Giáo án Ngữ văn Lớp 8 - Chương trình cả năm - Lê Thị Anh Nga

Ngµy so¹n: 19/08/2011
 Ngµy d¹y: 22/08/2011
TUẦN 1: BÀI 1
Tiết 1: V¨n b¶n: TÔI ĐI HỌC
 (Thanh Tịnh) 
A.MỤC TIÊU: Giúp Học sinh:
-Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
-Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
-Biết yêu thương, quý trọng thầy cô và gắn bó với bạn bè, trường lớp.
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
	-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Chân dung Thanh Tịnh, tranh ngày khai trường(nếu có)
2.Học sinh:
	-Đọc truyện, trả lời câu hỏi Đọc - Hiểu văn bản.
	-Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của mình trong ngày tựu trường đầu tiên.
C.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
	Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở, soạn bài của học sinh vào đầu năm học.
3.Giới thiệu bài mới:
-Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu gi÷ trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học:
 “ Ngày đầu tiên đi học 
 Mẹ dắt tay đến trường
 Em vừa đi vừa khóc
 Mẹ dỗ dành yªu th­¬ng ”
Chúng ta sẽ ®ược hiểu rõ hơn qua truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh
*Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn t×m hiÓu v¨n b¶n:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
 Giáo viên và 3-4 HS đọc bài một lần.
 GV nhận xét cách đọc của HS
 GV hướng dẫn HS đọc chú thích, trình bày ngắn gọn vài nét sơ lược về nhà văn Thanh Tịnh?
 (Cho HS xem chân dung nhà văn Thanh Tịnh)
 Em hãy nêu những nét chung về truyện ngắn Tôi đi học.
HS đọc chú thích, GV yêu cầu HS giải thích và giải thích một số từ khó
 Bố cục văn bản?
I. TiÕp xóc v¨n b¶n: 
 1.Đọc: 
 2.Tìm hiểu chú thích
 a.Tác giả:Thanh Tịnh (1911-1988) là bút danh của Trần Văn Ninh, quê ở tỉnh Thừa Thiên – Huế
 b.Tác phẩm: 
- Tôi đi học in trong tập Quê mẹ (1941), một tập văn xuôi nổi bật nhất của Thanh Tịnh.
 c.Giải thích từ khó : 
3-Bố cục: 4 đoạn
+ Đoạn 1: Tõ dÇu -> trªn ngän nói: C¶m nhËn cña t«i trªn ®­êng tíi tr­êng.
+ Đoạn 2: “tiếp theo....®­îc nghØ c¶ ngµy n÷a”: C¶m nhËn cña t«i lóc ë s©n tr­êng.
+ Đoạn 3: “Còn lại” – Tâm trạng nhân vật tôi trong líp häc
 -Thời gian và không gian của ngày đầu tiên tới trừơng được Tôi nhớ lại cụ thể như thế nào? Vì sao thời gian và không gian ấy lại trở thành những kỷ niệm sâu sắc trong lòng tác giả?
- Em hãy giải thích vì sao nhân vật Tôi lại có cảm giác thấy lạ trong buổi đầu tiên đến trường mặc dù trên con đường ấy, Tôi quen đi lại lắm lần?
- Chi tiết nào thể hiện từ đây, người học trò nhỏ sẽ cố gắng học hành quyết tâm và chăm chỉ?
- Thông qua những cảm nhận của bản thân trên con đường làng đến trường nhân vật Tôi đã tự bộc lộ đức tính gì của mình?
- Trong câu văn “Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang ngọn núi”, tác giả sử dụng nghệ thuật gì và phân tích ý nghĩa cách diễn đạt ấy?
II/- Ph©n tÝch văn bản:
1. Tâm trạng của Tôi trên con đường cùng mẹ tới trường.
 - Thời gian buổi sáng cuối thu.
 - Không gian: trên con đường làng dài và hẹp.
 - Vì đó là thời điểm và nơi chốn quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả. Đấy cũng là thời điểm đặc biệt của Tôi, lần đầu tiên được cắp sách đễn trường. 
=> Tình cảm và chuyển biến mạnh mẽ nhận thức của cậu bé, không lội qua sông thả diều và không ra đồng nô đùa nữa. Tôi đã lớn.
- Ghì thật chặt hai quyển vở mới trên tay, muốn thử sức tự cầm bút, thước...
 -> Phép so sánh. So sánh một hiện tượng vô hình với một hiện tượng thiên nhiên hữu hình đẹp đẽ. Chính hình ảnh này đã cho ngừơi đọc thấy kỷ niệm của Tôi ngày đầu tiên đi học thật cao đẹp và sâu sắc. 
* Ho¹t ®éng 3: Cñng cè, dÆn dß
- Đọc lại truyện và nắm bắt nội dung.
- Tiếp tục tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện.
