tâm của gia đình, nhà trường và xã hội với bản thân mình khi được đến trường đi học ngay từ buổi đầu tiên.
4. Năng lực:
- Tự quản bản thân, hợp tác, tư duy sáng tạo, thưởng thức văn học thẩm mĩ, tiếp nhận vb.
II. Chuẩn bị: 
- GV: Giáo án, sgk, sgv
- HS: Vở, bài soạn. 
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức: 
2. Kiểm tra:
?Truyện gồm có những nhân vật nào? nhân vật chính là ai? 
? Truyện được xây dựng như thế nào? 
3. Bài mới:
Họat động 1: Khởi động
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình 
- Thời gian: 2’
GV dẫn vào bài mới: Văn bản “Tôi đi học” cho ta biết tâm trạng của nhân vật “Tôi” ở những thời điểm nào ?
HS: Trả lời .
GV: Chốt dẫn vào bài (ở giờ trước chúng ta đã được biết tam trạng của “Tôi” khi trên đường tới trường, giờ này ta tiếp tục tìm hiểu vb để hiểu rõ hơn về nv “Tôi” và các nv khác trong vb).
	*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tiếp nhận văn bản	
- Mục tiêu: HS nắm được t/g, t/p, cảm nhận được tâm trạng bỡ ngỡ, những cảm giác mới lạ của nhân vật tôi ở lần tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yêu tố miêu tả và biểu cảm.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích, nêu vấn đề, thảo luận, giảng bình, thuyết trình
- Kỹ thuật: Động não, viết sáng tạo.
- Thời gian: 40’
* Gọi h/s đọc: “Trước sân trường->...các lớp”.
?Cảnh sân trường Mĩ Lí được nhân vật tôi miêu tả ntn? 
- Sân trường dày đặc cả người
?Tại sao?
- Vì hôm nay có nhiều người đưa con em là học sinh đến trường.
? Cảnh tượng ấy có ý nghĩa gì?
- P/a không khí đặc biệt của ngày hội khai trường.
- Thể hiện tinh thần hiếu học của nhân dân ta và tình cảm sâu nặng của tác gỉa...
?Đứng giữa sân trường tác giả giới thiệu ngôi trường Mĩ Lý của mình như thế nào?
- Trong thế đối lập, giữa hôm qua >< hôm nay, không gian và con người 
? Khi chưa đi học cảm của “tôi” về ngôi trường so với khi đi học có gì khác nhau? 
+ Trước: trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng
+ Hôm nay: trường vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng; sân cao, mình rộng
? T/g đã sử dụng nt gì để diễn tả sự khác biệt ấy? 
-> NT: So sánh
 + trường: đình làng.
+ họ: những chú chim non.
?Vì sao tác giả lại so sánh ngôi trường oai nghiêm như cái đình làng? Tác dụng?
- Đình làng là nơi thờ cúng, tế lễ, nơi thiêng liêng cất giấu những điều bí ẩn. 
àPhép so sánh đã diễn tả cảm xúc trang nghiêm, đề cao trí thức của con người.
? Lúc đó nhân vật tôi có tâm trạng ntn?
- Lo sợ vẩn vơ
 GV: đang từ tâm trạng háo hức chuyển sang tâm trạng lo sợ vẩn vơ
?Em có nhận xét gì về sự chuyển biến tâm trạng của nhân vật tôi?
- Rất hợp với tâm lí của trẻ em (cả thèm chóng chán)
GV: Tác giả so sánh lớp học với đình làng- nơi thờ cúng, tế lễ, nơi thiêng liêng cất giữ những điều bí ẩn -> Phép so sánh này diễn tả xúc cảm trang nghiêm của tác giả về mỏi trường, đề cao tri thức con người trong trường học. Ngoài ra, tác giả còn so sánh các em học sinh mới như những con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay nhưng còn ngập ngừng, e sợ -> phép so sánh này làm hình ảnh & tâm trạng các em thêm sinh động, nó đề cao sức hấp dẫn của nhà trường & thể hiện khát vọng bay bổng.