- Chuẩn bị bài tiÕt 2
 _______________________________________________
 Ngµy so¹n: 19/08/2011
 Ngµy d¹y: 22/08/2011
 Gi¸o viªn: Vò Phong
 Tr­êng THCS VÜnh Phó
Tiết 2: V¨n b¶n: TÔI ĐI HỌC ( Tiếp theo)
 (Thanh Tịnh) 
A.MỤC TIÊU : Giúp Học sinh:
-Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
-Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
-Biết yêu thương, quý trọng thầy cô và gắn bó với bạn bè, trường lớp.
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
	-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Chân dung Thanh Tịnh, tranh ngày khai trường(nếu có)
2.Học sinh:
	-Đọc truyện, trả lời câu hỏi Đọc - Hiểu văn bản.
	-Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của mình trong ngày tựu trường đầu tiên.
C.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
	Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở, soạn bài của học sinh vào đầu năm học.
3.Giới thiệu bài mới
*Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn t×m hiÓu v¨n b¶n:
*Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản
- Ngôi trường Mỹ Lý hiện lên trong mắt Tôi trước và sau khi đi học có những gì khác nhau, và hình ảnh ấy có ý nghĩa gì?
- Khi tả các học trò nhỏ lần dầu tiên tới trường, tác gủa đã dùng hình ảnh so sánh gì, và điều ấy có ý nghĩa gì?
- Hình ảnh ông đốc được Tôi nhớ lại như thế nào? Qua chi tiết ấy, chúng ta cảm thấy tình cảm của người học trò như thế nào đối với ông đốc?
II- Ph©n tÝch văn bản: (Tiếp theo)
2- Cảm nhận của Tôi lúc ở sân trường.
 - cao ráo và sạch sẽ hơn.
 - Nhưng lần này: vừa xinh xắn, vừa oai nghiệm như cái đình làng Hòa Ấp khiến lòng Tôi đâm ra lo sợ vẫn vơ
- Sự nhận thức có phần khác nhau về ngôi trường Mỹ Lý thể hiện rõ sự thay đổi trong tình cảm và nhận thức của Tôi. 
 -> Trang nghiêm, thành kính của người học trò, tác giả đề cao tri thức khẳng định vị trí quan trọng của trường học 
 -Tác giả so sánh như “con chim non đứng bên bờ tổ,”. -> thể hiện khát vọng bay bỗng của tuổi trẻ trước việc học.
-Trong hồi ức của Tôi ông đốc được thể hiện qua lời nói, ánh mắt, thái độ rất đẹp.-> biết quý trọng, biết ơn, tin tưởng sâu sắc .
 Vì sao khi vào lớp học, trong lòng Tôi lại cảm thấy nỗi xa mẹ thật lớn, và Tôi có những cảm nhận gì khác khi bước vào lớp?
 Ngồi trong lớp học, vừa đưa mắt nhìn theo cánh chim, nhưng nghe tiếng phấn thì Tôi chăm chú nhìn thầy viết rồi lẩm nhẩm đọc theo. Những chi tiết ấy thể hiện điều gì trong tâm hồn của nhân vật Tôi?
 “Những cảm giác trong sáng” nảy nở của Tôi trong ngày đầu tiên đi học đối với trường lớp, thầy cô, bạn bè đã thể hiện điều gì trong tâm hồn Tôi? Từ đó, chúng ta cảm thấy được điều gì trong tâm hồn nhà văn?
? Dßng ch÷ “T«i ®i häc” kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g×?
3- Cảm nhận của Tôi trong lớp học.
 - Cảm nhận nỗi xa mẹ thật lớn, xếp hàng thể hiện sự lớn lên của mình khi đi học.
- Thấy một mùi hương lạ, tường lạ và hay hay, nhìn bàn ghế chỗ ngồi như là của mình,-> Cảm giác ấy thể hiện tình cảm trong sáng hồn nhiên 
 - Khi nhìn con chim vỗ cánh bay lên và thèm thuồng, tâm trạng buồn từ giã tuổi ấu thơ vô tư, hồn nhiên để bắt đầu “lớn lên” trong nhận thức của mình. 
 ->thể hiện tâm hồn giàu cảm xúc với tuổi thơ, tình yêu đối với quê hương, trường lớp và quá khứ của nhà văn Thanh Tịnh.
=> KÕt thóc rÊt tù nhiªn, bÊt ngê nh­ khÐp l¹i bµi v¨n vµ më ra 1 thÕ giíi míi. C¶ bµi v¨n lµ mét ký øc håi t­ëng, lµ mét thÕ giíi dÇy t©m tr¹ng nh÷ng kØ niÖm ngät ngµo cña tuæi Êu th¬ ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh c¶m gi¸c bay bæng, l·ng m¹n, lung linh vµ t­¬I t¾n s¾c mµu, 1 kÝ øc ®¸ng yªu t­ng bõng, rén r·, lÊp l¸nh chÊt th¬ khÐp l¹i trang v¨n mµ ng­êi ®äc vÉn c¶m thÊy båi håi sao xuyÕn “ngµy ®Çu tiªn ®i häc” ®· m·I lïi xa nh­ng 2 tiÕng tùu tr­êng vÉn thæn thøc kh«ng ngu«i trong lßng ng­êi ®äc. 
? Th¸i ®é vµ cö chØ cña ng­êi lín ®èi víi c¸c em? 
4- Th¸i ®é, cö chØ cña ng­êi lín ®èi víi c¸c em häc sinh lÇn ®Çu tiªn ®i häc:
- Phô huynh: ChuÈn bÞ chu ®¸o, tham gia buæi lÔ trang träng.
- ¤ng ®èc: bao dung, giµu t×nh yªu th­¬ng
=> Tr¸ch nhiÖm, tÊm lßng cña gia ®×nh, nhµ tr­êng ®èi víi thÕ hÖ t­¬ng lai. §ã lµ m«I tr­êng gd Êm ¸p, lµ nguån nu«I d­ìng c¸c em tr­ëng thµnh. 
 Nhận xét đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này?
 Sức cuốn hút của tác phẩm, theo em, được tạo nªn từ đâu?
 Hãy nhắc lại nội dung, nghệ thuật truyện ngắn.
H/s ®äc ghi nhí.
III/- Tổng kết – ghi nhí :
1. NghÖ thuËt:
Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nhận của nhân vật Tôi theo trình tự thời gian .
- Sự kết hợp hài hòa giữa kể, miêu tả, bộc lộ tâm trạng cảm xúc.
 - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và cách so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả .
=>Toàn bộ truyện toát lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu.
2. Néi dung:
- Ghi nhớ sgk/9
*Hoạt động 3: Củng cố và dặn dò:
- Đọc lại truyện và nắm bắt nội dung.
- Tiếp tục tìm hiểu diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện.
- Chuẩn bị bài “Cấp độ khái quát của nghĩa từ vựng.”
 _____________________________________________
Ngµy so¹n: 19/08/2011
 Ngµy d¹y: 22/08/2011
 Tiết 3: TiÕng ViÖt: 
CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ
A.MỤC TIÊU : Giúp Học sinh:
-Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
-Thông qua bài học, rèn luyện tư duy trong việc nhận thức mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
-Biết yêu quý và có ý thức trong việc giữ gìn và phát huy tiếng Việt.
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
	-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Bảng phụ, các ví dụ.
2.Học sinh:
	-Đọc sách, tìm hiểu bài.
	-Xem lại nội dung các bài về nghĩa của từ ở chương trình lớp 7.
C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
	Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở, soạn bài của học sinh vào đầu năm học.
3.Bài mới:
* Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kh¸i niÖm
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦM ĐẠT
* Hoạt động 1:Tìm hiểu khái niệm từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp.
GV : Các em hãy quan sát sơ đồ sau: (Treo bảng phụ)
 thú
động vật
chim
 cá
 voi, hươu.. tu hú, sáo... cá rô, cá mè 
- Nghiã của từ “động vật” rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của các từ “thú, chim, cá”? Vì sao?
 (Gợi ý: Thú, chim, cá đều là động vật.)
- Nghĩa của từ “thú” so với “voi, hươu”, từ “Chim” so với “tu hú, sáo”, từ “cá” so với “cá rô, cá mè” như thế nào?
 (Gợi ý: Những con vật cụ thể trong một loài.)
- Em có nhận xét gì về nghĩa của từ “thú” so với từ “động vật” và từ “voi, hươu”.
- Em có nhận xét gì về ý nghĩa của một từ?
- Các em hãy quan sát hình sau để thấy rõ hơn mối quan hệ đó! (Bảng phụ.)
 cá
 Voi hươu
Cá rô cá thu
thú
 Sáo
 tu hú 
 ĐỘNG VẬT chim
-Từ “thú”có ý nghĩa bao hàm ý nghĩa từ “voi, hươu” nên nó có ý nghĩa rộng hơn từ “voi, hươu”, ngược lại từ “thú” có ý nghĩa được bao hàm trong phạm vi ý nghĩa của từ “động vật” nên nó có ý nghĩa hẹp hơn ý nghĩa của từ “động vật”
 +.Vậy thế nào là từ có nghĩa rộng, từ có nghĩa hẹp?
GV : Chốt lại nội dung bài học, HS đọc ghi nhớ.
I.Từ ngữ nghĩa rộng và từ ngữ nghĩa hẹp.
+ Nghĩa của từ “động vật” rộng hơn nghĩa của các từ “thú, chim, cá” vì trong động vật nói chung có thú, chim, cá.
+ Nghĩa của từ “thú, chim, cá” rộng hơn nghĩa của các từ “voi, tu hú, cá rô ”
+ Nghĩa của từ “thú” rộng hơn nghĩa từ “hươu, voi” nhưng lại hẹp hơn từ “động vật”
+ Nghĩa của một từ có thể hẹp hơn hoặc rộng hơn nghĩa của một từ khác.
* Ghi nhớ :SGK 
- GV nêu câu hỏi để HS thảo luận.