?Em hãy tìm câu văn hay nhất mà tác giả sử dụng để bộc lộ tâm trạng lo sợ của n/v trong buổi đầu đến trường?
- “Như con chim non trên bờ tổ... ngập ngừng e sợ”
?Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào trong câu văn này?
- So sánh: những chú bé với con chim non
?Em hãy PT cái hay trong hình ảnh so sánh những chú bé h/s với chú chim non (tác dụng của biện pháp nghệ thuật).
- cùng non nớt, thơ ngây trước những mới lạ của cuộc sống
* Liên hệ: Khi đọc đoạn văn này, em có gặp lại được h/ảnh nào của chính mình trong ngày đầu tiên tới trường?
?Em thấy mình giống nhân vật tôi ở chỗ nào?
?Về trường lớp trong cảm nhận của tôi có gì thay đổi?
- vừa xinh xắn...dình làng Hoà Ấp
?Những bạn học trong hồi tưởng của t/g được miêu tả qua những chi tiết nào?
- Cũng như tôi, mấy cậu..bỡ ngỡ, họ như con chim con ...vụng về lúng túng..run run...khóc
?Theo em chi tiết miêu tả nào hay nhất?Phân tích rõ cái hay của chi tiết đó?
- SS: Họ như con chim...
? Trên đựờng tơi trường, “tôi” rất háo hức, hăm hở. Nhưng khi tới trường, nghe trống thúc thì tâm trạng của “tôi” lại thay đổi như thế nào? 
GV: Cảnh sân trường thì vẫn thế, song có lẽ ngôi trường đó khác đi trong sự nhìn nhận của “tôi’ lúc này. Nhà văn đó dùng những hình ảnh, những chi tiết cụ thể để biểu hiện những cung bậc tâm trạng cậu bé: đầu tiên là thấy mình nhỏ bé làm sao -> đâm ra lo sợ vẩn vơ -> hoà với tiếng trống trường còn có cả nhịp tim của các cậu cũng vang vang...
?Trong ngày đầu tiên đến trường tôi còn lưu giữ kỷ niệm về ai?
- Thầy giáo: ông đốc, thầy giáo trẻ
* HS quan sát: “Ông đốc...-> Chút nào hết”.
? Hình ảnh ông đốc được tác giả nhớ lại qua những chi tiết nào?
 + Nói: các em phải gắng học...
 + Nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ, c động.
 + Tươi cười nhẫn nại chờ.
? Tâm trạng của “tôi” khi nghe ông đốc đọc danh sách học sinh mới?
? Em có nhận xét gì về tâm trạng của “tôi” lúc này?
GV: Khi nghe ông đốc đọc danh sách học sinh mới, “tôi” càng lúng túng hơn. Nghe gọi đến tên thì giật mình và cảm thấy sợ khi phải xa bàn tay dịu dàng của mẹ. Những tiếng khóc nức nở như phản ứng dây chuyền -> Chú bé cảm thấy mình như bước vào một thế giới khác và cách xa mẹ hơn bao giờ hết. Vừa ngỡ ngàng mà vừa tự tin, “tôi” bước vào lớp. Và có lẽ “tôi” cũng rất sung sướng vì mình bắt đầu trưởng thành, bắt đầu hoà nhập vào xã hội.
? Những cảm giác mà “tôi” nhận được khi bước vào lớp học là gì? 
 -> Hồi hộp, lo lắng, sợ sệt, khúc.
HS: thảo luận nhóm
- Hình thức: nhóm nhỏ theo bàn.
- Nội dung: Hãy lí giải những cảm giác đến với “tôi” khi bước vào lớp?
- Thời gian: 2p
HS thảo luận và ghi kq vào phiếu học tập; đại diện một số bàn báo cáo (có nx)
GV: chốt ý.
? Cảm nhận của “tôi” khi ngồi trong lớp và dón nhận giờ học đầu tiên?
? Do đâu “tôi” có sự chuyển đổi tâm trạng như vậy?