 1.Tìm những từ có nghĩ rộng hơn và hẹp hơn từ “sách”.
 2.Lập sơ đồ biểu thị mối quan hệ ý nghĩa giữa các từ đó.
 (Gợi ý: sơ đồ)
*Hoạt động2: Luyện tập
GV : gợi ý bài tập sau đó HS thảo luận, đại diện nhóm trình bày các bài tập 1,2,3,4.5
dụng cụ học tập
 sách
Sách giáo khoa
Sách tham khảo
 vở
bút
II.Luyện tập:
 Bài 1:Làm theo mẫu:
 Bài 2: a.Chất đốt. 	b.Nghệ thuật.	c. Thức ăn.	d. Nhìn.e. Đánh.
 Bài 3: e. mang: xách, khiêng, gánh...
 Bài 4: a. Thuốc lào b. thủ quỹ.	c. Bút điện.	d. Hoa tai
 Bài 5:-Động từ có nghĩa rộng: khóc.
 -Động từ có nghĩa hẹp: nức nở, sụt sùi.
*Hoạt động 3: Củng cố và dặn dò:
- Học bài, làm bài tập trong sgk, sbt.
	- Soạn bài: “Tính thống nhất về chủ đề của văn bản.” 
 __________________________________________________
Ngµy so¹n: 19/08/2011
 Ngµy d¹y: 25/08/2011
 Gi¸o viªn: Vò Phong
 Tr­êng THCS VÜnh Phó
 Tiết 4: TLV: TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
A.MỤC TIÊU : Giúp Học sinh:
-Nắm được chủ đề của văn bản, tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
-Biết viết một đoạn văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề; biết xác định và duy trì đối tượng; trình bày, lựa chọn, sắp xếp các phần sao cho văn bản tập trung nêu bật ý kiến, cảm xúc của mình.
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
	-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Bảng phụ, các ví dụ.
2.Học sinh:
	-Đọc sách, tìm hiểu bài.
	-Xem lại nội dung các bài về văn bản ở chương trình lớp 7.
C.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
	Kiểm tra việc chuẩn bị sách vở, soạn bài của học sinh vào đầu năm học.
3.Bài mới:
Một văn bản muốn trôi chảy mạch lạc thì phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề.Vậy để hiểu rõ vấn đề này, tiết học hôm nay sẽ giúp các em nắm rõ kiến thức.
* Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kh¸i niÖm
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
- Qua văn bản “Tôi đi học”, tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình?
 - Sự hồi tưởng ấy gợi những ấn tượng gì trong lòng tác giả?
- Văn bản có đề cập đến vấn đề nào khác không?
- Đối tượng chính được đề cập trong văn bản là gì?
- Văn bản chỉ tập trung đề cập đến đối tượng và các vấn đề liên quan đến tâm trạng của tác giả trong ngày tựu trường đầu tiên. Đó chính là chủ đề của văn bản. Vậy chủ đề của văn bản là gì?
I. Chủ đề của văn bản:
1. Ng÷ liÖu/ SGK
2. NhËn xÐt:
+ Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên với tâm trạng hồi hợp, bỡ ngỡ.
+ Tác giả thấy lòng rộn rã, bâng khuâng như đang được sống lại những ngày tuổi thơ trong sáng ấy.
+ Văn bản xoay quanh việc kể lại những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học với nhiều tâm trạng khác nhau.
+ Tâm trạng của nhân vật tôi.
* Ghi nhớ ý 1, sgk/12
- Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buồi đầu tiên đến trường ? (Chú ý nhan đề, các từ ngữ, các câu trong văn bản viết về những kỉ niệm lần đầu tiên đên trường.) 
- Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tậm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật ''tôi'' suốt cuộc đời. 
- Tìm các từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật ''tôi'' khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp.
 HS thảo luận 
-Từ việc phân tích trên, hãy cho biết thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Tính thống nhất này thể hiện ở những phương diện nào ?
HS thảo luận, phân tích thống nhất về chủ đề của vă bản: Rừng cọ quê tôi.
GV: gọi HS đọc kỉ làm bài trên bảng
II.Tính thống nhất về chủ đề của văn bản:
1. Ng÷ liÖu/ SGK
2. NhËn xÐt:
- Những kỉ niệm của tác giả về buồi đầu tiên đến trường ? thể hiện ở 
- Nhan đề : Tôi đi học
- Các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời. 
- Văn bản Tôi đi học tập trung tô đậm '”Cảm giác trong sáng'' nảy nở trong lòng'' nhân vật ''tôi'' ở buổi đến trường đầu tiên trong đời bằng nhiều chi tiết nghệ thuật khác nhau
 + Hôm nay tôi đi học.
 + Hằng năm cứ vào cuối thu của buổi tựu trường 
 + Tôi quên . trong sáng âý. 
 + Hai quyển vở mới thấy nặng.
 + Tôi bặm tay ghì thật chặt chênh đầu chúi xuống đất àcảm nhận được những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật ''tôi'' ở buổi tựu trường đâu tiên.
=> Văn bản phải thống nhất về chủ đề.
 + văn bản có đối tưọng xác định, có tính mạch lạc.
 + nhan đề 
 + quan hệ giữa các phần của văn bản
 + các câu, các từ ngữ tập trung biểu hiện chủ đề.
* Ghi nhí ý 2, 3/ 12
III/- Luyện tập.
Bài tập 1
 a)Nhan đề của văn bản : “ Rừng cọ quê tôi”
 -Phần thứ nhất: Miêu tả rừng cọ quê tôi
 -Phần thứ hai : Rừng cọ gắn bó với tuổi thơ của tôi
 -Phần cuối : Rừng cọ gắn bó với người dân quê tôi
 + Ở mỗi phần đều có các câu thể hiện chủ đề:
 -Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi rừng cọ trập trùng 
 -Căn nhà tôi ở núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khụất trong rừng cọ Ngày ngày đến lớp, tôi đi trong rừng cọ.
 - Cuộc sống quê tôi gẳn bó với rừng cọ Dù ai đi ngược về xuôi 
+ Cơm nắm lá cọ là ngưởi sô ng Thao. .
b) các ý lớn :
- Miêu tả rừng cọ quê tôi
- Rừng cọ gắn bó với tuổi thơ của tôi
- Rừng cọ gắn bó với người dân quê tôi
Các ý này rất rành mạch , theo một trình tự hợp lý : Từ giới thiệu hình ảnh rừng cọ đến sự gắn bó của con người đối với rừng cọ, từ bản thân nhà văn đến những người dân quê hương. Chính vì vậy mà việc thay đổi trật tự nào khác sẽ làm cho bài văn không còn mạch lạc 
c)Hai câu trong bài trực tiếp nói tới tình cảm đó
Dù ai đi ngược về xuôi
Cơm nắm lá cọ là ngưởi sô ng Thao. .
Chứng minh : sự gắn bó giữa rừng cọ với người dân sông Thao được thể hiện trong toàn bài : từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân
-Rừng cọ đẹp nhất ( chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi)
-Cuộc sống người dân gắn bó với rừng cọ từ đời sống tinh thần đến vật chất 
Bài tập 2. (Câu B và D)
Bài tập 3:
Có những ý lạc chủ đề (c), (g) 
- Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề (b), (e). 
Sau đây là một phương án có thể chấp nhận được :
a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.
b) Cảm thấy con đường thường ''đi lại lắm lần'' tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi. 
c) Muốn cố gắng tự mang sách vở như một học trò thực sự.	
d) Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi.
e) Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, với những người bạn mớ.
* Hoạt động 3:.Củng cố và dặn dò:
- Nắm vững thế nào là tính thống chất về chủ để của văn bản, tác dụng của tính thống nhất này .
- Làm các bài tập Trong SBT
- Chuẩn bị bài mới : “Trong lòng mẹ.”
DuyÖt gi¸o ¸n TuÇn 1: 22/8/2011
TCM
NguyÔn ThÞ Hång Thanh
Ngµy so¹n: 26/08/2011
 Ngµy d¹y: 29/08/2011
 Gi¸o viªn: Vò Phong
 Tr­êng THCS VÜnh Phó
TUẦN 2 – bµi 2
 Tiết 5: V¨n b¶n: TRONG LÒNG MẸ
 (Trích: Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng ) 
A.MỤC TIÊU : Giúp học sinh: 
 - Cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ thÓ v¨n håi kÝ. ThÊy ®­îc ®Æc ®iÓm cña thÓ v¨n håi kÝ qua ngßi bót Nguyªn Hång: thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n ch©n thµnh, d¹t dµo c¶m xóc.
 - N¾m ®­îc cèt truyÖn, nv, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”. Ng«n ng÷ truyÖn thÓ hiÖn nh÷ng kh¸t khao t×nh c¶m ruét thÞt ch¸y báng cña nv.
 - RÌn kÜ n¨ng b­íc ®Çu biÕt ®äc – hiÓu mét v¨n b¶n håi kÝ. VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn.
 - GD nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ, nhá nhen, ®éc ¸c kh«ng thÓ lµm kh« hÐo t×nh c¶m ruét thÞt s©u nÆng, thiªng liªng. 
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
- Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
- Đọc “ Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng.
 	- Chân dung nhà văn Nguyên Hồng.
2.Học sinh:
- Đọc “Những ngày thơ ấu”.
- Đọc sách giáo khoa, soạn các câu hỏi “Đọc - hiểu văn bản “
C. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
1.Phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật ''tôi'' trong truyện ngắn “Tôi đi học”
2.Nét đặc sắc nghệ thuật và sức cuốn hút của tác phẩm. “Tôi đi học” là gì ?