-> Tác động của thầy của cha mẹ và ý thức được những thứ đó sẽ gắn bó với mình.
* Liên hệ bản thân...
? Trước những cảm giác mới đó, “tôi” đã quan sát và suy nghĩ như thế nào khi nhìn ra ngoài cửa sổ?
? Em có nhận xét gì về những cảm giác và suy nghĩ của “tôi”?
? Qua đây em thấy cậu học trò nhỏ là người như thế nào?
->Hồn nhiên, yêu thiên nhiên, yêu cả sự học hành.
GV: Câu chuyện kết thúc một cách rất tự nhiên, bất ngờ. Dòng chữ “Tôi đi học”- tên của bài học đầu tiên cũng chính là nhan đề của tác phẩm.
? Theo em tác giả đặt tên tác phẩm trùng với tên của bài học đầu tiên có ý nghĩa gì?
GV chuyển
? Ngoài nv “tôi” truyện còn có những nv nào khác?
? Người mẹ trong truyện là ntn? Chi tiết nào nói lên điều đó?
? Ta còn gặp người mẹ trong t/phẩm nào đã học?
 - Mẹ tôi ( Et.mônđơ), Cổng trường mở ra (Lí Lan) 
? Ngày khai giảng là ngày quan trọng trong cđ của trẻ em chính vì thế các bậc PH cũng có mặt trong những ngày này?
? Trước tt của bọn trẻ thì người lớn có những cử chỉ và h/đ gì?
? “Ông đốc” là chỉ ai?
H/a ngôi trg gắn liền với ông đốc. Ông đốc đc nhớ lại qua những chi tiết nào ?
? Ông đốc và thầy giáo trẻ có thái độ và cử chỉ ra sao?
-> Ân cần, có trách nhiệm.
? Từ cử và hđ của các nv trên em cảm nhận được điều gì? Đây là môi trường GD ntn ?
Gợi ý: Qua các hình ảnh đó, chúng ta nhận ra trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai. Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là một nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.)
I-Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Văn bản:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Khơi nguồn kỉ niệm.
2. Tâm trạng của “Tôi” trong buổi tựu trường 
a. Trên đường tới trường
b. Khi tới trường
- Ngôi trường trang nghiêm
- Cảm giác lo sợ, bỡ ngỡ hòa lẫn sự phấn khởi, trang nghiêm trong ngày hội khai trường đầu tiên
c.Trong lớp học
- Không thấy xa lạ mà gần gũi, thân quen với mọi vật và với bạn bè.
- Tự tin, nghiêm trang đón nhận giờ học đầu tiên.
3. Các nhân vật khác
- Mẹ: là người dịu dàng, ân cần, gÇn gòi, th©n th­¬ng
- Phụ huynh: chuẩn bị chu đáo cho con em.
 - Ông Đốc: Thầy hiệu trưởng từ tốn, ân cần, giàu lòng yêu thương học sinh
- Thầy giáo trẻ: Vui mừng, đón các em h/sinh.
=> Mọi người đều quan tâm nuôi dạy các em trưởng thành.
? Qua phần trích em học tập đc gì từ cách kể chuyện của nhà văn Thanh Tịnh?
? Nêu tác dụng của việc kết hợp 3 phương thức biểu đạt?
? Trong văn bản tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh nào? Nó có tác dụng gì?
? Văn bản kể lại nội dung gì?
HS đọc ghi nhớ
*Điều chỉnh, bổ sung:
III. Tổng kết
1. Nội dung: Những t/c trong sáng đẹp đẽ trong ngày đầu đi học của tác giả.
2. Nghệ thuật: Tự sự, miêu tả, biểu cảm, so sánh, đối lập, biểu cảm là chủ đạo
*Ghi nhớ: (Sgk/tr9)
Hoạt động 3: Luyện tập
- Mục tiêu: HS nắm được nd, nt của truyện
- Phương pháp: Khái quát hóa
- Thời gian: 5p
GV chuyển: dẫn văn bản kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”, theo trình tự thời gian và không gian của buổi tựu trường đầu tiên. 