3.Bài mới: 
Do hoàn cảnh sống của mình, Nguyên Hồng sớm tấm thía nổi cơ cực và gần gủi những người lao động nghèo. Bởi vậy văn xuôi của Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, văn của trái tim nhạy cảm dễ bị tổn thương, dể rung động đến cực điểm với nổi đau và niềm hạnh phúc bình dị của con người. “Những ngày thơ ấu “ là tập hồi kí viết về tuổi thơ cay đắng của tác giả. Hôm nay chúng ta tìm hiểu chương 4 của tác phẩm.
*Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn t×m hiÓu v¨n b¶n:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
- Cho HS xem chân dung nhà văn Nguyên Hồng và giới thiệu qua về nhà văn ( Nếu có ) 
- Kiểm tra các việc nắm các chú thích : trong sách giáo khoa .
- Hãy nêu những thông tin cơ bản về Nguyên Hồng, phong cách văn chương của ông và các tác phẩm chính .
I/ TiÕp xóc v¨n b¶n: 
1-Đọc
2-Tìm hiểu chú thích
 a.Tác giả: 
 - Nguyên Hồng (1918-1982)
 - Quê ở Nam Định, sống trong một xóm lao động nghèo ë H¶I Phßng.
 b. Tác phẩm:
“Trong lòng mẹ” trích trong tập “Những ngày thơ ấu” (1938) .Tác phẩm gồm 9 chương, "Trong lòng mẹ" là chương 4 .
Em hiểu gì về thể văn hồi ký?
 c. Thể loại:
Hồi kí là một thể của kí, ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến. 
-GV gọi HS đọc văn bản: 
Hãy nêu bố cục của đoạn trích?
 3- Bố cục: chia làm hai phần 
 - Phần 1: “từ đầu đến ... và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?” : Tâm trạng của bé Hồng trước khi gặp mẹ
- Phần 2 “đoạn còn lại)”: Tâm trạng của bé Hồng khi gặp được mẹ
- Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt?
? Em có nx gì về cảnh ngộ của bé Hồng?
- Mở đầu đoạn trích, người cô bé Hồng đã hỏi Hồng những gì?
- Em hãy phân tích ý đồ câu hỏi đó của người cô?
- Bé Hồng cảm nhận được điều gì trong lời nói đó?
- Trước câu trả lời thông minh dứt khoát của bé Hồng, bà cô có thái độ như thế nào? 
- Trong những lời lẽ của người cô, theo em chỗ nào thể hiện sự cay độc nhất? Vì sao?
- Trạng thái của bé Hồng lúc này như thế nào? Còn bà cô?
-Trước lời miêu tả tỉ mỉ hình dáng người mẹ bé Hồng với vẻ thích thú, cổ họng bé Hồng nghẹn ứ khóc không ra tiếng thì thái độ bà cô như thế nào? 
- Từ việc phân tích này ta có thể rút ra kết luận gì về người cô?
II. Ph©n tÝch văn bản
1- Hoàn cảnh của bé Hồng:
 - Mồ côi cha.
 - Mẹ nghèo túng đi tha hương cầu thực.
 - Hai anh em Hồng phải sống nhờ nhà người cô ruột. Chúng không được thương yêu lại còn bị hắt hủi, xúc phạm.
=> Mồ côi cha, sống xa mẹ, cô độc, đau khổ, đáng thương, luôn khao khát tình thương của mẹ.
2- Nhân vật người cô :
- Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa ...không?
- Giọng điệu vừa cay nghiệt vừa ngoa ngoắt:
 + Bà cô cười hỏi chứ không lo lắng hay nghiêm nghị hỏi lại càng không âu yếm hỏi-> chứa đựng sự giả dối, mỉa mai thậm chí ác độc. 
 + Bé Hồng đã nhận ra những ý nghĩ cay độc và trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô.
=> Bé Hồng cúi đầu không đáp, không để lòng thương yêu kính trọng mẹ, bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.
Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về.
- Câu trả lời thông minh dứt khoát, bà cô không chịu buông tha, giọng vẫn “ngọt”:
Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu?
->Với giọng vẫn “ngọt” bình thản, hai mắt long lanh chằm chặp nhìn, bà cứ muốn kéo chú bé vào trò chơi độc ác mà bà đã dàn tính sẵn, mặc chú bé bà tiếp tục “tấn công” với cử chỉ vỗ vai: Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tỉền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
-> Thể hiện sự cay độc nhất trong lời nói của cô là “thăm em bé chứ “->châm chọc, nhục mạ 
- Bà hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi thương xót người đã khuất. Thực chất bà thay đổi đấu pháp tấn công đánh miếng đòn cuối cùng.
=> Đến đây sự giả dối, thâm hiểm trơ trẽn của bà cô đã phơi bày, bà lạnh lùng độc ác thâm hiểm, sống tàn nhẫn, khô héo cá tình máu mủ ruột rà
- Cô là người đại diện cho cái đạo lý bất nhân của xã hội phong kiến đã vùi dập biết bao số phận phụ nữ
* Hoạt động 3: Củng cố và dặn dò:
- Nắm vững nội dung diễn biến của đoạn truyện. 
- Nắm vững các đặc điểm và các chi tiết cho thấy đặc điểm đó ở 2 nhân vật chú bé Hồng và người cô.. Nhận xét đánh giá về từng nhân vật 
- Chuẩn bị bài : “Tiết tiếp theo”.
__________________________________________________________
Ngµy so¹n: 26/08/2011
 Ngµy d¹y: 30/08/2011
 Gi¸o viªn: Vò Phong
 Tr­êng THCS VÜnh Phó
 Tiết 6: V¨n b¶n: TRONG LÒNG MẸ (tiếp theo)
 (Trích: Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng ) 
A.MỤC TIÊU: Giúp Học sinh: 
 - Cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ thÓ v¨n håi kÝ. ThÊy ®­îc ®Æc ®iÓm cña thÓ v¨n håi kÝ qua ngßi bót Nguyªn Hång: thÊm ®­îm chÊt tr÷ t×nh, lêi v¨n ch©n thµnh, d¹t dµo c¶m xóc.
 - N¾m ®­îc cèt truyÖn, nv, sù kiÖn trong ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”. Ng«n ng÷ truyÖn thÓ hiÖn nh÷ng kh¸t khao t×nh c¶m ruét thÞt ch¸y báng cña nv.
 - RÌn kÜ n¨ng b­íc ®Çu biÕt ®äc – hiÓu mét v¨n b¶n håi kÝ. VËn dông kiÕn thøc vÒ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong v¨n b¶n tù sù ®Ó ph©n tÝch t¸c phÈm truyÖn.
 - GD nh÷ng thµnh kiÕn cæ hñ, nhá nhen, ®éc ¸c kh«ng thÓ lµm kh« hÐo t×nh c¶m ruét thÞt s©u nÆng, thiªng liªng. 
 B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
- Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
- Đọc “ Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng.
 	- Chân dung nhà văn Nguyên Hồng.
2.Học sinh:
- Đọc “Những ngày thơ ấu”.
- Đọc sách giáo khoa, soạn các câu hỏi “Đọc - hiểu văn bản “
 C.CÁC BƯỚC LÊN LỚP:
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng
1.Ổn định lớp:
8A: 
8B: 
2.Kiểm tra bài cũ:
1.Phân tích nhân vật ''bà cô”' trong truyện ?
2.Nét đặc sắc qua cái cười rất kịch của bà ?
3.Bài mới: 
*Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn t×m hiÓu v¨n b¶n:
- Thử phân tích những ý nghĩ của chú bé khi trả lời người cô?
 + Mới đầu, nghe cô gợi ý thăm mẹ, chú nhận ra ngay những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt của cô.
+ Sau lời hỏi thứ hai của người côbé Hồng thể hịên ra sao?
II-Ph©n tÝch văn bản (Tiếp theo)
2. Nhân vật chú bé Hồng: 
a- Khi trả lời người cô:
- Chú cúi đầu không đáp và sau đó trả lời dứt khoát. Điều đó cho thấy bé Hồng rất thông minh xuất phát từ sự nhạy cảm và yêu thương kính trọng mẹ.
- Sau lời hỏi thứ hai của người cô, lòng chú bé thắt lại, khóe mắt đã cay cay. Người cô mỉa mai, nhục mạ thì chú bé không còn nén nỗi phẩn uất, cười dài trong tiếng khóc để hỏi lại cô. 
-> Thể hiện sự k×m nén nỗi đau xót, tức tưởi đang dâng lên trong lòng.Tâm trạng đau đớn, uất ức lên đến cực điểm khi người cô tươi cười kể chuyện, miêu tả tỉ mỉ hình dáng người mẹ bé Hồng với vẻ thích thú.
=> Bé Hồng rất thông minh, nhạy cảm và yêu thương kính trọng mẹ.
- Hãy đọc đoạn “Nhưng đến ngày giỗ đầu thầy tôi ... giữa sa mạc” (HS thảo luận )
 +Nếu người ngồi trên xe không phải là mẹ bé Hồng thì điều gì xảy ra?
 + Phân tích cái hay của hình ảnh so sánh người mẹ với hình ảnh dòng nước...
 +Khi gọi Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi! Bé Hồng có biết chắc là mẹ mình không? Có nghĩ đến khả năng bị lầm không? Điều đó cho ta biết gì về tình cảm của bé Hồng?
- Hãy đọc đoạn kể về việc chú bé Hồng ngồi trong xe với mẹ . (Đọc đoạn văn) 
- Thử phân tích những chi tiết tả bé Hồng khi gặp mẹ để thấy khả năng miêu tả tâm lý tinh tế của Nguyên Hồng.
- Phân tích cảm giác của bé Hồng khi ngồi trong lòng mẹ. Cảm giác nào là ấn tượng mạnh mẽ nhất?
- Biểu hiện nào đã thể hiện sâu sắc nhất tình mẫu tử?
-Vì sao có thể nói chương “Trong lòng mẹ” thấm đượm chất trữ tình?