- thảo luận nhóm
- Hình thức: cặp đôi.
- Nội dung: Khái quát lại dòng cảm xúc và tâm trạng của nv “tôi” thành các bước theo trình tự thời gian?
- Thời gian: 4 p
HS thảo luận và ghi kq vào phiếu học tập; đại diện một số bàn báo cáo (có nx)
GV: chốt.
*Điều chỉnh, bổ sung:
IV. Luyện tập
Hoạt động 4: Vận dụng
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập
- Phương pháp: khái quát hoá, hệ thống hoá.
- Thời gian: 5 phút.
H: Viết đoạn văn khoảng 5-7 câu trình bày ấn tượng của em về ngày tựu trường em nhớ nhất?
*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng
- Mục tiêu: Giúp HS có sự tìm tòi sáng tạo trong bài học
- PP, KTDH: Nêu và giải quyết vấn đề
- Thời gian: 4’
?Hãy nêu cảm nhận của em về ngày tựu trường em nhớ nhất?
?Tìm thêm các văn bản viết cùng chủ đề trên?
*Điều chỉnh, bổ sung:
4. Củng cố:
?Trong những kỷ niệm của cậu bé lần đầu tới trường, em thích nhất h/ảnh cậu bé trong đoạn truyện nào? Vì sao?
5. Hướng dẫn học sinh học bài.
- Làm bài tập (Sgk/tr9)
- Soạn bài: Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng.
*****************************************************
Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
 Tiết 3
Tập làm văn
TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được
- Chủ đề của văn bản.
- Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản.
2 Kĩ năng: Rèn kỹ năng
- Đọc - hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ VB.
- Trình bày một văn bản (nói, viết) thống nhất về chủ đề
3. Thái độ: Có thái độ xác định chủ đề, đối tượng, vấn đề định viết trong VB.
4. Năng lực:
- Tự quản bản thân, hợp tác, tư duy sáng tạo, giao tiếp tiếng Việt, giải quyết vấn đề, tạo lập văn bản.
 II. Chuẩn bị: 
- GV soạn bài
- HS đọc trước bài
III. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức: 8B: 
2. Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra sự chuẩn bị của hs
3. Bài mới: 
Hoạt động 1: Khởi động
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh
- Phương pháp: Thuyết trình 
- Thời gian: 2’
GV: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là một trong những đặc trưng quan trọng tạo nên văn bản, phân biệt văn bản với câu hỗn độn, với những chuỗi bất thường về nghĩa. Đặc trưng này của văn bản liên hệ mật thiết với tính mạch lạc, tính liên kết. Vậy thế nào là chủ đề của một văn bản? Tính thống nhất về chủ đề của một văn bản được thể hiện như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu.
*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động của GV, HS
Nội dung
Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức cho HS
- Mục tiêu: Chủ đề của văn bản. Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích, quy nạp nêu vấn đề, thảo luận.
- Kỹ thuật : Động não
- Thời gian: 30’
?Em hãy nhắc lại những nét chính trong VB “Tôi đi học” (em tóm tắt ngắn gọn 5->7 câu)
- Nêu tâm trạng của n/v tôi khi nhớ về kỷ niệm buổi đầu đến trường, lúc trên đường đến trường, khi tới trường và buổi học đầu tiên).
?Đối tượng chính được nhắc đến trong văn bản là ai?
GV ghi bảng phụ:
- Đối tượng: nhân vật “Tôi”
? nhân vật tôi nhớ lại những kỉ niệm gì của mình?
- ND: + Ngày đầu tiên đi học
 + ấn tượng trong sáng, đẹp đẽ, sâu sắc.
 => Văn bản có nhan đề: “Tôi đi học”-> Đây cũng chính là chủ đề của văn bản mà chúng ta mới học trong tiết 1, 2.
?Vậy em hiểu ntn là chủ đề của VB?
GV: Dựa vào đối tượng và ND của văn bản để xác định chủ đề của văn bản.
- Chủ đề của VB là vấn đề chủ chốt, những ý kiến, những cảm xúc của tác giả được thể hiện nhất quán trong VB.
?Theo em đề tài và chủ đề trong VB có giống nhau không?
- Đề tài: Tài liệu cung cấp cho tác giả
- Chủ đề: Vấn đề nhà văn thể hiện qua đề tài
?Dựa vào những phương diện nào của VB “Tôi đi học” mà ta có thể cho rằng văn bản này kể lại những kỉ niệm sâu sắc của nhân vật “Tôi”?
Dựa vào: + Nhan đề
 + Từ ngữ
 + Câu văn
?Có những từ ngữ nào được nhắc lại nhiều lần trong văn bản để thể hiện nhan đề của VB “Tôi đi học”?
- Từ “Tôi” đi học
?Câu văn nào thể hiện được chủ đề của văn bản? 
- “Tôi đi học”
?Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “Tôi”
+ Trên đường đi học:
- Cảm nhận về con đường quen đi lại -> thấy lạ cảnh vật xung quanh đều thay đổi.
- Thay đổi về hành vi: lội qua sông thả diều.
-> Đi học, làm như 1 học trò thực sự.
+ Trên sân trường:
- Cảm nhận về ngôi trường: Cao ráo, sạch sẽ hơn
-> Xinh xắn, oai nghiêm như đình làng, sân rộng và cao hơn “lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ”
- Cảm giác bỡ ngỡ, lúng túng khi xếp hàng vào lớp: Đứng nép... chỉ dám nhìn... chỉ đi từng bước...
+ Trong lớp học: Cảm thấy xa mẹ, điều mà trước đó chưa từng có.
?Từ những chi tiết vừa phân tích , em cảm nhận được t/c gì của nhân vật “Tôi” qua văn bản này?
- Đó là những cảm giác, tình cảm trong sáng, dần nảy nở trong lòng nhân vật “Tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên.
?Đó là cách biểu lộ tình cảm trực tiếp hay gián tiếp?
- Có đoạn là trực tiếp, có đoạn là gián tiếp trực tiếp
?Vì sao em nhận ra sự thay đổi ấy?
- Nhận ra được là nhờ các chi tiết, các phương tiện ngôn từ được sử dụng trong văn bản
*GV tích hợp: Trong văn biểu cảm có 2 cách biểu lộ cảm xúc là trực tiếp và gián tiếp, những câu văn miêu tả cảnh là bộc lộ tâm trạng của n/v một cách gián tiếp.
?Từ những phân tích trên, em hãy cho biết thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản?
- Sự liên kết chặt chẽ, sự hoà hợp gắn bó của các bộ phận tác phẩm tạo thành chính thể
GV chốt:Tính thống nhất về chủ đề của VB được thể hiện cả 2 bình diện:
+ Nội dung
+ Hình thức.
?Khi viết 1 VB phải chú ý đến vấn đề gì?
- Nhan đề, từ ngữ, câu văn, trình bày phải theo 1 trình tự hợp lý.
?Em hiểu ntn là tính thống nhất về chủ đề trong VB? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó?
GV gọi 2 h/sinh đọc ghi nhớ
?Chủ đề của truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” là gì?
+ Sự đau khổ của tuổi thơ trước bi kịch gia đình.
+ Tình yêu thương của anh em, của bè bạn trong bi kịch gia đình.
?Vì sao em xác định được đó là chủ đề?
- Vì VB đó từ nhan đề đến cốt truyện các tình tiết đều mang tính liên kết khá chặt chẽ
*Điều chỉnh, bổ sung:
I. Chủ đề của văn bản.
1. Ví dụ:
Xét văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh.
- Đối tượng: nhân vật tôi.
- Vấn đề chính : những kỉ niệm sâu sắc và tâm trạng của nhân vật tôi trong ngày tựu trường đầu tiên.