(HS thảo luận, trả lời)
b- Trong lòng mẹ:
- “Nếu không phải là mẹ thì sẽ là một trò cười cho lũ bạn, ..”
 ->: So sánh này rất hay nói được bản chất khát khao tình mẹ của bé Hồng.
- Khi gọi Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!, gọi bối rối cho thấy bé Hồng rất khát khao gặp mẹ. 
-Tác giả miêu tả ngắn gọn. Chú bé thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, chân ríu lại, òa lên khóc rồi cứ thế nức nở.
-> không phải do mệt nhọc mà do xúc động hết sức mãnh liệt.
+ Khi được ngồi trong lòng mẹ, bé Hồng thấy cảm giác ấm áp mơn man khắp da thịt, cảm thấy hơi quần áo, hơi thở ở khuôn miệng... cảm giác êm dịu vô cùng sung sướng, hạnh phúc. 
=> Biểu hiện rõ nhất sâu sắc nhất tình mẫu tử được thể hiện trong tiếng gọi (mợ ơi!), ở hành động (thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, ríu cả chân lại, đầu ngã ), ở cảm xúc (cảm giác ấm áp... thấy êm dịu vô cùng)
3. Chất trữ tình:
- Chất trữ tình thấm đượm thể hiện ở nội dung câu chuyện được kể, ở những cảm xúc căm giận, xót xa và yêu thương đều thống thiết đến cao độ và ở cách thể hiện (giọng điệu, lời văn) của tác giả. 
III/- Tổng kết – ghi nhí:
1. NghÖ thuËt:
-T¹o dùng ®­îc m¹ch truyÖn, m¹ch c¶m xóc trong ®o¹n trÝch tù nhiªn, ch©n thùc.
- KÕt hîp lêi v¨n kÓ chuyÖn víi miªu t¶, biÓu c¶m t¹o nªn nh÷ng rung ®éng trong lßng ®éc gi¶.
- Kh¾c ho¹ h×nh t­îng nv bÐ Hång víi lêi nãi, hµnh ®éng, t©m tr¹ng sinh ®éng, ch©n thËt.
2. Néi dung:
- C¶nh ngé ®¸ng th­¬ng vµ nçi buån cña nv bÐ Hång.
- Nçi c« ®¬n, niÒm khao kh¸t t×nh mÑ cña bÐ Hång bÊt chÊp sù tµn nhÉn, v« t×nh cña ng­êi c«.
- C¶m nhËn cña bÐ Hång vÒ t×nh mÉu töthiªng liªng, s©u nÆng khi gÆp mÑ.
3. ý nghÜa v¨n b¶n:
 T×nh mÉu tö lµ m¹ch nguån t×nh c¶m ko bao giê v¬i trong t©m hån con ng­êi
 * Ghi nhớ SGK/21
*Hoạt động 3: Củng cố và dặn dò:
- Nắm vững nội dung diễn biến của đoạn truyện. 
- Nắm vững các đặc điểm và các chi tiết cho thấy đặc điểm đó ở 2 nhân vật chú bé Hồng và người cô.. Nhận xét đánh giá về từng nhân vật 
- Chuẩn bị bài : “Trường từ vựng”.
- Cần học kỹ bài “Cấp độ khái quát nghĩa của từ”.
Ngµy so¹n: 26/08/2011
 Ngµy d¹y: 30/08/2011
 Gi¸o viªn: Vò Phong
 Tr­êng THCS VÜnh Phó
Tiết 7: Tiếng việt: TRƯỜNG TỪ VỰNG
A.MỤC TIÊU: Giúp học sinh:
- Hiểu được thế nào là trường từ vựng và xác lập được một số trường từ vựng gần gũi. 
- Biết cách sử dụng các từ cùng trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng một trường từ vựng. Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc - hiểu và tạo lập văn bản. 
B.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
	-Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
	-Bảng phụ, các ví dụ.
2.Học sinh:
	-Đọc sách, tìm hiểu bài.
	-Xem lại nội dung các bài về nghĩa của từ ở chương trình lớp 7.
C.PHƯƠNG PHÁP:
 -Tìm hiểu ví dụ -nêu - gqvđ
 - Luyện tập
D.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:
1.Ổn định lớp:
2.Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là cấp độ khái quát nghĩa của từ ? Cho ví dụ về những cấp độ khái quát khác nhau về nghĩa của từ
3.Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
- Cho HS đọc đoạn văn của Nguyên Hồng
 - Các từ in đậm trong đoạn văn của Nguyên Hồng có nét chung gì về nghĩa?
 - Những từ trên có chung nghĩa nên chúng được xếp vào một trường từ vựng. Vậy, thế nào là trường từ vựng ?
Nhấn mạnh: cơ sở để hình thành trường từ vựng là đặc điểm chung về nghĩa. Không có đặc điểm chung về nghĩa thì không có trường.từ vựng .
-Tìm các từ trong trường từ vựng ''dụng cụ nấu nướng”