-> Chủ đề của “Tôi đi học”: cảm xúc của “tụi” về một kỉ niệm sâu sắc. Đó là lần đến trường đầu tiên
2. Ghi nhớ 1: SGK
- Chủ đề: Là đối tượng và vấn đề chính (ND) của VB
II- Tính thống nhất về chủ đề của văn bản
1.Ví dụ 
* VÒ h×nh thøc
- Nhan đề
- Các từ ngữ
- Các câu
-> Đều biểu đạt chủ đề đã· xác định, không xa rời, không lạc đề.
* Về nội dung: Kỉ niệm ngày đầu tiên đi học.
- Chỉ biểu đạt chủ đề đó, không xa rời, lệch lạch sang chủ đề khác
2. Ghi nhớ: (Sgk/tr12)
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS làm bài tập
- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức làm bài tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích, thảo luận.
- Kỹ thuật: Động não, thực hành có hướng dẫn
- Thời gian: 10’
HS: Đọc bài văn
*Yêu cầu: Tìm hiểu về
+ Đối tượng
+ Vấn đề
?Văn bản được trình bày theo thứ tự nào?
GV: Bố cục của văn bản được sắp xếp theo trình tự nào?
- Đó là ND các em sẽ học ở bài 2.
?Em cho biết chủ đề của VB “Rừng cọ quê tôi”.
- Tìnhg yêu, niềm tự hào về vẻ đẹp về rừng cọ quê hương
Chú ý dựa vào luận điểm để xác định.
*Điều chỉnh, bổ sung:
III- Luyện tập
Bài 1 (Sgk/13)
- Đối tượng: Rừng cọ quê tôi
- Vấn đề chính: Vẻ đẹp, tác dụng, tình cảm của con người đối với rừng cọ
- Trình bày theo 1 trật tự thời gian, từ cụ thể đến khái quát
- Bố cục 3 phần
+ MB: Giới thiệu rừng cọ
+ TB: Miêu tả vẻ đẹp của rừng cọ
- Tác dụng
+ KL: Cảm xúc
Bài 2 (Sgk/14)
- ý nào trong bài thơ làm cho bài lạc đề (ý b và ý d)
Hoạt động 4: Vận dụng
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập
- Phương pháp: khái quát hoá, hệ thống hoá.
- Thời gian: 5 phút.
Tạo lập một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề (Chủ đề: Học tủ hiện nay của học sinh)
*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng
- Mục tiêu: Giúp HS có sự tìm tòi sáng tạo trong bài học
- PP, KTDH: Nêu và giải quyết vấn đề
- Thời gian: 2’
Xác định chủ đề của 1 văn bản đã học
*Điều chỉnh, bổ sung:
4. Củng cố:
- Thế nào là chủ đề, tính thống nhất về chủ đề trong văn bản là gì?
5. Hướng dẫn học sinh học bài.
	5.1. Bài cũ: Học bài, năm vững chủ đề văn bản. 
- Học thuộc ghi nhớ, làm bài tập 3/14 SGK, bài 3,4/7 SBT
5.2. Soạn bài mới: Bố cục của văn bản (Đọc, tìm hiểu khái niệm bố cục trong văn bản? Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản?)
***************************************************
Ngày soạn: 
Ngày dạy: 
 Tiết 4 
Văn bản
TRONG LÒNG MẸ 
(Trích “Những ngày thơ ấu”)
 Nguyên Hồng
I- Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: Giúp HS nắm được	
- Khái niệm thể loại hồi kí.	
- Cốt truyện, sự kiện, nhân vật trong đoạn trích “Trong lòng mẹ”
- Ngôn ngữ kể chuyện thể hiện niệm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật.
- Ý nghĩa giáo dục: những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng.
2. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng bước đầu biết đọc – hiểu một VB hồi ký.
- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các PTBĐ trong VB tự sự để phân tích t/p truyện.
3. Thái độ: Giáo dục HS biết trân trọng tình cảm ruột thịt và biết chia sẻ đồng cảm với những người không may mắn trong c/s.
4. Năng lực:
- Tự quản bản thân, hợp tác, tư duy sáng tạo, thưởng thức